یک مطالعه تازه و کامل بر روی تحقیقات موجود و غالباً متضاد درباره فواید مکمل‌های ویتامین دی، نگرش جدیدی نسبت به اهمیت آن در حفظ سلامت قلب و عروق ارائه داده است.
نویسندگان متاآنالیز دریافتند که مصرف دوز متوسط ۳۳۲۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین دی در روز (حدود ۸۳ میکروگرم) با فواید قابل توجه متابولیک قلبی در ارتباط است. این مزایا شامل کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، سطح کلی کلسترول، هموگلوبین A۱C؛ نشانگر دیابت نوع ۲، گلوکز خون ناشتا و انسولین هستند. (پیش از هر گونه مصرف مکمل ویتامین دی حتما با پزشک متخصص مشورت کنید)
محققان از چین و آمریکا جزئیات ۹۹ کارآزمایی تصادفی و کنترل شده (RCT) را که تا ۲۶ مارس ۲۰۲۴ منتشر شده بود، بررسی کردند. این کارآزمایی‌ها شامل ۱۷۶۵۶ شرکت کننده بودند و میان جمعیت‌های مختلف در مکان‌های متفاوت در سراسر جهان انجام شدند.
یکی از مؤلفه‌های کلیدی این متاآنالیز فهرست بندی تفاوت‌های موجود بین RCTها بود که ممکن است بتواند نتایج متفاوت آنها را به خوبی توضیح دهد. هنگامی که این تفاوت‌ها درک شوند، نویسندگان متاآنالیز می‌توانند داده‌های RTCها را به شیوه‌ای متعادل‌تر و دقیق تر، از نو تحلیل و با یکدیگر مقایسه کنند.
بدین ترتیب یافته‌های به دست آمده کمتر تحت تاثیر اختلافات و جهت گیری‌های مختلف قرار می‌گیرند. همین موضوع سبب شد تا چند مورد ویژه مربوط به جمعیت‌های خاص در این مطالعه ظاهر شوند. محققان دریافتند مکمل ویتامین دی بیشترین فایده را برای افراد غیرغربی، افرادی با سطوح پایین‌تر ویتامین دی در گردش خون، افراد با BMI (شاخص توده بدنی) زیر ۳۰ و افراد ۵۰ ساله و بالاتر دارد.
این مطالعه توسط مجله Engineering در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
چرا یافته‌های قبلی در مورد ویتامین دی متناقض بوده اند؟
دکتر سیمین لیو، استاد اپیدمیولوژی، جراحی و پزشکی در دانشگاه تحقیقاتی خصوصی بسیار معتبر براون آمریکا و نویسنده مسئول این متاآنالیز، مسیر‌هایی را شرح داد که در نتیجه آنها RCTها با یکدیگر متفاوت شده و باعث می‌شوند که هر یک به نتایج متناقضی برسند.
او افزود: «چند منبع اصلی ناهمگونی در مطالعات قبلی که منجر به یافته‌های متناقض در حیطه ارتباط مکمل‌های ویتامین دی با عوامل خطر متابولیک قلبی شدند، شامل زمینه‌های قومیتی، سن، وزن بدن و سطوح کلسیفدیول در گردش شرکت کنندگان در هنگام ثبت نام بودند».
بر اساس مطالعه‌ای که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی است، سطح سرمی کلسیفدیول؛ پیش هورمونی از فرم فعال ویتامین دی که در خون در گردش است، قابل اعتمادترین شاخص کل ویتامین دی در بدن محسوب می‌شود، از جمله ویتامین دی تولید شده به طور طبیعی و دریافت شده از مکمل‌های غذایی.
علاوه بر این، ویتامین دی مزایای متعددی نیز در راستای حفظ سلامت استخوان، عملکرد عضلات و کاهش التهاب به همراه دارد. از این رو محققان معتقد هستند که اثرات مثبت احتمالی آن بر فشار خون، دیابت و لیپید‌ها نیز ارزش بررسی بیشتر خواهند داشت.
چرا برخی از افراد به ویتامین دی بیشتری نیاز دارند؟
لیو گفت: «غیرغربی‌ها سطح ویتامین دی در گردش نسبتا پایین تری دارند و بنابراین احتمال بالاتری وجود دارد که بتوانند از مکمل‌های روزانه ویتامین دی نفع بیشتری ببرند. همین امر در مورد افرادی که BMI آنها کمتر از ۳۰ است نیز صادق خواهد بود.»
وی افزود: “به طور مشابه، سطح ویتامین دی سرمی با افزایش سن کاهش می‌یابد که ممکن است تاثیر قابل توجه بهبود متابولیک قلبی مشاهده شده با مکمل‌های ویتامین دی در افراد ۵۰ ساله و بالاتر را توضیح دهد. ”
رویکرد شخصی به مصرف ویتامین دی
لیو توضیح می‌دهد که حتی با وجود ارتباط مثبتی که بین دوز ۳۳۲۰ واحد بین المللی ویتامین دی در روز و سلامت دستگاه قلبی عروقی برای بسیاری از افراد مشاهده شده است، باز هم تفاوت‌های قوم شناختی در متاآنالیز ما نشان می‌دهند: «حقیقتا نمی‌توان برای همه نسخه‌ای یکسان پیچید و ممکن است یک دوز واحد برای همه افراد مناسب نباشد».
لیو ادامه داد: «دستیابی به سطوح بهینه ویتامین دی برای سلامت قلبی و متابولیک مستلزم ارزیابی دقیق پیشینه قومی فرهنگی و ویژگی‌های بیولوژیکی هر فرد به منظور اجرای استراتژی‌های مداخله شخصی است.»
وی خاطرنشان کرد که طبق یافته‌های این متاآنالیز، افراد چاق و دارای سطوح پایین کلسیفدیول به احتمال زیاد به دوز‌های بالاتر ویتامین دی و همچنین به مدت طولانی‌تر نیاز دارند.
بدیت ترتیب ممکن است لازم باشد دوز‌های بالاتر ویتامین دی را با مدت زمان مداخله طولانی‌تر آزمایش کنیم تا ببینیم که آیا پیامد‌های سلامت قلبی و متابولیک در جمعیت‌های مختلف با متغیر‌های شناسایی شده در مطالعه ما متفاوت هستند یا خیر: یعنی پس زمینه قومی فرهنگی، سن، وزن بدن، و سطح کلسیفدیول در گردش خون شرکت کنندگان هنگام ثبت نام در مطالعه.
منابع غنی از ویتامین دی
در فصول بهار و تابستان اکثر مردم باید بتوانند تمام ویتامین دی مورد نیاز خود را از نور خورشید تامین کنند. بدن ویتامین دی را از نور مستقیم خورشید روی پوست هنگامی که بیرون از خانه هستیم، تولید می‌کند. اما در فصول پاییز و زمستان ویتامین دی کافی از نور خورشید تولید نمی‌شود.
ویتامین دی در عین حال در تعداد کمی از انواع غذا‌ها نیز یافت می‌شود. این منابع عبارت اند از:
– ماهی‌های روغنی مانند سالمون، ساردین و شاه ماهی
– گوشت قرمز
– زرده تخم مرغ
– غذا‌های غنی شده مانند غلات صبحانه
یکی دیگر از منابع ویتامین دی مکمل‌های دارویی است که در داروخانه‌های سراسر کشور به فروش می‌رسند.