مایکروویوها از نوع خاصی از تشعشع غیر یونیزه به نام «مایکروویو» یا «ریزموج‌ها» استفاده می‌کنند که با اشعه یونیزه موجود در اشعه ایکس و سایر منابع با انرژی بالا متفاوت است. به گفته‌ی متخصصین، مایکروویوهای آشپزخانه ما نوعی تشعشع الکترومغناطیسی مشابه امواج رادیویی هستند.
احتمال اینکه مایکروویو به‌اندازه‌ای دچار نقص فنی شود که به افراد اطراف آسیب برساند، بسیار نادر است. حتی در چنین موارد نادری هم، آسیبی فراتر از سوختگی و آسیب‌های سطحی به اعصاب وارد نمی‌شود.
مایکروویوها چطور کار می‌کنند؟
ریزموج‌ها امواجی در طیف فرکانس پایین تا بالا هستند و امکان استفاده از فناوری‌های مدرنی مانند رادیو، پیامک، اشعه ایکس و GPS را فراهم می‌کنند.
قلب یک دستگاه اجاق مایکروویو یک لوله‌ی مگنترون است که این ریزموج‌ها را تولید می‌کند. این امواج پس از تولید، در داخل محیط فر پرتاب می‌شوند و محیطی با کنترل دقیق برای پخت‌وپز ایجاد می‌کنند.
وقتی امواج مایکروویو با مولکول‌های آب برخورد می‌کنند، باعث لرزش سریع این مولکول‌ها می‌شوند و در اثر برخورد آن‌ها به یکدیگر، اصطکاک ایجاد می‌شود. این اصطکاک به نوبه خود گرما یا انرژی حرارتی ایجاد کرده و در نتیجه غذا را گرم می‌کند.
مایکروویوها عمدتا غذا را از بیرون به داخل می‌پزند. غذاهای با محتوای آب بیشتر مانند سبزیجات تازه سریع‌تر پخته می‌شوند زیرا تشعشع مایکروویو به راحتی آب را گرم می‌کند.
اشعه‌های یونیزه اتم‌ها و مولکول‌ها را تغییر می‌دهند و به سلول‌های موجودات زنده آسیب می‌زنند، در حالی که تشعشع غیر یونیزه که در دستگاه مایکروویو وجود دارد فقط از طریق انرژی حرارتی باعث گرم شدن می‌شود.
از آنجایی که تشعشع غیر یونیزه انرژی کمتری نسبت به نور مرئی ساطع می‌کند و اتم‌ها و مولکول‌های بدن ما را تغییر نمی‌دهد، طبق گفته‌ی مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، استفاده از آن در خانه بی‌خطر است.
ایمنی مایکروویو
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) وجود موارد نادر و جداگانه‌ی آسیب ناشی از تشعشع را به دلیل مشکلاتی مانند خرابی درز در مایکروویو تایید می‌کند اما این موارد را بسیار نادر و استثنایی توصیف می‌کند.
با این حال به دلایل ایمنی، سازمان غذا و دارو استفاده از ظروف پلاستیکی خاص، قابلمه‌های فلزی و ورق آلومینیوم را در مایکروویو توصیه نمی‌کند. شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد گرم کردن پلاستیک در مایکروویو، حتی آن‌هایی که برچسب «مناسب برای مایکروویو» دارند، باعث نفوذ ذرات پلاستیکی مضر میکروسکوپی به غذا می‌شود.
آیا مایکروویو به غذا آسیب می‌زند؟
برخلاف تصور عموم، گرم کردن غذا با مایکروویو می‌تواند برخی مواد مغذی را حفظ کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مایکروویو کردن و پختن در فر نسبت به روش‌های پختن با بخار و جوشاندن برای حفظ آنتی‌اکسیدان‌های سبزیجات حتی مؤثرتر و مفیدتر است.
بنابراین، به نظر می‌رسد نگرانی در مورد ایمنی خودِ مایکروویو چندان بجا نباشد. با احتیاط‌های لازم در استفاده از ظروف مناسب، مایکروویو می‌تواند ابزاری امن و کاربردی در آشپزخانه‌ی شما باشد.