رزماری یک گیاه همیشه سبز کوچک از خانواده نعناع است. این گیاه اسانس روغنی خوشبو از برگ‌ها و سرگل‌های خود تولید می‌کند.
احتمالاً درباره مصارف غذایی و دارویی روغن رزماری زیاد شنیده‌اید. سال‌های بسیاری است که از این گیاه برای آشپزی و مصارف پزشکی استفاده می‌شود. اما آیا می‌دانستید که این روغن موجب تقویت رشد مو هم می‌گردد؟
این گیاه علاوه بر پخت و پز، برای سلامتی و زیبایی هم قابل استفاده است و برای رشد مو کاربرد دارد. در سال‌های اخیر، استفاده از اسانس روغنی این گیاه که بومی مناطق مدیترانه‌ای است، برای تقویت مو و پوست سر بسیار رایج شده است. اما باید دید تحقیقات علمی در مورد این گیاه چه نظری دارند و برای بهره بردن از نتایج مفید این روغن، چگونه باید از آن استفاده کرد. ما در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید تا درباره فواید رزماری برای رشد مو اطلاعات بیشتری کسب کنید.
با اسانس روغنی رزماری آشنا شویم
رزماری (Rosmarinus officinalis) یک گیاه همیشه سبز کوچک از خانواده نعناع است. گیاهانی مانند اسطوخودوس، ریحان، مورد سبز و مریم گلی نیز از همین خانواده هستند. اسانس روغنی رزماری از برگ‌ها و سرگل‌های این گیاه گرفته می‌شود. روغن رزماری معمولاً به عنوان یک روغن پاک‌کننده و تقویت‌کننده شناخته می‌شود. بیشتر اثرات سودمند رزماری مربوط به فعالیت آنتی اکسیدانی بالای ترکیبات شیمیایی اصلی این گیاه از جمله کارنوسول، کارنوسیک اسید، اورسولیک اسید، رزمارینیک اسید و کافئیک اسید است.
آیا روغن رزماری ریزش مو را درمان می‌کند؟
تقویت رشد مو توسط اسانس روغنی رزماری به دلیل وجود خواص زیر در این ماده است:
خواص ضد التهابی
تقویت سیستم عصبی
بهبود گردش خون
اسانس روغنی رزماری مانند اسانس روغنی نعناع فلفلی (که برای تقویت رشد مو استفاده می‌شود)، گردش خون را تقویت می‌کند. در نتیجه، این روغن با بهبود خون‌رسانی به فولیکول‌های مو و جلوگیری از تخریب آن‌ها، از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
از اسانس روغنی رزماری علاوه بر تحریک رشد مو، برای پیشگیری از سفید شدن زودرس مو و شوره هم استفاده می‌شود. این روغن به رفع خشکی و خارش سر هم کمک می‌کند.
آیا تحقیقات علمی هم اثر رزماری بر رشد مو را تأیید می‌کنند؟
همان‌طور که می‌دانید ریزش مو در افراد دلایل مختلفی دارد، از جمله عفونت، واکنش سیستم ایمنی، سن، تغییرات هورمونی و ریزش موی ارثی.
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد رزماری می‌تواند ریزش موی ناشی از شیمی درمانی و یا مصرف برخی دارو‌ها و یا ریزش موی ناشی از کشیدن مداوم مو را از بین ببرد.
اما مطالعات نشان می‌دهد که این گیاه می‌تواند برخی از شایع‌ترین انواع ریزش مو را کاهش دهد؛ به عنوان مثال طاسی با الگوی مردانه. این نوع از ریزش مو هنگامی اتفاق می‌افتد که یکی از مشتقات تستوسترون به نام دی هیدرو تستوسترون (DHT) به فولیکول‌های مو حمله می‌کند.
تستوسترون هم در بدن زنان و هم در بدن مردان تولید می‌شود، اما میزان تولید این هورمون در بدن مردان بیشتر از زنان است، در نتیجه برای مردان ریزش مو در سن پایین‌تر و با شدت بیشتری اتفاق می‌افتد. روغن رزماری به درمان این نوع ریزش مو کمک می‌کند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ روی موش‌ها در ارتباط با ریزش موی ناشی از تستوسترون نشان داد که رزماری می‌تواند باعث رشد مجدد مو‌های موش‌ها شود. اگرچه نتایج این مطالعه قطعی نیست، اما محققان این نظریه را مطرح می‌کنند که روغن رزماری می‌تواند مانع پیوند دی هیدرو تستوسترون با گیرنده‌های هورمونی شود و در نتیجه از حمله به فولیکول‌های مو جلوگیری کند.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۵ روغن رزماری را با ماینوکسیدیل (یک داروی رایج برای رشد مجدد مو) مقایسه کرد. افراد مبتلا به ریزش موی مرتبط با دی هیدروتستوسترون به مدت ۶ ماه ماینوکسیدیل یا روغن رزماری دریافت کردند. پس از گذشت سه ماه، رشد موی هیچ کدام از دو گروه افزایش پیدا نکرد. اما پس از ۶ ماه، هر دو گروه افزایش قابل توجهی را در رشد موهایشان مشاهده کردند.
گروهی که تحت درمان با روغن رزماری بود، نسبت به گروه تحت درمان با ماینوکسیدیل رشد موی بیشتری داشتند، هرچند که از نظر آماری، تفاوتشان چندان قابل ملاحظه نبود. این نتیجه نشان می‌دهد که روغن رزماری می‌تواند باعث تقویت رشد مو در بلندمدت شود.
در همین مطالعه، خارش پوست سر در گروهی که ماینوکسیدیل دریافت می‌کردند، شایع‌تر بود، پس روغن رزماری برای افرادی با سابقه حساسیت یا ناراحتی پوستی می‌تواند انتخاب بهتری باشد. به علاوه، تحقیقات اندکی وجود دارد که نشان می‌دهد روغن رزماری می‌تواند انواع دیگر ریزش مو را هم درمان کند.
به عنوان مثال تحقیقی که در سال ۱۹۹۸ منتشر شده است، اثر رایحه درمانی (آروماتراپی) با استفاده از روغن رزماری را در افراد مبتلا به طاسی منطقه‌ای (آلوپسی آره‌آتا) بررسی می‌کند. این بیماری یک اختلال خودایمنی است که می‌تواند باعث ریزش مو شود. ۴۴ درصد از شرکت‌کنندگان در این مطالعه با بیش از ۷ ماه استفاده از رزماری بهبود یافتند، اما افرادی که هیچ درمانی دریافت نکرده بودند، تنها ۱۵ درصد بهبود یافتند.
برخی از مطالعات، از جمله مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، به این نتیجه رسیدند که روغن رزماری می‌تواند بعضی از قارچ‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد؛ بنابراین هنگامی که ریزش مو به دلیل عفونت یا بیماری پوست سر است، روغن رزماری می‌تواند کمک‌کننده باشد. با این وجود هیچ شواهدی وجود ندارد که روغن رزماری باید جایگزین روش‌های درمانی تایید شده بشود.
همچنین، این احتمال هم وجود دارد که روغن رزماری بتواند اثربخشی درمان‌های رایج و متعارف را افزایش دهد، اما هیچ مطالعه‌ای اعتبار این نظریه را آزمایش نکرده است. از طرف دیگر، هیچ تحقیقی در مورد بی‌خطر بودن استفاده از رزماری در کنار دارو‌هایی مانند ماینوکسیدیل یا سایر دارو‌های محرک رشد مو انجام نگرفته است. به همین دلیل هر شخصی که از ماینوکسیدیل یا سایر درمان‌های رویش مجدد مو استفاده می‌کند، باید قبل از استفاده از روغن رزماری در کنار این درمان‌ها با پزشک خود مشورت کند.
شیوه‌های استفاده از رزماری برای درمان ریزش مو
آسان‌ترین راه برای استفاده از روغن رزماری، استفاده از شامپویی است که حاوی غلظت بالایی از روغن رزماری باشد. در ادامه چند روش برای استفاده از اسانس روغنی رزماری به عنوان تقویت‌کننده و پرپشت‌کننده مو‌ها معرفی می‌کنیم. برای شروع، هریک از این روش‌ها را یک تا دو بار در هفته انجام دهید. در صورت تمایل یا اگر مشکلی با آن‌ها نداشتید، می‌توانید دفعات استفاده را بیشتر کنید.
۱) روغن رزماری را مستقیماً روی پوست سرتان ماساژ دهید
پس از حمام، ۵ قطره اسانس روغنی رزماری را روی پوست سرتان بریزید و به طور یکنواخت ماساژ دهید. البته این روش برای برخی افراد مناسب نیست و می‌تواند پوست را تحریک کند. بهتر است این روغن را با یک روغن حامل مثل روغن جوجوبا یا روغن نارگیل مخلوط کنید. برای این کار، به هر قاشق غذاخوری از روغن نارگیل، ۴ تا ۵ قطره روغن رزماری اضافه کنید و پوست سر خود را با آن به آرامی ماساژ دهید.
شستن سرتان بلافاصله پس از استفاده روغن اختیاری است، می‌توانید اجازه دهید روغن یک تا دو ساعت روی پوستتان بماند یا اگر قصد داشتید سرتان را سریع‌تر بشویید، بگذارید روغن حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی سرتان بماند.
۲) روغن را با شامپویتان مخلوط کنید
مقدار کمی از این روغن را می‌توانید به نرم‌کننده‌ها، لوسیون‌ها یا کرم‌ها اضافه کنید. به ازای هر ۳۰ میلی‌لیتر از محصول، ۵ قطره روغن بریزید. سپس محصول را مطابق معمول استفاده کنید. همچنین می‌توانید وقتی پیش از مصرف مقداری از هر نوع محصول مو را کف دستتان ریخته‌اید، ۲ تا ۳ قطره روغن را مستقیماً به آن اضافه کنید.
۳) روغن رزماری را به شامپوی دست‌ساز خانگی‌تان اضافه کنید
در اینترنت دستورات زیادی برای ساختن شامپوی خانگی وجود دارد. شما می‌توانید برای استفاده از فواید خاص برخی از اسانس‌های روغنی برای سلامتی و زیبایی خودتان، آن‌ها را به شامپو‌های خانگی اضافه کنید. البته توصیه ما در هر حال استفاده از شامپو‌های فرموله شده توسط متخصصان پوست و مو و تولید شده توسط برند‌های معتبر است.
چه نکاتی را باید قبل از استفاده روغن رزماری بدانیم؟
مواظب باشید که روغن تماسی با چشمانتان نداشته باشد. در صورت تماس این روغن با چشم‌ها، سریع آن‌ها را با مقدار زیادی آب بشویید.
مراقب باشید که مقدار بیش از حد از این روغن را استفاده نکنید؛ زیرا اسانس روغنی رزماری می‌تواند باعث تحریک پوستی شود. البته نگران نباشید. هرچند این روغن ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شود، اما خطری برایتان ندارد. شما می‌توانید برای اجتناب از تحریک پوستی، همان‌طور که گفته شد، روغن را قبل از استفاده با یک روغن حامل یا محصولات دیگر رقیق کنید.
اطلاعات کافی درباره ایمن بودن استفاده از روغن رزماری هنگام بارداری یا شیردهی وجود ندارد. اگرچه استفاده از این روغن برای ریزش مو به صورت موضعی است، با این وجود باز هم احتیاط کنید، چرا که اثرات آن در این دوره هنوز ناشناخته است.
چقدر طول می‌کشد تا روغن رزماری رشد مو‌ها را تقویت کند؟
معمولاً اثرات روغن رزماری بر تقویت مو‌ها پس از یک ماه دیده می‌شود. استفاده منظم از این روغن، میزان رشد مو و حجم مو را تقویت می‌کند. یادتان باشد که از ترکیبات متعددی برای تقویت موهایتان استفاده نکنید. موی افراد مختلف، ویژگی‌های متفاوتی دارد؛ بنابراین برای رشد موهایتان از موادی استفاده کنید که مناسب موهایتان باشد و به آن‌ها حساسیت نداشته باشید.