یک تفاوت کوچک بین کودکی که زودفهم است و کودکی که با استعداد است وجود دارد.
این تفاوت اغلب به پتانسیل کودک مربوط میشود. در مورد اول، کودک از توانایی یادگیری سریع برخوردار است، اما در مورد دوم، کودک نه تنها سرعت یادگیری بالایی دارد، بلکه به اشکال منحصر به فرد و پیچیدهای نیز فکر میکند.
به عنوان پدر و مادر، تشخیص اینکه آیا فرزندتان با استعداد است یا خیر میتواند دشوار باشد. اما روانشناسان میگویند نشانههای کلیدیای وجود دارد که ممکن است به شما در حل این معما کمک کند.
در ادامه با این نشانهها آشنا خواهیم شد.
۱- مهارتهای زبانی پیشرفته
مهارتهای زبانی کودک تان میتواند نشانهی واضحی از با استعداد بودن او باشد.
کودکان بسیار با استعداد در مقایسه با همسن و سالان خود، از سن پایین تری زبان باز میکنند. اما صرفاً زمان شروع به صحبت کودک نیست که اهمیت دار، بلکه نحوهی صحبت کردن او هم مهم است.
اگر کودک تان نه تنها کلمات را پشت هم ردیف میکند، بلکه میتواند جملاتی بسازد که پیچیده و از نظر دستور زبانی صحیح هستند، به این موضوع بی اعتنا نباشید. یا اگر کودک تان از کلماتی استفاده میکند که حتی خودتان هم برای دانستن معنایشان باید به فرهنگ لغات مراجعه کنید، این هم نشانهی دیگری است.
گویی که او درکی مادرزادی از ساختار زبان و عطشی سیری ناپذیر برای کلمات دارد.
زبان برای این دست کودکان چیزی بیش از یک ابراز ارتباطی صرف است؛ در حقیقت، زبان برای آنها حکم یک زمین بازی را دارد که دوست دارند در آن کشف و آزمایش کنند.
۲- مهارت خواندن از سن اندک
یک نشانهی رایج دیگر کودکان با استعداد، مهارت خواندن آنها است.
اگر کودک تان توانایی زودهنگامی برای خواندن نشان داد و همینطور علاقهای به کتابخوانی که به قصههای پیش از خواب محدود نمیشد، این امر میتواند نشانهی یک ذهن بسیار با استعداد باشد.
۳- کنجکاوی استثنایی
کودکان با استعداد اغلب کنجکاوی سیری ناپذیری دربارهی دنیای اطراف خود دارند. ذهن آنها همیشه مملوء از سؤال است و پاسخها ساده آنها را راضی نمیکند.
این دست کودکان دل شان میخواهد دلیل پس هر چیزی را بدانند. آنها تنها به دانستن اینکه آسمان آبی است راضی است نمیشوند، بلکه دل شان میخواهد بدانند که دلیل آبی دیده شدن آسمان چیست.
آلبرت اینشتین، که یکی از درخشانترین اذهان تاریخ به شمار میرود، هم به کنجکاوی شدیدش معروف بود. او یک بار گفته بود: «من هیچ استعداد ویژهای ندارم. فقط به شدت کنجکاو هستم.» این کنجکاوی ویژگی رایجی میان افراد با استعداد است و میتواند نشانهی این باشد که کودک شما هم از استعداد زیادی برخوردار است.
۴- مهارتهای حل مسألهی منحصر به فرد
کودکان با استعداد اغلب از زوایایی به مشکلات نگاه میکنند که ممکن است دیگران آنها را در نظر نگیرند. آنها اغلب متفاوت و غیر کلیشهای فکر میکنند و میتوانند راه حلهایی پیدا کنند که منحصر به فرد و در عین حال، مؤثرند.
اگر فرزندتان روشهای تازه و خلاقانهای برای انجام کارها پیدا میکند، یا اگر برخوردی ابتکاری با معماها و مشکلات دارد، به این موضوع بی اعتنا نباشید. این توانایی متفاوت فکر کردن یکی از ویژگیهای کلیدی افراد بسیار با استعداد است.
نگاه منحصر به فرد این کودکان به آنها این امکان را میدهد که چالشها را به شیوهای حل و فصل کنند که برای ما بزرگترها میتواند غافلگیرکننده باشد و به طور حتم یکی از نشانههای برخورداری از تواناییهای شناختی پیشرفته است.
۵- حساسیت زیاد
کودکان با استعداد نسبت به همسن و سالان خود اغلب سطح بالاتری از حساسیت از خود نشان میدهند. این حساسیت میتواند به اشکال مختلفی بروز پیدا کند، مانند حساسیت احساسی، حساسیت فیزیکی یا حساسیت ذهنی.
از جهت احساسی، آنها ممکن است هر چیزی را به شکل عمیقتر و شدیدتری تجربه کنند. از جهت فیزیکی، ممکن است به محرکهای حسی مانند صدا، نور یا لمس، واکنش بیشتری داشته باشند. از جهت ذهنی هم ممکن است به میزان زیادی تحت تأثیر مسائلی مانند عدالت، اخلاقیات و برابری قرار بگیرندن.
اگر اینطور به نظر میآید که کودک تان دنیا به شکلی عمیقتر یا شدیدتر از همسن و سالان خود تجربه میکند، این امر میتواند نشانهی با استعداد بودن او باشد. این حساسیت زیاد یک نقص نیست، بلکه نشان میدهد قدرت پردازش شناختی و درک دنیا در آنها به شکلی پیشرفته وجود دارد.
۶- علائق پرشور
کودکان با استعداد اغلب از علائق پرشوری در زمینههای بخصوصی برخوردارند و زمانی که مشغول انجام شان میشوند، تمرکز نفسگیری را صرف آنها میکنند.
این دست کودکان میتوواند ساعتهای زیادی مشغول موضوعی باشند که آنها را مجذوب خود ساخته است. چه نجوم و فضانوردی باشد، چه تمدنهای باستانی و چه دنیای زیر آب، آنها با سر به درون آن شیرجه میزنند و دوست دارند هر چه که میتوانند را یاد بگیرند. این عطش آنها برای کسب دانش در این زمینهها سیری ناپذیر به نظر میرسد.
اگر کودک تان چنین علاقهی عمیق و پرشوری به یک موضوع از خود نشان میدهد، میتواند نشانهی با استعداد بودن او باشد.
۷- ترجیح دادن همصحبتی با کودکان بزرگتر از خود یا بزرگترها
کودکان با استعداد اغلب با کودکان بزرگتر از خود یا حتی بزرگترها رابطهی بهتری برقرار میکنند، تا همسن و سالان خود. تواناییهای شناختی پیشرفته و علائق پختهی این کودکان ممکن است برقراری ارتباط با کودکان همسن و سال خود را برای آنها دشوار کند.
گرچه این امر ممکن است گاهی چالش برانگیز شود و باعث شود که کودک برای پذیرفته شدن از سوی همسن و سالانش با مشکل رو به رو شود، اما درک این موضوع که این یکی از نشانههای رایج در میان کودکان با استعداد است میتواند به والدین کمک کند که بتوانند حمایت بهتری از کودک خود داشته باشند. اگر اینطور به نظر میرسد که کودک تان با مصاحبت با افراد بزرگتر از خود راحتی بیشتری احساس میکند، این امر ممکن است نشانهی این باشد که او بسیار با استعداد است.
۸- تمرکز شدید
کودکان با استعداد اغلب از خود توانایی غیرمعمولی در تمرکز شدید بر روی کارهای مورد علاقه شان نشان میدهند. منظور صرف تمرکز کردن نیست، بلکه آنها میتوانند به طور کامل حذب و غرق یک کار شوند، اغلب به گونهای که هر چیز دیگری برایشان حذف میشود.
اگر کودک تان میتواند ساعتها وقت صرف حل پازل، ساختن اشکال با لگو یا کشیدن نقاشی کند و در عین حال، به ندرت، از کار خود دست میکشد یا اجازه میدهد چیزی کارش را متوقف کند، به این موضوع به اعتنا نباشید. چنین تمرکز شدیدی در میان افراد با استعداد رایج است و میتواند نشانهی برخورداری از تواناییهای شناختی استثنایی باشد.
۹- توانایی یادگیری سریع
شاید واضحترین نشانهی با استعداد بودن یک کودک، توانایی خارق العادهی در یادگیری سریع باشد. این دست کودکان اطلاعات را همچون یک اسفنج جذب میکنند و مفاهیم تازه را با سرعت حیرت انگیزی میقاپند.
آنها صرفاً سریعتر یاد نمیگیرند، بلکه یادگیری عمیق تری هم دارند. آنها میتوانند میان بخشهای به ظاهر نامربوط اطلاعات را به یکدیگر ربط دهند، امری که به برخورداری از درکی غنیتر و جامعتر از دنیای پیرامون خود منجر میشود.
اگر اینطور به نظر میرسد که کودک تان سرعت بالایی در یادگیری دارد و همیشه تشنهی کسب دانش بیشتر است، این نشانهی قدرتمندی است که شما فرزند بسیار با استعدادی دارید.