گرانولوماتوز وگنر چیست و کدام ارگان های بدن را درگیر می کند؟

گرانولوماتوز وگنر در گروهی از اختلالات عروق خونی به نام واسکولیت جای دارد. این بیماری باعث کند شدن جریان خون در برخی از اندام های شما می شود. بافت های مبتلا به این حالت می توانند دچار التهابی به نام گرانولوم شوند که بر عملکرد این اندام ها تاثیر می گذارند. تشخیص زود هنگام و درمان گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت ممکن است به بهبودی کامل منجر شود. بدون درمان ، گرانولوماتوز وگنر می تواند کشنده باشد.

گرانولوماتوز وگنر چیست؟

گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت (GPA) وضعیتی است که باعث بروز التهاب می شود و در درجه اول بر روی دستگاه تنفسی (شامل ریه ها و شش ها) و کلیه ها اثر می گذارد. این اختلال قبلا با عنوان گرانولوماتوز وگنر شناخته می شد. یکی از ویژگی های GPA ، التهاب عروق خوني (واسكوليت) به ويژه رگ هاي خوني كوچك و متوسط در ريه ها، بيني، سينوس ها، نای و كليه ها است ، اگرچه که عروق در هر عضوی مي تواند درگير این بیماری شود. پلی آنژئیت منجر به التهاب در انواع مختلف عروق مانند شریان های کوچک و رگ ها اشاره دارد. واسکولیت باعث بروز زخم و مرگ بافت در رگ ها شده و مانع از جریان گردش خون به بافت ها و اندام ها می شود.

ویژگی مشخصه دیگر GPA ، تشکیل گرانولوم ها است که نواحی کوچکی از التهاب تشکیل  یافته از سلول های ایمنی بدن هستند که به بروز واکنش التهابی کمک می کنند. گرانولوم ها معمولا در ریه ها و یا مجاری هوایی رخ می دهد، اگرچه که ممکن است در چشم  ها و یا دیگر اندام های بدن نیز اتفاق بیفتد. با رشد گرانولوم ها، آنها می توانند به نواحی اطراف نیز حمله کنند و باعث بروز آسیب بافتی شوند .

علائم و نشانه های GPA براساس بافت  ها و اندام  هایی که تحت  تاثیر واسکولیت قرار گرفته  اند، متفاوت است. افراد زیادی با این شرایط حس مبهمی از ناراحتی ( ضعف ) ، تب ، کاهش وزن و یا دیگر نشانه  های کلی واکنش ایمنی بدن را تجربه می کنند .

آسیب های ناشی از گرانولوماتوز وگنر 

در بیشتر افراد مبتلا به GPA، التهاب در رگ  های دستگاه تنفسی آغاز می شود که منجر به گرفتگی بینی، خونریزی مکرر بینی ، تنگی نفس و یا سرفه می شود. التهاب شدید در بینی می تواند به ایجاد سوراخی در بافت منتهی شود که این حالت باعث جدا شدن حفره های بینی(سوراخ شدن سپتوم بینی) و یا فروپاشی سپتوم بینی شده و باعث فرورفتگی پل بینی می شود.

کلیه ها معمولا در افراد مبتلا به GPA، آسیب می بینند. آسیب بافت ناشی از واسکولیت در کلیه ها می تواند منجر به کاهش عملکرد کلیه شود و افزایش فشار خون و یا وجود خون در ادرار و نارسایی کلیه ها شود که یک عامل تهدید کننده زندگی فرد می باشد. التهاب می تواند در نواحی دیگری از بدن مانند چشم ها ، ساختار گوش میانی و درونی ، پوست ، مفاصل ، اعصاب ، قلب و مغز نیز رخ دهد.

بسته به اینکه کدام سیستم ها درگیر این وضعیت هستند ، علائم اضافی می تواند شامل بروز بثورات پوستی ، درد گوش داخلی ، مفاصل متورم و دردناک و بی حسی و یا سوزن سوزن شدن در اندام ها شود.

GPA در افراد میانسال  خیلی رایج است ، هر چند که ممکن است در هر سنی رخ دهد. این بیماری اگر درمان نشود، معمولا ظرف مدت 2 سال پس از تشخیص، می تواند کشنده باشد. واسکولیت حتی بعد از درمان نیز می تواند عود کند.

واسکولیت چیست؟

واسکولیت اصطلاحی عمومی است که به التهاب عروق خونی اشاره می کند. در صورت بروز التهاب، رگ خونی ممکن است تضعیف شود و یک آنوریسم را ایجاد کند و یا به قدری نازک شود که پاره شده و منجر به خونریزی داخل بافت شود . همچنین واسکولیت می تواند باعث تنگ شدن رگ خونی شده و بسته شدن کامل رگ شود . این حالت می تواند باعث آسیب دیدن اندام  ها به دلیل از دست دادن اکسیژن و مواد مغذی شود که توسط خون تامین می شوند.

بیشتر بخوانید: درمان واسکولیت با کورتیکواستروئیدها و داروهای سرکوب کننده

چه کسی تحت تاثیر گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت(GPA) قرار می گیرد؟

GPA می تواند در تمام سنین رخ دهد . گروه  های سنی که بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند، بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال دارند. به نظر می رسد که این بیماری بر روی مردان و زنان به یک اندازه اثر می گذارد.

چه عواملی باعث بروز گرانولوماتوز وگنر به همراه پلی آنژئیت می شوند؟

علت بروز GPA ناشناخته است. GPA نوعی سرطان نیست ، مسری نیست و معمولا در بین خانواده ها اتفاق نمی افتد. شواهد آزمایشگاه های تحقیقاتی شدیدا از این ایده پشتیبانی می کنند که سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در بروز GPA بازی می کند بطوری که سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد التهاب و آسیب رگ های خونی و بافت ها می شود.

زمینه ژنتیکی GPA به خوبی شناخته نشده است. نسخه خاصی از ژن HLA-DPB1 می تواند قوی ترین عامل خطر ژنتیکی برای بروز این بیماری باشد ، اگرچه که چندین ژن دیگرکه بعضی از آنها هنوز شناخته نشده اند، ممکن است در این زمینه، دخیل باشند. احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی منجر به بروز GPA می شود.

GPA یک اختلال خود ایمنی است. این چنین اختلالات زمانی رخ می دهند که سیستم ایمنی بدن، عملکرد بدی داشته باشد و به بافت ها و اندام های خود حمله کند. تقریبا 90 درصد از افراد مبتلا به GPA دارای پروتئین ایمنی غیر طبیعی به نام آنتی بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (ANCA) در خون خود هستند.

آنتی بادی ها به طور معمول به ذرات و میکروب های خاص خارجی متصل می شوند و آنها را برای نابودی، علامت گذاری می کنند، اما آنتی بادی های سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل(ANCA ) به پروتئین های طبیعی انسان حمله می کنند.

بیشتر افراد مبتلا به GPA دارای ANCA هستند که به پروتئیناز پروتئین انسان 3 (PR3) حمله می کند. تعداد کمی از افراد مبتلا به  ANCA وجود دارند که به پروتئینی بنام میلوپراکسیداز (MPO) حمله می کنند. هنگامی که این آنتی بادی ها به پروتئینی که می شناسند متصل می شوند ، باعث تحریک التهاب می شوند که به نشانه هاو علائم GPA کمک می کنند.

 ژن هایی که سبب بروز گرانولوماتوز وگنر می شوند

ژن HLA-DPB1 به خانواده ای از ژن ها به نام مجموعه آنتی  ژن لکوسیت انسانی(HLA)تعلق دارد . کمپلکس HLA به سیستم ایمنی بدن کمک می کند که پروتیین  های بدن را از پروتئین هایی که توسط مهاجمان خارجی ساخته شده  اند متمایز می کند ( مانند ویروس ها و باکتری ها ) . هر ژن HLA تغییرات نرمال متفاوتی دارد که به سیستم ایمنی هر فردی اجازه می دهد تا به طیف وسیعی از پروتئین های خارجی واکنش نشان دهد.

یک نوع خاص از ژن HLA-DPB1  به نام HLA-DPB1 *0401 در افراد مبتلا به GPA به خصوص افرادی که دارای ANCAs هستند، نسبت به افرادی که فاقد این شرایط هستند، بیشتر است.

از آنجایی که ژن HLA-DPB1 در سیستم ایمنی بدن دخیل است ، بروز تغییراتی در آن ممکن است مربوط به پاسخ ایمنی و التهاب در دستگاه تنفسی و کلیه  ها  باشد . با این حال ، نقش خاص ژن HLA-DPB1 *0401 در توسعه این وضعیت مشخص نیست.

علائم گرانولوماتوز وگنر شامل چه مواردی است؟

علائم و نشانه های گرانولوماتوز همراه به همراه پلی آنژئیت می توانند به طور ناگهانی و یا در طول چندین ماه بروز کنند. اولین علائم هشدار دهنده معمولا بر روی سینوس ها ، گلو و یا ریه ها دیده می شوند. این شرایط اغلب به سرعت بدتر می شوند و بر روی رگ های خونی و اندام هایی مانند کلیه ها تاثیر می گذارند.

علائم و نشانه های گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• ترشحات چرک مانندی از بینی، گرفتگی بینی، عفونت های سینوس و خونریزی از بینی
• سرفه که گاهی اوقات با خلط خونی همراه است.
• تنگی نفس یا خس خس سینه
• تب
• خستگی
• درد مفاصل
• بی حسی در اندام ، انگشتان دست یا انگشتان پا
• کاهش وزن
• وجود خون در ادرار
• زخم ، کبودی و یا بثورات پوستی
• قرمزی ، سوزش یا درد چشم و مشکلات بینایی
• التهاب گوش و مشکلات شنوایی

در برخی از افراد، این بیماری فقط ریه ها را تحت  تاثیر قرار می دهد . وقتی کلیه  ها تحت  تاثیر قرار می گیرند، آزمایش خون و ادرار می تواند مشکل را تشخیص دهد. در صورت عدم درمان، نارسایی کلیه و یا ریه ممکن است رخ  دهد.

این بیماری در کجا اتفاق می افتد؟

گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت تقریبا می تواند هر ناحیه ای از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اما می تواند بر روی بعضی از اندام های خاص نیز تاثیر بگذارد. اندام های کلاسیکی که درگیر بیماری گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت هستند، شامل مجاری تنفسی فوقانی (سینوس ها ، بینی ، گوش ها و نای، ریه ها و کلیه ها می باشند. در زیر، اندام هایی که معمولا درگیر بیماری گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت هستند و همچنین تظاهرات بیماری خاص در هر اندام عنوان شده اند که عبارتند از:

• گوش
• چشم
• بینی
• سینوس ها
• نای
• ریه ها
• کلیه
• پوست
• مفاصل
• اعصاب
• اندام های گوناگون

گوش

عفونت گوش که به تدریج برطرف می شود. درد گوش میانی مکرر و کاهش شنوایی.

چشم

التهاب در بخش  های مختلفی از چشم می تواند رخ دهد . التهاب در بخش سفید چشم به عنوان اسکلرا( صلبیه) و یووئیت که التهاب و قرمزی لایه میانی چشم است.التهاب پشت چشم که با عنوان سودوتومور اربیت شناخته میشود. سودوتومور اربیت مانند آنچه که باعث بروز گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت می شود، می تواند باعث برآمدگی تخم چشم یا بیرون زدگی یک چشم شود.

بینی

پوسته شدن بینی و خون دماغ مکرر بینی و سائیدگی و سوراخ شدن سپتوم بینی ممکن است اتفاق بیفتد. برآمدگی بینی می تواند حالت افتاده ای داشته باشد که منجر به تغییر شکل زین بینی می شود.

سینوس ها

التهاب مزمن سینوسی که گاهی منجر به فرآیندی مخرب در بافت های اطراف سینوس  ها می شود.

نای

یک عارضه خاص در دستگاه تنفسی گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت ، باریک شدن لوله هوایی می باشد که درست در زیر تارهای صوتی قرار دارد و با عنوان  ، وضعیتی به نام تنگی ساب گلوت شناخته می شود. باریک شدن لوله های هوایی که به دلیل بروز التهاب و زخم به وجود می آید، باعث ایجاد مشکل تنفسی می شود و ممکن است پس از پیشرفت حاد ، عمل تراکئوستومی( بریدن نای) اورژانسی لازم باشد.

ریه ها

سندرمی شبیه به پنومونی ، با نفوذ به ریه، توسط عکسبرداری با اشعه X از قفسه سینه قابل مشاهده است. خونریزی از ریه ها نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

کلیه

التهاب می تواند در کلیه رخ دهد که منجر به وجود مقادیر ناچیزی خون و پروتئین در ادرار می شود . این وضعیت گلومرولونفریت نامیده می شود . اگر به شدت تحت درمان قرار نگیرد، گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت می تواند منجر به نارسایی کلیه  شود. تشکیل توده  های کلیوی نیز در این بیماری بسیار نادر هستند.

پوست

گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت می تواند باعث ایجاد بسیاری از انواع بثورات پوستی شود. معمول ترین بثورات به شکل نقطه های کوچک بنفش یا قرمز رنگ در اندام های تحتانی رخ می دهد که با عنوان پورپورای واضح و قابل لمس شناخته می شود. جریان خون ناکافی به انگشتان دست و انگشتان پا می تواند منجر به عارضه رینود (حساسیت شدید انگشتان به سرما) و حتی انفارکتوس نوک انگشتان دست و انگشتان پا و در نهایت بیماری قانقاریا شود.

بیشتر بخوانید: برخی از عوامل شایع در ایجاد حساسیت پوستی

مفاصل

آرتروز همراه با تورم و درد مفاصل ممکن است اتفاق بیفتد.

اعصاب

درگیری عصب محیطی منجر به بی حسی ، سوزن سوزن شدن ، تیر کشیدن درد در اندام های تحتانی و گاهی اوقات بروز ضعف در پا ، دست ، بازو یا ساق پا می شود.

اندام های گوناگون

گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت تقریبا در تمامی اندام ها تعریف شده است، از جمله مننژها (لایه های بافت محافظ اطراف مغز و نخاع) ، غده پروستات و دستگاه تناسلی ادراری. علاوه بر درگیر شدن این اندام های ویژه ، گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت معمولا منجر به علائم کلی مانند خستگی ، تب با درجه پایین و کاهش وزن نیز می شود.

علت گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت ناشناخته است. این بیماری در مقایسه با بیماری هایی که دارای زمینه ژنتیکی واضحی هستند، ژنتیک نقش نسبتا کوچکی در اتیولوژی گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت دارد. بروز گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت در بین دو نفر از یک خانواده، غیر عادی است.

(با این وجود ، این احتمال هست که عوامل خطر ژنتیکی کمتری وجود داشته باشد، به عنوان مثال ژن هایی که ممکن است قبل از این بیمار را در معرض عفونت با ارگانیسم اتیولوژیک قرار دهند). مدتی است که یک عفونت، مشکوک به بروز گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت شده است ، اما هیچ عفونت خاصی اعم از باکتریایی ، ویروسی ، قارچی و غیره شناسایی نشده است.

عوارض بیماری گرانولوماتوز وگنر

گرانولوماتوز به همراه پلی آنژئیت علاوه بر بینی ، سینوس ها ، گلو ، ریه ها و کلیه ها، ممکن است بر روی پوست ، چشم ها ، گوش ها ، قلب و سایر اندام های شما نیز تاثیر بگذارد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• از دست دادن شنوایی
• زخم های پوستی
• آسیب کلیه
• از دست دادن ارتفاع پل بینی ناشی از غضروف ضعیف
• لخته شدن خون در یک یا چند ورید عمقی ، معمولا در پا

الو دکتر پیشنهاد می کند مقاله راه های تشخیص و نحوه درمان گرانولوماتوز وگنر را نیز مطالعه کنید.