تیامین (ویتامین B1) ویتامینی است که برای رشد، توسعه و عملکرد سلول‌ها در بدن شما ضروری است و همچنین در تبدیل غذا به انرژی نقش دارد. این مقاله به بررسی عملکرد تیامین یا ویتامین B1، علائم و نشانه‌های کمبود آن و راه‌های اطمینان از دریافت کافی این ماده مغذی مهم در رژیم غذایی می‌پردازد.
تیامین (ویتامین B ۱) یکی از هشت ویتامین ضروری از گروه B است. تیامین نقش کلیدی در چندین عملکرد مهم سلامتی دارد و دریافت ناکافی آن می‌تواند منجر به کمبود تیامین شود.
این کمبود اگر شدید و مزمن باشد به عنوان «بری‌بری» شناخته میشود. خوشبختانه، تیامین به طور طبیعی در انواع غذا‌ها یافت میشود. همچنین معمولاً به مولتی ویتامین‌ها اضافه میشود یا به عنوان یک مکمل مستقل یا به عنوان بخشی از مجموعه ویتامین B مصرف میشود.
برخی از بهترین منابع غذایی تیامین عبارتند از:
برنج سفید، تخم مرغ، غلات غنی‌شده، ماهی قزل آلا، لوبیا سیاه، تخمه آفتابگردان، کدو حلوایی، ماست، ذرت و ….
علائم کمبود تیامین (B ۱)
برخی از شایع‌ترین علائم کمبود تیامین شامل موارد زیر است:
۱. از دست دادن اشتها
بی اشتهایی غیرمعمول می‌تواند یکی از اولین علائم کمبود تیامین باشد. از دست دادن اشتها (عدم احساس گرسنگی) می‌تواند منجر به کاهش وزن ناخواسته شود. به نظر می‌رسد تیامین نقش کلیدی در تنظیم علائم گرسنگی و سیری، در مغز دارد. ذخایر ناکافی تیامین ممکن است این فرآیند را مختل کند و باعث شود شما احساس سیری کنید حتی زمانی که ممکن است واقعاً سیر نباشید. در نتیجه، به دلیل کمبود اشتها، کمتر از حد معمول غذا می‌خورید و از این طریق، دریافت مواد مغذی ضروری را از دست می‌دهید.
۲. خستگی
کمبود تیامین، بسته به شدت کمبود، ممکن است به سرعت یا به مرور زمان در قالب خستگی ظاهر شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که خستگی می‌تواند در عرض چند هفته پس از کمبود این ویتامین رخ دهد. با توجه به نقش تیامین در تبدیل غذا به انرژی، این علامت منطقی است. نداشتن تیامین کافی در بدن به این معنی است که بدن نمی‌تواند به اندازه سوخت انرژی تولید کند.
۳. تحریک‌پذیری
کمبود تیامین ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در خلق و خو شود، مانند اینکه شما را تحریک‌پذیرتر کند یا به راحتی ناراحت شوید. احساس تحریک‌پذیری اغلب یکی از اولین نشانه‌های کمبود تیامین است و ممکن است در عرض چند هفته در کنار خستگی ظاهر شود. نوزادان مبتلا به کمبود تیامین اغلب تحریک‌پذیری بیشتری را به عنوان یک نشانه بروز می‌دهند.
۴. آسیب عصبی
بیماری «بری‌بری» نوعی اختلال است که در صورت کمبود تیامین یا ویتامین B ۱ در بدن ممکن است بروز کند. کمبود شدید این ماده مغذی می‌تواند منجر به آسیب‌های ماندگار در سیستم عصبی و قلب شود. علائم بری‌بری شامل: ضعف عضلانی، ضربان قلب سریع، مشکل در بیدار شدن، آشفتگی ذهنی، فلج پایین‌تنه (ناتوانی در حرکت دادن پاها) است.
۵. سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
سوزن سوزن شدن یا احساس گزگز در بازو‌ها و پاها از علائم اولیه کمبود تیامین است.
۶. تاری دید
به دلیل نقش تیامین در حفظ سلامت اعصاب، کمبود آن می‌تواند بر عصب بینایی چشم تأثیر بگذارد و به طور خاص باعث تورم عصب بینایی شود که منجر به تاری دید میشود. آسیب عصب بینایی در صورت عدم درمان می‌تواند به از دست دادن بینایی منتهی شود.
۷. حالت تهوع و استفراغ
هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چرا کمبود ویتامین B ۱ می‌تواند موجب تهوع و استفراغ شود؛ اما این علائم در افراد مبتلا به کمبود تیامین مشاهده شده است. گزارشات نشان می‌دهد که این نوع علائم گوارشی پس از شروع مصرف قرص ویتامین B ۱ برطرف میشود.