مغز انسان با افزایش سن تغییر میکند و طبعا عملکرد ذهنی نیز به همراه آن تغییر میکند. زوال ذهنی و شناختی امری رایج است و یکی از ترسناکترین عواقب پیری است اما این زوال ذهنی و نقص شناختی در مغز اجتنابناپذیر نیست و راههایی برای پیشگیری نسبی از آن وجود دارد. در اینجا به ۴ مورد از آنها اشاره شده است.
۱- تحریک ذهنی دریافت کنید
از طریق تحقیقات روی موشها و بعد از آن انسانها، دانشمندان دریافتهاند که فعالیتهای مغزی باعث تحریک اتصالات جدید بین سلولهای عصبی میشوند و حتی ممکن است به مغز کمک کنند سلولهای جدید تولید کند. از این پدیده با عنوان انعطافپذیری عصبی نیز یاد میشود. این انعطافپذیری عصبی ذخیرهای عملکردی ایجاد میکند که از مغز در برابر از دست دادن سلولها در آینده محافظت میکند. مطالعه کردن، یادگیری یک مهارت جدید، پازل کلمات، مسائل ریاضی، طراحی، نقاشی و صنایع دستی همگی مصادیق تحریک ذهنی هستند.
۲- فشار خون خود را کنترل کنید
فشار خون بالا در میانسالی خطر زوال شناختی را در سنین بالا افزایش میدهد. به طور کلی سبک زندگی درست که شامل ورزش کردن، تغذیه مناسب و مدیریت استرس میشود به کنترل فشار خون کمک بسیاری میکند.
۳- به هیجانهای خود توجه کنید
افرادی که مضطرب، افسرده، کم خواب یا دچار فرسودگی روانی هستند، در تستهای عملکرد شناختی نمره ضعیفتری کسب میکنند. نمرات ضعیف لزوما افزایش خطر زوال شناختی در سنین بالا را پیشبینی نمیکند، اما سلامت روان و خواب آرام مطمئنا اهداف مهمی برای جوان ماندن مغز به حساب میآیند.
۴- ارتباطات اجتماعی خود را تقویت کنید
پژوهشها نشان داده است که پیوندهای اجتماعی قوی با خطر کمتر زوال عقل (شناخت) و همچنین کاهش فشار خون و امید به زندگی طولانیتر همراه است.
۵- از سر خود محافظت کنید
صدمات متوسط تا شدید سر، حتی بدون ضربههای مغزی شدید در آن لحظه، خطر ابتلا به اختلال شناختی در سنین بالا را افزایش میدهد.
در مجموع در نظر داشته باشید که بسیار از اوقات زوال شناختی میتواند حاصل عوامل ژنتیکی باشد که ما در آنها نقش چندانی نداریم اما با در نظر گرفتن عوامل مهم که در بالا به برخی از آنها اشاره شد میتواند تاثیر عوامل ژنتیکی را تا حد نسبتا زیادی کنترل کرد.