چالشهایی از جمله برچسبهای اجتماعی، باورهای غلط مبنی بر زوال پذیری مغز با افزایش سن، سبک زندگی پرشتاب یا حتی عوامل فرهنگی و بیتوجهی به سلامت روان و… باعث شده که افراد توجه کمتری به سلامت و بهداشت این عضو از بدنشان داشته باشند.
اما مجموع این شرایط میتواند وضعیتی سخت را برای مغز رقم بزند و منجر به بروز آسیبهای جدی و کاهش کیفیت زندگی شود. در حالی که بهداشت و حفظ سلامت مغز چند راهکار بسیار ساده دارد که آگاهی از آنها میتواند حداقل از بروز ۴ بیماری شایع مربوط به مغز و اعصاب جلوگیری کند؛ یعنی انواع سردردها، صرغ، سکتههای مغزی و زوال عقل.
ورزش
فعالیتهای ورزشی جریان خون در مغز بهبود میبخشد و توصیه میشود که حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط یا ۷۵ دقیقه ورزش شدید در هفته انجام شود. به همین دلیل یک پیادهروی ساده که چنین علائمی را در فرد ایجاد نمیکند جزو این توصیهها نیست.
تغذیه
غذاهای مناسب برای مغز میوهها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئینهای بدون چربی و چربیهای سالم هستند. اسیدهای چرب امگا ۳ (موجود در ماهی)، آنتیاکسیدانها (موجود در انواع توتها و سبزیجات برگدار) و ویتامینها (E و B) از جمله خوراکیهای مفید برای مغز هستند.
تحریک ذهنی
کتاب خواندن، حل کردن پازل، یادگیری مهارتهای جدید و آموزش موسیقی ارتباطات عصبی را تحریک حافظه را تقویت میکند، خطر زوال شناختی را هم کاهش میدهد.
خواب کافی
اهمیت: از تقویت حافظه پشتیبانی میکند، مغز را سم زدایی میکند و عملکرد کلی شناختی را ارتقا میدهد. بزرگسالان باید ۷ تا ۹ ساعت در شب بخوابند چون مغز را سم زدایی میکند و عملکرد کلی شناختی را ارتقا میدهد. خواب مناسب و کافی به ویژه خواب شبانه هم اهمیت زیادی دارد که هم عامل کاهش سردردهاست و از بروز بسیاری از بیماریهای مغز و اعصاب جلوگیری میکند.
تنها نماندن
برای سلامت مغز خودتان را از احساس تنهایی و افسردگی رها کنید. تعامل داشته باشید، روابط دوستانهاتان را حفظ کنید، در فعالیتهای گروهی و رویدادهای اجتماعی داوطلب حضور شرکت داشته باشید.
ریسک ابتلا به بیماریهای مغزی در کشور بالاست
این نکات را محمدرضا عزیزی، مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی کشور هم تایید میکند اما میگوید که چند عامل خطر هم وجود دارد که در بروز بسیاری از بیماریها از جمله بیماریهای مغز نقش دارند.
او در توضیح بیشتر بیان میکند: در تمام دنیا افراد مصرفکنندگان سیگار ۲ تا ۴ برابر بیشتر از سایر افراد مبتلا به سکته مغزی میشود که عدد بسیار بالایی دارد. افراد مبتلا به دیابت هم ۴ برابر بیشتر از سایر افراد در معرض سکتههای مغزی هستند، به همین دلیل هم پیشگیری از دیابت و هم کنترل قند خون اهمیت زیادی دارد.
به تاکید این پزشک چربی خون بالا، چاقی و عدم تحرک هم بیماریهای مغز و اعصاب را چند برابر افزایش میدهد.
عزیزی با بیان این که سردرد شایعترین دلیل مراجعه مردم به مراکز درمانی درباره بیماریهای مغز و اعصاب است، ادامه میدهد: شایعترین علت ناتوانی در افراد که باعث بیشترین دلیل غیبت آنها در محل کار میشود هم ناشی از سردردهاست. مردم باید بدانند که تغییر سبک زندگی میتواند سردردها را کاهش دهد و ورزش روزانه یکی از فاکتورهای مهم در این باره به شمار میرود. البته ورزشی که فرد با انجام آن دچار تعریق و افزایش ضربان قلب شود.
این مسئول درباره سکته مغزی هم عنوان میکند: این بیماری هم وابسته به عوامل مختلف است؛ از جمله افزایش سن. بعد از ۵۵ سالگی میزان بروز این بیماری ۱۰ برابر افزایش پیدا میکند. البته سن قابل دستکاری نیست و نمیتوان مانع از افزایش آن شد اما میتوان با سبک زندگی مناسب، تغذیه سالم و ورزش منظم مانع ابتلا به دیابت و پرفشاری خون که از جمله عوامل خطرساز در این باره هستند، جلوگیری کرد.
او به شیوع قابل توجه این دو بیماری در کشور اشاره میکند و میگوید: سال گذشته در پایش فشار خون بیش از ۱۰ میلیون نفر در کشور مبتلا شناسایی شدند. آمارها نشان میدهد که جمعیت دیابتیهای کشور هم بیش از ۱۰ میلیون نفر است. همه این افراد در معرض بیماریهای مغز و اعصاب از جمله صرع، سکته مغزی، سردرد، اماس، پارکینسون، آلزایمر و… هستند و باید آگاهیهای لازم برای مدیریت و پیشگیری از این بیماریها به آنها آموزش داده شود.