زرشک میوه‌ای جدا از مزه‌اش است، در واقع به اندازه‌ای خاصیت دارد که باورتان نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در زرشک، بربرین است. ماده‌ای که به عنوان یک آنتی‌بیوتیک باعث از بین رفتن میکروب‌ها و التهابات می‌شود. از دیرباز تاکنون برگ، ریشه، پوست و میوه نهال زرشک به عنوان دارو مورد مصرف قرار می‌گرفته است.
نهال زرشک بیشترین پراکندگی را در ایران دارد و به عنوان گیاه بومی ایران شناخته می‌شود، به همین دلیل ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زرشک در جهان معروف است.
زرشک به عنوان یک خوراکی سم‌زدا مشهور است، این گیاه همچنین خواص دارویی و آرام‌بخش نیز دارد و به مبارزه با بیماری های مختلف کمک می‌کند.
زرشک منبع غنی ویتامین C است و در عین حال ویتامین B و مواد معدنی از جمله روی را در خود جای داده است. زرشک همچنین ارزش دارویی زیادی دارد و می‌تواند به عنوان یک آنتی بیوتیک برای کشتن باکتری‌ها، قارچ‌ها و پروتوزوآ از آن بهره برد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید میوه، ساقه و پوست ریشه زرشک حاوی موادی مانند آلکالوئیدها و ایزوکوئینولین هستند که می‌تواند در درمان بیماری‌های مختلف مؤثر باشند.
تاثیر زرشک در سلامتی کبد
حتما می‌دانید دفع سموم و پاکسازی بدن از مواد زیان‌بار به عهده کبد است. یکی از فواید مهم زرشک نیز خاصیت ضد میکروبی آن است، به همین دلیل است که زرشک در در حفظ تن‌درستی کبد جایگاه ویژه‌ای دارد.
زرشک به پاکسازی کبد و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند و همچنین در درمان کبد چرب نیز تاثیر بسزایی دارد.
تاثیر زرشک بر قلب و کاهش فشار خون
زرشک ماده‌ای به نام بربامین در خود دارد، ماده‌ای که با تنظیم غلظت یون‌های موجود در خون، سلامت قلب را تضمین کرده و در عین حال از آسیب دیدن بافت قلب نیز جلوگیری می‌کند. تنظیم یون‌ها در بدن همزمان با تصفیه چربی و غلظت خون، از سکته قلبی جلوگیری کرده و سلامت قلب و عروق را به دنبال دارد. بهتر است بدانید که مصرف زرشک باعث از بین رفتن گرفتگی‌های قلب و عروقی نیز می‌شود.
از سوی دیگر زرشک سرشار از پلی‌فنول و آنتی‌اکسیدان است، همچنین وجود ویتامین C در زرشک به کاهش فشار خون می‌انجامد. زرشک از این طریق به سلامت و طول عمر دیواره رگ‌های خونی کمک می‌کند.
تاثیر زرشک در مبارزه با عفونت
زرشک ماده مفید دیگری را نیز در خود جای داده است که بربرین نام دارد. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که بربرین موجود در زرشک خاصیت آنتی باکتریایی، ضد قارچی و ضد میکروبی دارد. این ماده قادر است با محدود کردن توانایی باکتری‌ها در چسبیدن به سلول‌های انسانی با عفونت‌ها مبارزه کند.
زرشک در تسکین طیف وسیعی از التهاب‌ها و عفونت‌ها در بدن تاثیر دارد. بربرین موجود در زرشک به عفونت مثانه، مجاری ادرار و عفونت‌های روده‌ای نیز کمک می‌کند. زرشک در تسکین گلودرد، احتقان بینی، سینوزیت و برونشیت نیز تاثیر دارد.
تاثیر زرشک در بهبود هضم
خوراکی‌هایی که حاوی فیبر بالا هستند، تاثیر زیادی در هضم دارند. زرشک نیز به دلیل محتوای غنی فیبری که در خود دارد در بهبود هضم تاثیرگذار است. از طرف دیگر وجود اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی در زرشک است که به حفظ بدنی سالم و عاری از عفونت کمک می‌کند.
تاثیر زرشک در چربی سوزی
رعایت رژیم غذایی که به افزایش چربی‌سوزی بی‌انجامد در کنار ورزش منظم اهمیت زیادی دارد. افزایش متابولیسم یکی از عواملی است که به کاهش چربی مضر خون کمک می‌کند. در صورت برهم خوردن تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها، بدن دچار چاقی و سایر موارد مرتبط با آن می‌شود. در این زمینه مصرف منظم عصاره و یا آب زرشک به حفظ تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها و همچنین افزایش متابولیسم بدن کمک می‌کند.
همان‌گونه‌که در ابتدای این نوشته هم به آن اشاره کردیم زرشک سرشار از ویتامین C است و به دلیل وجود همین ویتامین در مقابله با رادیکال‌های آزاد تاثیر گذار است.
رعایت رژیم غذایی که به افزایش چربی‌سوزی بی‌انجامد در کنار ورزش منظم اهمیت زیادی دارد. افزایش متابولیسم یکی از عواملی است که به کاهش چربی مضر خون کمک می‌کند. در صورت برهم خوردن تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها، بدن دچار چاقی و سایر موارد مرتبط با آن می‌شود. در این زمینه مصرف منظم عصاره و یا آب زرشک به حفظ تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها و همچنین افزایش متابولیسم بدن کمک می‌کند.
همان‌گونه‌که در ابتدای این نوشته هم به آن اشاره کردیم زرشک سرشار از ویتامین C است و به دلیل وجود همین ویتامین در مقابله با رادیکال‌های آزاد تاثیر گذار است.
تاثیر زرشک در پیشگیری و درمان دیابت
شاید ندانید که زرشک اثرات مثبت و تایید شده‌ای بر قند خون دارد. زرشک می‌تواند قند خون شما را به تعادل برساند.
در پژوهش‌هایی بر روی بربرین، ۰ بربرین یک آلکالوئید گیاهی با سابقه طولانی استفاده در طب آیورودا و سنتی چینی برای مدیریت شرایط مختلف سلامت است)؛ مصرف ۵۰۰ میلی گرم از این ترکیب دو یا سه بار در روز را با داروی متفورمین که برای دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد مقایسه کرده است. در نتیجه این تحقیق آمده است که بربرین قادر است قند خون و متابولیسم لیپید را همانند متفورمین کنترل کند.
مطالعات همچنین نشان می‌دهد که بربرین قادر است اختلال متابولیسم لیپید و گلوکز را نیز بهبود دهد. بربرین همچنین می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد.
تاثیر زرشک در بهینه‌سازی جذب آهن
یکی از مزایای دیگر زرشک، جذب آهن است. آهن یک ترکیب ضروری برای سلامت انسان است. اما گاهی جذب آهن به دلیل برخی عوامل بهینه نیست. ویتامین C یکی از ترکیبات شیمیایی است، که می‌تواند جذب آهن را بهینه کند. با افزایش مقدار ویتامین C می‌توان از آن‌ها برای بهینه‌سازی جذب آهن در بدن استفاده کرد.
تاثیر زرشک در درمان اسهال
زرشک سال‌هاست که به عنوان درمان اسهال شناخته می‌شود و دلیل آن نیز ناشی از وجود بربرین و غلظت بالای آن در زرشک است. با مهار گیرنده‌های خاص، عبور مدفوع از روده کند می‌شود و این امر به درمان این بیماری کمک می‌کند.
فواید زرشک می‌تواند عفونت‌های ناشی از باکتری‌های خاص نظیرای کولی (coli) را درمان نماید. حتی در افرادی که درگیر به سندرم روده تحریک پذیر هستند، مصرف زرشک به‌طور قابل توجهی می‌تواند تعداد اسهال و دفعات دفع را کاهش دهد.