این روز‌ها واژه سم‌زدایی زیاد به چشممان می‌خورد و برخی‌ها از روش‌های «سم زدایی» یا «پاکسازی» بدن صحبت می‌کنند؛ حال آنکه رژیم‌های سم‌زدایی اغلب اشتباه درک می‌شوند، به ویژه اینکه بدن انسان از بدو خلقت مجهز به سیستم سم‌زدایی است.
سم‌زدایی فرایندی است که بدن به طور شبانه روزی با استفاده از مواد مغذی مهم رژیم غذایی انجام می‌دهد. این فرآیندی است که سموم را دگرگون می‌کند تا بتوانند از بدن خارج شوند. این سموم به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. دسته اول سمومی که در طول متابولیسم منظم در بدن ساخته می‌شوند و دسته دوم، سمومی که از خارج بدن تولید می‌شوند و با خوردن، آشامیدن، تنفس یا جذب از طریق پوست در بدن ایجاد می‌شوند.
سموم تولید شده در بدن شامل اسید لاکتیک، اوره و مواد زائد میکروب‌های موجود در روده است. سموم خارجی ممکن است شامل آفت‌کش‌ها، جیوه در غذا‌های دریایی، سرب ناشی از اگزوز خودرو و آلودگی هوا، مواد شیمیایی موجود در محصولات تنباکو و مواد مخدر یا الکل و … باشد. از آنجا که سموم به طور بالقوه برای سلامتی انسان خطرناک هستند، باید از طریق ادرار، مدفوع، تنفس یا عرق دفع شوند. توانایی هر فرد برای سم‌زدایی متفاوت است و تحت تأثیر محیط، رژیم غذایی، شیوه زندگی، وضعیت سلامتی و عوامل ژنتیکی قرار دارد و این نشان می‌دهد که برخی افراد ممکن است بیش از دیگران به سم‌زدایی نیاز داشته باشند
اما اگر میزان سمومی که فرد در معرض آن قرار می‌گیرد از توانایی بدن او برای دفع آنها بیشتر باشد، ممکن است سموم در سلول‌های چربی، بافت نرم و استخوان ذخیره شوند و بر سلامتی تأثیر منفی بگذارد و همین نیز دلیل استفاده از شیوه‌هایی است که از قابلیت سم‌زدایی بدن پشتیبانی می‌کند.
در اکثر برنامه‌های سم‌زدایی توصیه می‌شود که مواد غذایی که برخی از افراد نسبت به آنها حساس هستند مانند لبنیات، گلوتن، تخم مرغ، بادام زمینی و گوشت قرمز را حذف کنید. آنها همچنین توصیه می‌کنند بیشتر سبزیجات ارگانیک، میوه، غلات کامل بدون گلوتن، آجیل، دانه‌ها و پروتئین بدون چربی مصرف کنید در برخی برنامه‌های دیگر نیز روزه‌داری را توصیه می‌کنند.
در مجموع بسیاری از افراد بدون تخصص و دانش ادعا می‌کنند که متخصص سم زدایی هستند و این در حالیست که فعلا تحقیقات کافی برای حمایت استفاده از آن وجود ندارد. علاوه بر آن برنامه‌های سم‌زدایی می‌تواند بسیار متفاوت باشد و ممکن است برای برخی افراد مانند افرادی که درگیر مشکلاتی همچون اختلال خوردن هستند، افرادی که چندین دارو مصرف می‌کنند و زنان باردار یا شیرده خطراتی را به همراه داشته باشد.
چگونه به صورت طبیعی بدن را سم‌زدایی کنیم؟
بنا بر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، سم‌زدایی نیازی به یک برنامه دقیق ندارد، اما برخی کار‌ها می‌تواند به سم‌زدایی طبیعی بدن کمک کند. از جمله این روش‌ها نوشیدن آب به اندازه کافی است. همچنین مصرف روزانه ۵ تا ۹ واحد میوه و سبزیجات طی روز می‌تواند قدم مثبتی در این زمینه باشد. هر روز به اندازه کافی فیبر از سبزیجات، میوه ها، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل دریافت کنید تا به نظم روده کمک کنید.
مصرف مقادیر کافی پروتئین بدون چربی برای حفظ سطح مطلوب گلوتاتیون، آنزیم اصلی سم زدایی بدن ضروری است. نکته مهم این است که در صورت تمایل به مصرف مولتی ویتامین مینرال برای پر کردن هرگونه شکاف در رژیم غذایی سالم، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی (مراقبین سلامت) یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید. همچنین از غذا‌های تخمیر شده مانند کفیر و ماست برای کمک به سلامت روده استفاده کنید.