آبسه دندان یک کیسه حاوی چرک است که بر اثر عفونت باکتریایی به وجود می آید. آبسه ممکن است به دلایل مختلف و در نواحی مختلفی از دندان رخ دهد. آبسه پری اپیکال در نوک ریشه دندان ایجاد می شود، در حالی که یک آبسه پریودنتال در لثه ها و در کنار یک ریشه دندان ایجاد می شود. اطلاعاتی که در اینجا در اختیار شما قرار داده می شود، به طور خاص به آبسه های پری اپیکال اشاره دارد.
یک آبسه پری اپیکال در دندان معمولا در نتیجه وجود یک حفره دندانی درمان نشده ، آسیب دیدگی و یا یک عمل دندانپزشکی قبلی رخ می دهد.
دندانپزشکان با تخلیه کردن و برطرف کردن عفونت دندان، آبسه را درمان خواهند کرد . آنها ممکن است بتوانند دندان شما را با روش عصب کشی،حفظ کنند اما در برخی موارد ممکن است که کشیدن دندان لازم باشد. درمان نکردن آبسه دندان ممکن است منجر به بروز مشکلات و عوارض جدی و حتی تهدیدکننده زندگی نیز شود.
علائم و نشانه های رایج آبسه دندان
علائم و نشانه های آبسه دندان عبارتند از:
- دندان درد شدید ، مداوم و تیز که می تواند به استخوان فک ، گردن یا گوش پخش شود.
- حساسیت به دمای گرم و سرد
- حساسیت به فشار ناشی از جویدن و یا گاز گرفتن
- تب
- تورم صورت یا گونه ها
- تورم و حساسیت غدد لنفاوی در زیر فک یا گردن
- در صورت پاره شدن آبسه، بو یا مزه ناخوشایندی را حس می کنید که می توانید با استفاده از یک مایع شور در دهان، درد را تسکین دهید.
- مشکل تنفس یا بلع
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم یا نشانه هایی از یک آبسه در دندان داشته باشید ، باید فورا به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
اگر تب دارید و دچار ورم صورت شده اید و به دندانپزشک خود دسترسی ندارید، به اورژانس بروید .همچنین اگر مشکل تنفسی یا بلع دارید نیز باید به اورژانس مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانگر این باشند که عفونت به طور خیلی عمیقی در فک و بافت اطراف و یا حتی مناطق دیگر بدن شما گسترش پیدا کرده است.
علل بروز آبسه دندانی
آبسه دندان پری اپیکال زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها به پالپ دندان که داخلی ترین بخش دندان است، حمله می کنند. پالپ دندان حاوی رگ های خونی ، اعصاب و بافت همبند است.
باکتری ها از طریق یک حفره دندانی یا تراشه یا شکافی در دندان وارد می شوند و در تمام این مسیر تا ریشه گسترش می یابند. عفونت باکتریایی می تواند باعث ورم و التهاب در نوک ریشه شود.
عواملی که خطر بروز آبسه دندان را افزایش می دهند
این عوامل ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به آبسه دندان شوند:
بهداشت ضعیف دهان و دندان عامل اصلی آبسه دندان
مراقبت نکردن صحیح و مناسب از دندان‌ها و لثه ها، مانند مسواک نزدن دو بار در روز و استفاده نکردن از نخ دندان، می‌تواند خطر پوسیدگی دندان ، بیماری لثه ، آبسه دندان و دیگر عوارض دهان و دندان را افزایش دهد.
یک رژیم غذایی با شکر زیاد
اغلب خوردن و نوشیدن غذاهای غنی از شکر مانند شیرینی و نوشابه، می‌تواند به تشکیل حفره های دندانی کمک کرده و تبدیل به یک آبسه دندان شود .
خشکی دهان و ارتباط آن با آبسه دندان
داشتن دهان خشک می‌تواند باعث افزایش خطر پوسیدگی دندان شود. خشکی دهان اغلب ناشی از اثر جانبی دارو های خاص و یا مسائل مربوط به پیری است.
عوارض و خطرات ناشی از آبسه دندانی
آبسه دندان بدون درمان از بین نمی‌رود. اگر آبسه دچار پارگی شود، درد به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند، اما شما هنوز هم به درمان دندان نیاز دارید . اگر آبسه، تخلیه نشود، عفونت به فک و به قسمت های دیگر سر و گردن شما نیز سرایت می‌کند . شما ممکن است حتی دچار سپسیس(گندیدگی) بافت شوید که نوعی عفونت مهلک است که در تمام بدن پخش می‌شود.
اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید و آبسه را درمان نکنید، خطر گسترش عفونت نیز بیشتر افزایش می‌یابد.
پیشگیری از آبسه دندان
پیشگیری از پوسیدگی دندان به منظور جلوگیری از بروز آبسه دندان ضروری و لازم است. از دندان های خود مراقبت کنید تا از پوسیدگی دندان نیز جلوگیری کنید:
- از آب آشامیدنی حاوی فلوراید استفاده کنید.
- دندان های خود را حداقل دو بار در روز با یک خمیر دندان حاوی فلوراید، مسواک بزنید.
- برای تمیز کردن دندان های خود، به صورت روزانه از نخ دندان و یا یک پاک کننده بین دندان ها استفاده کنید.
- مسواک خود را هر سه یا چهار ماه و یا هر وقت که موهای مسواک ساییده شدند، تعویض کنید.
- غذای سالم بخورید و مصرف مواد شیرین و میان وعده های غذایی خود را محدود کنید.
- برای معاینات منظم و تمیز کردن حرفه ای به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- از یک ضد عفونی‌کننده و یا یک دهانشویه حاوی فلورید استفاده کنید تا یک لایه اضافی به منظور حفاظت از دندان در برابر پوسیدگی دندان ایجاد شود.
نحوه تشخیص آبسه دندان
علاوه بر معاینه دندان و ناحیه اطراف آن ، دندانپزشک شما ممکن است معاینات زیر را نیز انجام دهد:
ضربه زدن بر روی دندان
دنداني كه در ريشه خود دارای آبسه می باشد، به طور كلي به لمس و يا فشار حساس است.
استفاده از اشعه ایکس برای تشخیص آبسه دندان
عکسبرداری با اشعه ایکس از دندانی که درد می کند، می‌تواند به تشخیص یک آبسه کمک کند . همچنین ممکن است دندانپزشک شما از اشعه ایکس برای تعیین این که آیا عفونت گسترش یافته است و باعث بروز آبسه در مناطق دیگر شده است یا خیر ، استفاده کند.
سی تی اسکن
اگر عفونت به نواحی دیگری در گردن سرایت کرده باشد، سی تی اسکن ممکن است برای ارزیابی میزان عفونت مورد استفاده قرار بگیرد.
درمان
هدف از درمان این است که از شر عفونت خلاص شوید . برای انجام این کار ، دندانپزشک شما ممکن است کارهای زیر را انجام دهد:
باز کردن (شکاف دادن) و تخلیه آبسه دندان
دندانپزشک یک بریدگی کوچک را در آبسه ایجاد می کند تا چرک درون آبسه، تخلیه شود و سپس محل آبسه را با آب نمک می شوید. گاهی اوقات یک وسیله تخلیه لاستیکی کوچک در محل برش قرار داده می‌شود تا زمانی که ورم کاهش می یابد، چرک تخلیه شود.
انجام عصب کشی
عصب کشی می‌تواند به از بین بردن عفونت و حفظ دندان کمک کند . برای انجام این کار، دندانپزشک، درون دندان شما را سوراخ می‌کند، بافت مرکزی دندان (پالپ) را خارج می کند و آبسه را تخلیه می‌کند . سپس روی پالپ دندان و کانال‌های ریشه را پر می کند. این دندان ممکن است با یک تاج پوشانده شود تا آن را محکم تر کند ، به ویژه اگر این دندان در عقب دهان باشد. اگر به درستی از دندان خود مراقبت کنید، می‌تواند تا آخر عمر دوام داشته باشد.
کشیدن دندان آسیب دیده و تخلیه آبسه دندان
اگر نتوان دندان آسیب دیده را حفظ کرد، دندانپزشک دندان شما را می کشد و آبسه را تخلیه می کند تا از شر عفونت خلاص شوید.
تجویز آنتی بیوتیک
اگر این عفونت به منطقه آبسه، محدود شود ، ممکن است به مصرف آنتی بیوتیک نیازی نداشته باشید . اما اگر عفونت به دندان های نزدیک ، فک و یا دیگر مناطق سرایت کرده باشد، دندانپزشک شما احتمالا آنتی بیوتیک تجویز می‌کند تا مانع گسترش بیشتر عفونت شود. همچنین دندانپزشک ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک ها را در صورت ضعیف بودن سیستم ایمنی، توصیه کند.
شیوه زندگی و درمان های خانگی آبسه دندان
در حالی که محل آبسه، در حال بهبودی و درمان است ، دندانپزشک ممکن است اقدامات زیر را برای کمک به کم شدن ناراحتی شما توصیه کند :
- دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.
- در صورت لزوم از داروهای ضد درد بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) و ایبوپروفن (ادویل، موترین IB) استفاده کنید.