غدد لنفاوی ساختارها یا همان بافت‌های کوچک و گردی هستند که نقش حیاتی  و مهم را در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. تورم غدد لنفاوی یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های عفونی، اختلال ایمنی یا در برخی موارد، نشانه نوعی سرطان است. در ادامه، به علل تورم این غدد، زمان مراجعه به پزشک و گزینه‌های درمانی می‌پردازیم.

غدد لنفاوی چیست و چه کار می‌کند؟

سلول‌های ایمنی در غدد لنفاوی، به کار مبارزه با عفونت مشغول هستند. این غدد لنفاوی و یک مایع خاص درون آن‌ها، مواد زائد و میکروب‌های مضر را از سراسر بدن جمع‌آوری و فیلتر می‌کنند. در بدن هر کدام از ما، حدود صدها غده لنفاوی وجود دارند. غدد اصلی که هر کدام از ما ممکن است با لمس پوست آن‌ها را حس کنیم، عبارت‌اند از:

• زیر فک؛
• در دو سمت گردن؛
• زیر بغل؛
• در دو سمت کشاله ران.

تورم غدد لنفاوی چرا رخ می‌دهد؟

مایع لنفاوی مانند یک جریان حیاتی در بدن حرکت می‌کند و بعد از جمع‌آوری مواد مضر، به این غدد می‌رود. غدد لنفاوی مایع را فیلتر می‌کنند و بعد همراه با نمک‌ها و پروتئین‌ها به جریان خون برمی‌گردانند. غدد لنفاوی همچنین حاوی سلول‌های ایمنی هستند که به میکروب‌های جمع‌آوری‌شده توسط مایع لنفاوی حمله‌ و با عفونت مبارزه می‌کنند. زمانی که بدن مبتلا به عفونت باشد، غدد لنفاوی متورم می‌شوند. این تورم در نتیجه فعالیت سلول‌های ایمنی در غدد لنفاوی رخ می‌دهد. محل تورم اغلب به ناحیه دارای عفونت مربوط می‌شود. به‌عنوان‌ مثال:

• عفونت گوش ممکن است باعث تورم غدد لنفاوی جلوی گوش شود.
• فردی که عفونت دستگاه تنفسی فوقانی دارد، ممکن است تورم غدد لنفاوی گردن بدون درد را تجربه کند.

شما می‌توانید با فشار‌دادن ملایم ناحیه‌ای که غدد در آن وجود دارد، مانند کنار گوش یا گردن، بررسی کنید که آیا غدد لنفاوی در این نواحی متورم شده است یا خیر. متورم‌شدن این غدد، باعث می‌شود تا در حین لمس، برجستگی‌های نرم و گردی زیر دست حس کنید.

علل تورم غدد لنفاوی گلو، گوش، گردن و دیگر نواحی

  شرایط مختلفی چون بیماری‌های خود‌ایمنی، انواع سرطان و بیماری‌های عفونی چون آنفولانزا، می‌توانند باعث بروز تورم در غدد لنفاوی، به‌ویژه در ناحیه سر و گردن شوند. همچنین مصرف برخی از داروها چون داروهای ضد مالاریا و ضد تشنج هم می‌تواند باعث تورم شود. بسیاری از مردم هم لنفادنوپاتی موضعی دارند؛ یعنی فقط در یک ناحیه تورم را تجربه می‌کنند. به‌طور مثال، تورم غدد لنفاوی گوش، ممکن است نشان از عفونت در این ناحیه باشد. در مقابل، لنفادنوپاتی عمومی هم وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری سیستمیک در سراسر بدن باشد. به‌طور کلی، برخی علل بروز این بیماری را در موارد زیر می‌توان خلاصه کرد.

عفونت‌ها

سرماخوردگی و آنفولانزا از جمله بیماری‌های عفونی‌ست که معمولا تورم غدد لنفاوی در کودکان و بزرگسالان را به همراه دارد. عفونت‌های موثر در بروز این عارضه، بیشتر ویروسی هستند و علاوه بر موارد گفته‌شده، عفونت‌های زیر هم در بروز چنین وضعیتی می‌توانند موثر باشند:

• عفونت‌های سینوسی؛
• مونونوکلئوز؛
• ورم لوزه؛
• عفونت دندان یا لثه؛
• گلودرد استرپتوکوکی؛
• عفونت پوستی؛
• عفونت قارچی.

همچنین بیماری‌های عفونی چون آبله‌مرغان، سل، سرخک، سرخجه، تب‌خال و تب خراش گربه هم می‌توانند باعث تورم غدد لنفاوی گردن یا نواحی دیگر شوند.

اختلالات سیستم ایمنی

برخی اختلالاتی که می‌توانند باعث تورم در غدد لنفاوی شوند، عبارت‌اند از:

• لوپوس؛
• اریتماتوز سیستمیک؛
• روماتیسم مفصلی؛
• سندرم شوگرن؛
• سرطان‌ها.

عفونت‌های مقاربتی دلیل بروز تورم غدد لنفاوی کشاله ران

عفونت‌های مقاربتی (STIs)، مانند سیفلیس و سوزاک، گاهی از دلایل اصلی بروز تورم در غدد لنفاوی ناحیه کشاله ران هستند. غدد لنفاوی در کشاله ران به‌عنوان غدد لنفاوی اینگوینال هم شناخته می‌شوند. ابتلا به عفونت‌های مکرر در بخش پایین‌تنه و آسیب به پاها هم از دلایل بروز تورم در غدد لنفاوی ناحیه کشاله ران است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بسیاری از موارد، پس‌ از اینکه بدن با موفقیت با عفونت مبارزه کرد، تورم کاهش می‌یابد و اغلب بین 2 الی 3 هفته ناپدید می‌شود. اگر مشکل بیش از این مدت ادامه پیدا کرد، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک باشد. همچنین در صورت بروز هر یک موارد زیر، باید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• بعد از لمس غده لنفاوی، احساس کنید که سفت است یا حالت لاستیکی دارد.
• غدد آزادانه حرکت نکنند.
• اندازه آن‌ها از حد طبیعی بزرگ‌تر‌ باشد.

همچنین اگر غدد لنفاوی متورم همراه با تعریق شبانه، درد شدید شکم، کاهش وزن بدون دلیل یا تب بالا باشند هم، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

روش تشخیص

پزشک اغلب می‌تواند علت تورم در غدد لنفاوی را با انجام معاینات فیزیکی و گرفتن شرح‌حال تشخیص دهد. بااین‌حال، ممکن است به آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت نیاز باشد. همچنین در برخی موارد، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی هم انجام می‌شود. پزشک ممکن است انجام بیوپسی غدد لنفاوی را هم توصیه کند که برای انجام آن، با ابزار خاص از غدد لنفاوی نمونه‌برداری می‌شود.

نحوه درمان غدد لنفاوی

تورم غدد لنفاوی زیر بغل، گلو یا هر ناحیه دیگر، معمولا با از‌بین‌رفتن عفونت ناپدید می‌شود. همچنین مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک و ضد ویروس زیر نظر پزشک، باعث از‌بین‌رفتن این تورم خواهد شد.

درمان‌های خانگی رایج

برای درمان علائم تورم در غدد لنفاوی، استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه آسیب‌دیده و نوشیدن مایعات فراوان، مانند آب و آبمیوه‌های تازه توصیه می‌شود. همچنین اگر سرماخوردگی و گلودرد، دلیل بروز تورم غدد لنفاوی پشت گوش یا گلو باشد، استراحت کافی بسیار توصیه می‌شود.

جمع‌بندی

تورم غدد لنفاوی در حالت عادی مسئله‌ای نیست که به خاطر آن روحیه خود را ببازید و فکر کنید درگیر یک بیماری خاص هستید. اما اگر بیماری‌های التهابی و عفونی دارید، حتما دوره درمان را طی کنید و مطمئن باشید با درمان بیماری، این تورم از بین می‌رود. اگر هم حس کردید که تورم بیش از 2 هفته طول کشیده است و درد، تب و کاهش وزن را در پی دارد، حتما با یک فوق تخصص غدد مشورت کنید. چراکه ممکن است این تورم، ریشه در بیماری جدی دیگری داشته باشد. می‌توانید در سایت دکترنکست، از پزشک مورد نظر خود به‌صورت آنلاین نوبت بگیرید.