نمک خوراکی، یک ماده شیمیایی متبلور، شورمزه و بدون بو است که اغلب از کلرید سدیم تشکیل شده است؛ سدیم موجود در نمک، به عنوان کاتیون اصلی خارج سلولی، نقش مهمی در حفظ تعادل اسید و باز، تنظیم حجم پلاسما، انتقال پیام های عصبی و کارکرد مناسب عصبی عضلانی بدن دارد.
کل نمک مصرفی روزانه افراد (شامل نمک آشکار و پنهان) می بایست کمتر از پنج گرم باشد و به دلیل فقر شدید ید در آب و خاک کشور ما و همچنین وجود ناخالصی های فراوان، از جمله فلزات سنگین در منابع نمک، همان میزان اندک مصرفی روزانه نیز باید از نوع یددار و تصفیه شده باشد؛ اما میزان مصرف نمک در کشور ما 2 تا 3 برابر مقدار مجاز برآورد شده است.
بر اساس نتایج تحقیقات و بررسی های علمی انجام شده، دریافت زیاد نمک علاوه بر افزایش فشار خون، اثرات زیانبار دیگری نظیر افزایش احتمال بروز سکته قلبی، سرطان معده و آسم را نیز به همراه دارد؛ همچنین مصرف زیاد نمک سبب جدا شدن کلسیم از استخوان ها و دفع آن از ادرار می شود و از همین رو زمینه ساز بروز پوکی استخوان می شود؛ بنابراین برای کاهش خطر پوکی استخوان، مصرف نمک باید کاهش یابد.
در حال حاضر برخی از تولیدکنندگان، اقدام به تهیه نمک های کم سدیم کرده اند که در آنها، بخشی از کلرید سدیم با کلرید پتاسیم جایگزین شده است؛ اگر چه اینگونه نمک ها برای برخی افراد و بیماران از جمله مبتلایان به فشار خون بالا مناسب است، اما هرگز نمی توان مصرف آنها را برای عموم جامعه توصیه کرد، چرا که استفاده از این نوع نمک برای برخی بیماران، از جمله مبتلایان به بیماری مزمن کلیه که رژیم غذایی آنها باید محدود از پتاسیم باشد، بسیار زیانبار است.
همچنین باید به این نکته توجه کرد، که تنظیم تعادل پتاسیم یکی از وظایف اصلی کلیه است و در بیماران کلیوی، امکان دفع پتاسیم اضافی خون به طور کامل فراهم نیست، بنابراین مصرف منابع پتاسیم از جمله نمک های حاوی کلرید پتاسیم، برای این بیماران مناسب نیست.
توصیه می شود برای جلوگیری از خطرات احتمالی مصرف نمک های پتاسیم، مصرف آن تحت نظر پزشک و تهیه آن از طریق داروخانه ها انجام شود.
«نسیم بهادری»، کارشناس واحد بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز