بادمجان یکی از اعضای خانواده تاجریزی است یعنی با سیب زمینی، گوجه، فلفل و تنباکو نسبت دارد. واکنشهای آلرژِیک نسبت به این گروه از صیفی جات شایع است. حساسیت منحصر به بادمجان اگر چه نادر است اما ممکن است ناشی از چندین عامل مختلف باشد.
بادمجان یک غذای محبوب به خصوص در منطقه خاورمیانه و مدیترانه است و در بسیاری از دستورالعملهای غذایی این منطقه وجود دارد. معمولا به عنوان جانشین گوشت در غذاهای گیاهی همانند برگر بادمجان، میرزا قاسمی، کشک بادمجان، خورش بادمجان و بسیاری از غذاها وجود دارد. بسیاری از غذاها مواد یگری هم همراه بادمجان دارند بنابراین باید به آنها هم توجه کرد.
حساسیت شامل غلظت زیاد هیستامینها، آلکالوئیدها، پروتئینهای حساسیت زاد، فیتواسترولها و رنگدانه‌هاست. بسته به علائم و علت آلرژی، واکنشها به بادمجان از خفیف تا شدید است.
علائم آلرژی به بادمجان شبیه به سایر آلرژیهای غذایی است. اکثر آلرژیهای غذایی در دوران کودکی بوجود می‌آیند اما ممکن است بعدا نیز بوجود آیند. حداکثر ۶ درصد کودکان و ۴ درصد بزرگسالان حداثل یک آلرژی غذایی دارند. شما ممکن است دچار حساسیت به بادمجان شوید حتی اگر قبلا بدون هیچ مشکلی آن را خورده باشید.
علائم حساسیت به بادمجان
علائم حساسیت به بادمجان شبیه به سایر آلرژیهای غذایی است. ممکن است شخصی متوجه علائم حین خوردن یا کمی پس از خوردن بادمجان شود: این علائم عبارتند از:
- خارش دهان، گلو یا لبها
- کهیر
- تهوع
- اسهال
- سرفه
- ناراحتی معده
- ورم اطرف لبها و دهان
اکثر اوقات افراد دچار حساسیت به بادمجان، علائمشان تقریبا فورا پس از خوردن بادمجان به وجود می‌آید. گاهی اوقات اولین علائم ممکن است حتی تا چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض بادمجان شروع نشود. در اکثر موارد علائم آلرژی به بادمجان شدید نیستند. البته افراد دچار آلرژی باید از خطر آنافیلاکسی آگاه باشند. یک واکنش آنافیلاکسی یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که نیازمند توجه پزشکی فوری است. علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- دشواری در تنفس
- ورم گلو
- خس خس
- گیجی
- نبض پایین
- تهوع
- شوک
- دشواری در بلع
مسمومیت آلکالوئیدی
آلکالوئیدها یک رده از مواد بالقوه آلرژن هستند که عمدتا شامل اتمهای نیتروژن هستند. در حالی که اثرات آلکالوئیدهای هیستامین بخوبی مشخص شده‌اند، یک سری متفاوت از دیگر آلکالوئیدها در گیاهان تاجریزی وجود دارند. در میان بادمجانها اینها شامل سولامارژین، سولانیدین، سولاسودین، سولاسونین و تریژونلین هستند.
اگر چه این ترکیبات ممکن است موجب واکنشهای آلرژیک نشوند، دوزهای بالای آنها می‌تواند منجر به بروز واکنشهای مسمومیت شود. اینها عبارتند از خواب آلودگی، اسهال، استفراغ، سرگیجه و درد معده شود. از آنجایی که پخت و پز میزان آلکالوئیدها را کاهش می‌دهد، شما باید بادمجانها را خیلی بپزید تا از این واکنشهای مسمومیت جلوگیری کنید.
چه کسی دچار آلرژی به بادمجان می‌شود؟
بادمجان متعلق به خانواده موسوم به تاجریزی است. افرادی که به سایر اعضای خانواده تاجریزی از جمله گوجه فرنگی، سیب زمینی یا فلفل حساسیت دارند ممکن است به بادمجان نیز حساسیت داشته باشند. بادمجان نیز حاوی یک ماده شیمیایی به نام سالیسیلات است که یکی از مواد تشکیل دهنده آسپرین است. این بدین معناست که افراد مبتلا به آلرژی آسپرین یا حساسیت به سالیسیلات به احتمال بیشتری دچار آلرژی بادمجان یا عدم تحمل به مقدار زیاد سالیسیلات می‌شوند.
معمولا آلرژی بادمجان در اوایل کودکی بروز می‌کند. کودکان بزرگتر و بزرگسالان نیز ممکن است دچار آلرژی بادمجان یا آلرژی به سایر اعضای خانواده تاجریزی در سراسر زندگی خود شوند. شخصی که قبلا بادمجان را بدون هیچ تاثیری خورده باشد باز هم ممکن است دچار آلرژی در آینده شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
افراد با علائم حساسیت غذایی باید به هنگامی که منابع علائم حساسیت زایشان مشخص نیست به پزشک مراجعه کنند. علاوه بر این هر کس که دچار آلرژی به بادمجان یا سایر غذاها باشد در صورتی که دچار علائم آنافیلاکسی شود باید به اورژانس مراجعه کند.
بعضی افراد می‌دانند که بادمجان غذایی ست که موجب علائم آلرژیشان می‌شود. آنها یک بادمجان می‌خورند و فورا دچار علائم می‌شوند. افراد دیگر ممکن است علائمشان دیرتر ظاهر شود و لازم باشد که یک دکتر علت واکنش آلرژیک آنها را تشخیص دهد. اگر علت واکنش مشخص نباشد، پزشک عمومی بیمار را به متخصص آلرژی ارجاع می دهد. متخصص آلرژی کمک می‌کند که بیمار غذاهای دیگر را هم که موجب آلرژی در وی می‌شوند، مشخص کند.
به هنگام مراجعه به متخصص آلرژی، بیمار باید یک شرح کامل از جمله هر نوع حساسیت دیگری که دارد، به پزشک بدهد. متخصص آلرژی چندین پرسش در مورد اینکه چه موقع علائم شروع می‌شود و چه موقع شدید هستند، می‌دهد. در حالی که سطح آنتی بادی ایمونوگلوبولین و تستهای خارش پوست برای کمک به تشخیص انجام شود، متخصص آلرژی احتمالا توصیه می‌کند که فرد با این علائم یک رژیم غذایی خاص را دنبال کند. همچنین ممکن است پیشنهاد کند بیمار یک دفتر ثبت غذایی داشته باشد تا زمانی که منبع آلرژی مشخص شود.
غذاهایی که باید اجتناب کرد
افراد مبتلا به آلرژی به بادمجان باید در مورد غذاهایی که می‌خورند، احتیاط کنند. علاوه بر غذاهای خاص بادمجانی مثل کشک بادمجان باید در مورد دستورالعملهایی که بادمجان کمتر در آنها وجود دارد همانند موساکا یا سوفله بادمجان، این ممنوعیت را اعمال کنند.
بادمجان یک جایگزین محبوب گوشت در بسیاری از غذاهای گیاهی است بنابراین بهتر است همواره برچسبهای غذایی برای محصولات گیاهی از جمله برگرهای گیاهی (بادمجان حلقه‌ای سرخ شده) در رستورانها و فروشگاه‌های مواد غذایی، بررسی کنید.
افراد مبتلا به آلرژی به بادمجان ممکن است به سایر اعضای خانواده تاجریزی حساسیت داشته باشند، از جمله:
- گوجه
- فلفل
- سیب زمینی سفید
- گوجی بری
- فلفل
سالسیلات موجود در بادمجان عامل علائم آلرژی یا عدم تحمل در بعضی افراد است. این افراد باید از غذاهای دیگری که بطور طبیعی حاوی این ماده شیمیایی هستند، خودداری کنند. افراد با آنتی بادی IgE طبیعی اما با حساسیت به بادمجان ممکن است قادر به تحمل مقدار کمی از سالیسیلات قبل از بروز علائم باشند. غذاهای دیگر حای سالیسیلات عبارتند از:
- بلوبری
- آووکادو
- کدو سبز
- بروکلی
- تمشک
- قارچ
- اسفناج
- انگور
- گل کلم
- خیار
بهتر است که یک برنامه ریزی غذایی را ایجاد کنید. پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند برنامه‌ای ایجاد کند که به شخص کمک می‌کند تا از غذاهایی که بالقوه موجب ایجاد علائم می‌شوند، اجتناب کند و با وجود این بتواند مواد مغذی ضروری کل روز را تامین کند. داشتن یک دفترچه ثبت غذایی می‌تواند به ثبت غذاهایی که موجب تحریک یک واکنش آلرژیک می‌شود، کمک می‌کند.
درمان واکنش آلرژیک
برای واکنشهای حداقلی، می‌توان از داروهای بدون نسخه همانند بنادریل(دیفن هیدرامین) استفاده کرد. برای بروز واکنشها برای اولین بار باید حتی الامکان به پزشک مراجعه کرد. پزشک می‌تواند مشخص کند که آیا شخص حساسیت به بادمجان دارد یا آیا حساسیت از منبع دیگری ایجاد شده یا خیر. این می‌تواند به تعیین یک برنامه درمانی کمک کند. در صورت وقوع شوک آنافیلاکسی باید به اورژانس مراجعه کرد. شوک آنافیلاکسی در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض ماده آلرژن بوجود می‌آید و می‌تواند کشنده باشد.
اگر کسی دچار شوک شود، همراه وی باید این کارها را انجام دهد:
- تماس با ۱۱۵
- در صورت در دسترس بودن، استفاده از اپی نفرین
- دراوردن لباسهای مزاحم
- دراز کردن شخص با پاهایی که کمی بالاتر قرار گرفته‌اند
- در صورت بروز استفراغ سر بیمار را به یک سمت کج کند
- اجتناب از دادن هر نوع داروی دیگری به غیر از اپی نفرین خود تزریق چون ممکن است شخص به آن حساسیت داشته باشد
چشم انداز
افراد مبتلا به آلرژی به بادمجان می‌توانند آلرژی خود را بوسیله اجتناب از بادمجان و غذاهای تحریک کننده، کنترل کنند. اگر تصادفا خورده شود باید سعی کرد که علائم آلرژی را با آنتی هیستامینهای بدون نسخه کاهش داد. شخص مبتلا به آلرژی به بادمجان ممکن است به سایر اعضای خانواده تاجریزی حساسیت داشته باشد و در صورتی که آلرژی وی شدید باشد یا آنتی بادی IgE را به طور طبیعی به میزان بالایی دارد شاید لازم باشد از خوردن سایر اعضای خانواده تاجریزی اجتناب کند.
در مواردی که کسی آلرژی شدید به بادمجان دارد، پزشک احتمالا یک اپی نفرین خود تزریق برای موارد اورژانسی تجویز می‌کند. در مواردی که شخص مبتلا به آلرژی بادمجان دچار شوک آنافیلاکسی می‌شود، اورژانس باید مداخله کند.