تاثیر دخانیات در ناباروری

آتنا بهفروز متخصص زنان و زایمان، با هشدار نسبت به آثار منفی استعمال دخانیات بر قدرت باروری زنان و مردان، افزایش احتمال سقط جنین، افزایش احتمال مرگ ناگهانی نوزاد و بی‌قراری و استرس نوزاد را از دیگر عوارض استعمال دخانیات توسط والدین عنوان کرد و گفت: مصرف نیکوتین به صورت استنشاقی یا سیگار بسیار مرسوم است اما به اشکال دیگری نظیر آدامس، سیگار الکترونیک و یا قلیان نیز استفاده می‌شود که آثار سو و عوارض زیانبار همه این اشکال در خصوص باروری، بارداری و جنین یکسان است.

وی با بیان اینکه به طور کلی استعمال دخانیات باعث افزایش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی، ریوی، پرفشاری خون، سرطان ریه شده و احتمال مرگ را افزایش می‌دهد به تبیین عوارض زیانبار آن در حوزه باروری و بارداری پرداخت.

این متخصص زنان و زایمان افزود: گرچه مصرف روزانه ۱۰ نخ سیگار یا بیشتر به عنوان عادت یا اعتیاد به سیگار تعریف می‌شود اما باید بدانیم که مصرف حتی یک نخ سیگار در روز نیز عارضه ایجاد می‌کند و هرچه میزان مصرف روزانه بیشتر باشد قطعاً عوارض ناشی از آن نیز افزایش می‌یابد.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به عوارض ناشی از استشمام دود ثانویه یا دست دوم سیگار خاطرنشان کرد: دود ثانویه یا دست دوم، دودی است که اطرافیان فرد سیگاری به دلیل معاشرت با وی استشمام می‌کنند و عوارضی همانند خود فرد سیگاری را در اطرافیانش به دنبال دارد.

به گفته وی، در صورت استعمال دخانیات توسط همسر یک فرد غیرسیگاری؛ فرد غیرسیگاری بر اثر مواجهه با دود دست دوم گویی که خودش سیگار مصرف کرده است و همانند یک فرد سیگاری تمام عوارض ناشی از استعمال دخانیات را تجربه می‌کند.

بهفروز با اشاره به اثر استعمال دخانیات در کاهش نرخ باروری، گفت: وضعیت باروری در زنان و مردانی که دخانیات مصرف می‌کنند نسبت به افراد غیرسیگاری کاهش پیدا می‌کند و این افراد دچار کاهش نرخ باروری می‌شوند.

وی با اشاره به افزایش زمان انتظار برای توفیق در بارداری در سیگاری‌ها افزود: اگر زمان مورد انتظار برای دستیابی به بارداری یک زوج سالم حدود یک سال تلاش بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری باشد، شکست دستیابی به بارداری در استعمال کنندگان دخانیات در این مدت زمان محتمل است.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، استعمال دخانیات باعث کاهش کیفیت تخمک‌گذاری در زنان و کیفیت اسپرم در مردان می‌شود. همچنین بر هورمون‌های مردانه اثر گذاشته و موجب کاهش نسبی سطح تستوسترون سیگاری‌ها می‌شود.

بهفروز، استعمال دخانیات را باعث ایجاد فرسودگی (پدیده aging) تخمدان زنان برشمرد به نحوی که برای مثال کیفیت تخمدان‌های یک زن سیگاری ۳۰ ساله همانند یک زن ۴۰ ساله می‌شود، ذخیره تخمدان‌های وی نیز کاهش یافته و مشکلات ناباروری برای آنان ایجاد می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان، با توجه به عوارض زیانبار استعمال دخانیات توصیه کرد زوجین از زمانی که تصمیم به فرزند دار شدن و بارداری می‌گیرند حتماً باید استعمال دخانیات را ترک کنند.

عوارض استعمال دخانیات در بارداری

استادیار دانشگاه استعمال دخانیات را باعث افزایش احتمال تمام عوارض بد بارداری عنوان کرد و گفت: احتمال بروز مرگ داخل رحمی جنین در طول بارداری در این افراد ۵۰ درصد افزایش می‌یابد و احتمال سقط به صورت نسبی افزایش می‌یابد.

به گفته وی، افزایش دو تا پنج برابری احتمال پارگی زودرس کیسه آب، افزایش بیش از ۳.۵ برابری احتمال کندگی یا دکولمان جفت و افزایش بیش از دو تا سه برابری احتمال تولد نوزاد با وزن پایین زیر ۲۵۰۰ گرم از عوارض استعمال دخانیات توسط مادر باردار است.

بهفروز، زایمان زودرس زیر ۳۲ هفته، بستری نوزاد در NICU ، ابتلاء به عفونت‌های مکرر نوزاد و بستری در بخش‌های ویژه، اختلال در بلوغ ریه نوزاد، خونریزی مغزی جنین، بیماری‌های ذهنی و خلقی، کاهش توان یادگیری در آینده و…، را از دیگر عواقب استعمال دخانیات در بارداری برشمرد.

به گفته وی، زایمان زودرس و عوارض ناشی از استعمال دخانیات در بارداری برای خانواده‌ها آثار روحی و روانی و هزینه‌های هنگفتی در برخواهد داشت.

آثار استعمال دخانیات در نوزاد

این استادیار دانشگاه با اشاره به آثار زیانبار مصرف دخانیات در نوزاد مادران سیگاری گفت: معمولاً احتمال مرگ ناگهانی در نوزادان مادران سیگاری افزایش می‌یابد. این نوزادان بسیار حساس، بی‌قرار و مضطرب هستند.

به گفته وی، عوارض استعمال دخانیات در سنین بزرگسالی نیز نوزادان مادران سیگاری را تهدید می‌کند. این عوارض دیررس ممکن است ۵۰-۴۰ سال بعد از تولد گریبانگیر فرزند مادران سیگاری شود و آنان را دچار اختلالات خلقی و دیابت نوع دو کند.

بهترین زمان ترک سیگار

بهفروز اکید کرد: هرچه استعمال دخانیات زودتر ترک شود برای حفظ سلامت عمومی فرد بهتر است و سود بیشتری دارد.

این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: ترک استعمال دخانیات در زنی که تصمیم به بارداری دارد باعث افزایش کیفیت تخمدان‌ها و پیشگیری از کاهش ذخیره تخمدانی می‌شود. ترک استعمال دخانیات در مردی که قصد پدر شدن دارد نیز کیفیت اسپرم‌ها و هورمون‌های مردانه به حالت طبیعی بر می‌گردد و زودتر می‌تواند پدر شدن را تجربه کند.

این استادیار دانشگاه به افرادی که قصد فرزند دار شدن دارند و می‌خواهند در آینده پدر و مادر شوند توصیه کرد که در اسرع وقت سیگار کشیدن را قطع کنند.

بهفروز تاکید کرد: منظور از ترک استعمال دخانیات صرفاً سیگار کشیدن نیست بلکه هرگونه مصرف نیکوتین چه به صورت سیگار، آدامس، سیگار الکترونیکی، قلیان و… باید قطع شود تا وضعیت سلامت به حالت طبیعی برگردد.

به گفته وی، زنان سیگاری هنگامی که متوجه بارداری خود می‌شوند باید هرچه سریع‌تر تحت نظارت متخصص زنان و روانپزشک سیگار را ترک کند. اگر ترک استعمال دخانیات در سه ماهه اول بارداری صورت گیرد عوارض بارداری کاهش می‌یابد و هرچه به تعویق افتد شاهد بروز عوارض ذکر شده خواهیم بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر ترک کامل مصرف دخانیات در دوران بارداری گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد که کم کردن تعداد مصرف روزانه سیگار در مادران باردار چندان تأثیری نداشته و همچنان باعث بروز عارضه در نوزاد و جنین شده است.

بهفروز در پایان افزود: مادران باردار سیگاری در اسرع وقت و در سه ماهه اول مصرف نیکوتین را قطع کنند و برای این منظور داروهای جایگزین توسط پزشک برای مادر تجویز می‌شود تا عوارض ترک سیگار کاهش یابد و راحت تر بتواند ترک کند.