فشار خون یکی از بیماری‌های خطرناکی است که می‌تواند بر سلامتی افراد تأثیر منفی بگذارد و به آن به عنوان قاتل خاموش اطلاق می‌شود.
باورهای غلط در مورد فشارخون بالا می‌توانند سلامت افراد مبتلا به آن را به خطر بیندازند. از طرفی نیمی از بزرگسالان مبتلا به فشارخون بالا، از ابتلای خود به این بیماری اطلاعی ندارند.
در این مطلب قصد داریم با افزایش آگاهی از این بیماری و اصلاح این باورها، از عوارض مهم آن پیشگیری کنیم.
عدد نرمال فشارخون
فشار خون شامل دو عدد است: فشار خون سیستولی (عدد بزرگتریا فشار ماکزیمم) و فشارخون دیاستولی (عدد کوچکتر یا فشار مینیموم).
زمانی که قلب می‌تپد (ماهیچه قلب منقبض می‌شود) و خون را به داخل رگ‌ها پمپاژ می‌کند، نیروی وارد شده به شریان‌ها بالاتر است؛ به این نیروی بالا «فشارخون سیستولی» گفته می‌شود؛ در حالی‌که منظور از «فشارخون دیاستولی»، کمترین نیرویی است که در زمان استراحت قلب (در فاصله بین ضربان‌ها) به دیواره شریان‌ها وارد می‌شود.
فشارخون نرمال، به عدد سیستولی کمتر از ۱۲۰ میلی‌مترجیوه و عدد دیاستولی کمتر از ۸۰ میلی‌مترجیوه گفته می‌شود.
متخصصان توصیه می‌کنند افراد ۱۸ سال و بالاتر که سابقه فشارخون بالا ندارند، فشارخون خود را سالیانه توسط پزشک اندازه‌گیری کنند.
اگرچه علت دقیق فشارخون بالای اولیه نامشخص است، چندین عامل خطر برای ابتلا به این بیماری شناسایی شده‌اند که عبارتند از سن (خطر ابتلا به فشارخون بالا با افزایش سن افزایش پیدا می‌کند)
چاقی
سابقه خانوادگی (احتمال ابتلا در افرادی که بستگانی مبتلا به فشارخون بالا دارند بالاتر است)
مصرف مقدار زیاد نمک (سدیم) در رژیم غذایی
عدم فعالیت بدنی
علائم فشارخون بالا
اگر به دنبال لیستی از علائم و نشانه‌ها برای فشار خون بالا هستیم، باید بدانیم که فشار خون بالا در اغلب موارد علامتی ندارد و از طریق غربالگری‌ها واندازه‌گیری فشارخون تشخیص داده می‌شود.
عوارض فشارخون بالای کنترل‌نشده
فشارخون بالا در صورت عدم تشخیص و درمان و کنترل مناسب، می‌تواند به قلب و عروق آسیب جدی وارد کند و با تاثیر بر سرخرگها، جریان خون و اکسیژن‌رسانی به قلب را کم کند. افزایش فشارخون بالا، می‌تواند منجر به حوادث و تبعات زیرشود:
آنژین صدری یا درد قفسه‌سینه
حمله یا سکته قلبی: به علت اختلال خون‌رسانی به قلب و در نتیجه مرگ سلول‌های ماهیچه قلب به دلیل کمبود اکسیژن رخ می‌دهد.
در صورت بالا بودن اعداد فشار خون در ضمن اندازه‌گیری در مطب، ممکن است پزشک معالج از ما بخواهد فشارخون خود را در منزل هم اندازه‌گیری کنیم و اعداد آن را به پزشک گزارش بدهیم تا پزشک بتواند تشخیص دهد که آیا واقعاً به فشارخون بالا مبتلا هستیم یا خیر و در صورت ابتلا به آن، بهترین درمان برای کنترل فشار خون را برایمان انتخاب کند.
چند باور غلط درباره فشارخون بالا
باور نادرست اول: نداشتن هیچ علامت خاص و احساس کسالت یا بیماری، به این معناست که لزومی ندارد نگران ابتلا به فشارخون بالا باشیم.
در بسیاری از افراد، فشارخون بالا بدون بروز هیچ علامت مشخص و خاصی، در حال آسیب رساندن به سرخرگها، قلب و سایر اندام‌هاست؛ به همین دلیل است که از این بیماری با عنوان «قاتل خاموش» یاد می‌شود.
بنابراین لازم است حتی وقتی علامت خاصی نداریم، فشارخون خود را حداقل سالی یک بار طبق فواصل مشخص‌شده توسط پزشک معالج اندازه‌گیری کنیم و منتظر علامت و احساس خاصی برای هشدار گرفتن در مورد فشارخون بالای خود نباشیم.
باور نادرست دوم: در صورت داشتن سابقه خانوادگی فشارخون بالا، ابتلا به آن قطعی است.
باور نادرست سوم: عدم استفاده از نمک خوراکی، به معنای کنترل کامل مصرف سدیم و فشارخون است.
مصرف سدیم در بعضی از ما منجر به افزایش فشارخون می‌شود، اما کنترل مصرف سدیم فقط با کنار گذاشتن نمکدان، ممکن نمی‌شود؛ چراکه بیشترین میزان سدیم مصرفی ما، از غذاهای فرآوری‌شده مثل کنسروها، سوسیس و کالباس و… است.
باور نادرست چهارم: در صورتی که به فشارخون بالا مبتلا و در حال مصرف دارو برای کنترل آن طبق تجویز پزشک هستیم، می‌توانیم زمانی که عدد فشارخونمان نرمال شد، مصرف داروهای خود را به صورت خودسرانه قطع کنیم.
باور نادرست پنجم: اندازه‌گیری فشارخون در منزل، در افراد مبتلا به فشارخون بالا که تحت نظرپزشک معالجشان هستند، لزومی ندارد.
در صورت ابتلا به فشارخون بالا، ممکن است مجبور شویم تا پایان عمر خود طبق نظر پزشک دارو مصرف کنیم، چرا که تنها در این صورت می‌توانیم فشارخون خود را کنترل‌شده نگه داریم و از عوارض خطرناک فشارخون کنترل نشده از جمله سکته‌های قلبی یا مغزی پیشگیری کنیم.
چطور جلوی ابتلا به فشار خون را بگیریم؟
در افرادی که عوامل خطرقلبی عروقی مثل چاقی، سابقه خانوادگی فشارخون بالا یا سابقه ابتلا به فشارخون بالا دارند، لازم است اندازه‌گیری فشارخون در فواصل کوتاه‌تر انجام شود.
سابقه خانوادگی ابتلا به فشارخون بالا احتمال ابتلای ما به آن را بیشتر می‌کند، اما در صورت رعایت یک سبک زندگی سالم، می‌توانیم از وقوع آن پیشگیری کنیم یا آن را به تعویق بیندازیم.
نکات زیر، می‌توانند به ما کمک کنند با رعایت یک سبک زندگی سالم، احتمال ابتلای خود به فشارخون بالا را کاهش دهیم:
کاهش مصرف نمک و رعایت یک رژیم غذایی سالم
کم کردن وزن در صورت داشتن اضافه‌وزن
ورزش منظم
کاهش میزان مصرف کافئین
سیگار نکشیدن
نباید فراموش کنیم که فشارخون خود را برای هشت یا حداقل سه روز متوالی، هرروز در زمان‌های مشخص اندازه‌گیری و یادداشت کنیم؛ مانند هرروز صبح یا هرروز عصر یا در زمان مشخصی که پزشک معالج ما توصیه کرده است.
بنابراین، با توجه به عوارض و تبعات فشارخون بالا، لازم است آگاهی خود را در مورد آن افزایش دهیم و باورهای نادرست خود را در مورد آن اصلاح کنیم تا بتوانیم از بروز عواض مهم ناشی از آن پیشگیری کنیم.