دوران قاعدگی یکی از مهم ترین دوره های زندگی زنان است ، هفت روز در ماه از درد های شکمی گرفته تا تداخلات هورمون ها و تغییر در احساسات و خلقیات زنان ، اتفاقاتی است که باید در زندگی هر زنی رخ دهد تا نشانی از سلامتی بدن او باشد.
هر دختر سالمی پس از ورود به سن بلوغ با ایجاد تغییرات هورمونی، هر ماه یک مرتبه دچار این امر طبیعی می شود. چرخه قاعدگی نرمال ،بین ۲۴ تا ۳۸ روز طول می‌کشد. یعنی هر پریود باید بین ۲۴ تا ۳۸ روز بعد از شروع پریود قبلی آغاز شود. پریود یا خونریزی قاعدگی که بین ۴ تا ۷ روز طول بکشد سالم و طبیعی است.
چرخه قاعدگی در واقع تغییرات فیزیولوژیکی در بدن زنان است که جهت تولید مثل رخ می دهد و هر ماه یک تخمک ، بالغ شده و آماده تشکیل جنین می شود. در این مدت به تدریج بافت رحم نیز آماده نگهداری جنین می شود. اگر لقاح صورت نگیرد ، تخمک دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می کند . قاعدگی در زنان ، با بلوغ آغاز و با یائسگی پایان پیدا می کند و مدت خونریزی آن برای چند روز، معمولا 3 تا 5 روز طول می کشد، اما بین 2 تا 8 روز نیز می تواند متغیر باشد.
علت عقب افتادن پریود چیست؟
عقب افتادن قاعدگی می تواند نشان دهنده تنش روانی ، کامل نشدن سازوکار کنترل کنندگی تخمک گذاری و قاعدگی ، اضافه وزن ، کمبود وزن ، گیاه خواری ، بیماری های عفونی و یا ناهنجاری رحم باشد. قاعدگی نامنظم به سیکل قاعدگی گفته می شود که در آن، مدت زمان بین قاعدگی های متوالی اختلاف زیادی با یکدیگر دارند، شایع ترین سنین وقوع، درست بعد از بلوغ و درست بعد از یائسگی است.
در این جا به برخی از عللی که باعث عقب افتادن پریود می شود، اشاره می کنیم:
قرص های کنترل بارداری و تاخیر در پریود
ممکن است تصور کنید مصرف داروهای ضدبارداری به شما کمک می کند تا پریود منظمی داشته باشید اما باید بدانید همیشه این طور نیست.
قرص های کنترل بارداری حاوی هورمون استروژن وپروژسترون است. این هورمون ها مانع از آزاد سازی تخمک از تخمدان ها می شود. بعد از قطع مصرف قرص های ضد بارداری ممکن است شش ماه زمان برد تا چرخه ها دوباره به روند نرمال خود باز گردند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
در طی چرخه قاعدگی هر تخمدان تقریبا 5 فولیکون ایجاد می کند و آن ها را برای تبدیل شدن به تخمک بالغ جهت تخمک گذاری آزاد می کنند. زنانی که مبتلا به این سندرم هستند دارای فولیکول های اضافی هستند که سبب می شود تا روند طولانی تری را تجربه کنند. به عبارت ساده تر تا زمانی که تخمک آزاد نشود، پریود رخ نمی دهد.
علایم عمده سندروم پلی کیستیک تخمدان عبارتند از :
قاعدگی های نامنظم
رشد موی بیش از حد در بدن
بالا رفتن سطح قند خون
اختلال در در بارداری
در صورت مشاهده این علایم به پزشک زنان مراجعه کنید. کیست تخمدان در ابتدا با دارو درمانی و در صورت جواب ندادن با جراحی به راحتی حل میشود.
تغییرات در وزن
ورزش های سنگین و کاهش وزن بسیار بالا، از جمله دلایلی هستند که می توانند باعث شوند قاعدگی رخ ندهد. کمبود وزن یا داشتن چربی خیلی کم، سطح هورمون های تولید مثل را تغییر می دهند؛ گاهی اوقات سطح این هورمون ها به اندازه ای پائین می آیند که تخمک گذاری و در نتیجه قاعدگی رخ نخواهد داد. اگر پس از کاهش وزن چشمگیر، یک یا چند دوره قاعدگی خود را از دست دادید، هرچه سریعتر در مورد اصلاح رژیم غذایی خود با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید.
بیشتربخوانیم:نبایدهای دوران بارداری برای حفظ سلامت جنین
اختلالات هورمونی
بعضی هورمون ها، مثل هورمون پرولاکتین یا هورمون تیروئید، می توانند باعث عقب افتادن پریود شوند. با انجام یک آزمایش خون ساده به راحتی مشخص می شود که آیا علت از دست رفتن/تعویق قاعدگی، عدم تعادل هورمونی است یا نه! در صورت مثبت بودن جواب آزمایش، علت این عدم تعادل هورمونی می بایست توسط پزشک بررسی شود.
گاهی اوقات عدم تعادل هورمونی به دلایل ژنتیکی یا ارثی رخ می دهد، اما گاهی اوقات هم مشکل جدی تر است و در اثر دلایلی مثل وجود تومور مغزی ایجاد می شود. در هر حال برای تشخیص و درمان، مراجعه به پزشک ضروری است.
بارداری
حتی اگر از قرص های ضد بارداری استفاده می کنید، بازهم نباید بارداری را به عنوان یکی از دلایل احتمالی عقب افتادن پریود، نادیده بگیرید. بعضی خانم ها، حتی با وجود اینکه بطور صحیح از یک روش جلوگیری از بارداری پیروی می کنند، اما باز هم باردار می شوند.
هر خانمی که از نظر جنسی زندگی فعالی دارد و پریود او به تعویق افتاده است، باید تست بارداری خانگی انجام دهد. فراموش نکنید هیچ کدام از روش های جلوگیری از بارداری 100% تضمینی نیستند.
اگر نتیجه تست حاملگی خانگی شما مثبت شده است، هرچه سریعتر به منظور شروع مراقبت های دوران بارداری به متخصص زنان مراجعه کنید.
اگر نتیجه ی تست حاملگی خانگی شما منفی شده است، اما هنوز پریود نشده اید، بهتر است جهت معاینه و بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه نمایید.
مشکلات تیروئید
برخی از هورمون ها مانند پرولاکتین یا هورمون های تیروئید می توانند باعث شوند، زن پریود خود را از دست بدهد. اگر عدم تعادل هورمونی مسئول یک دوره پریود از دست رفته یا دیر هنگام باشد، می توان با آزمایش خون به راحتی تشخیص داد.
تیروئید، متابولیسم بدن شما را تنظیم می کند. بنابراین سطح هورمون را نیز می تواند تحت تأثیر قرار دهد. مشکلات تیروئید معمولاً با دارو قابل درمان است. بعد از درمان، احتمالاً پریود شما به حالت عادی باز خواهد گشت.
نزدیک شدن به دوران یائسگی
میانگین سن شروع یائسگی معمولا حدود 52 سالگی است. زمانی که یک خانم به مدت حداقل 12 ماه هیچ قاعدگی نداشته است.
بسیاری از خانم ها علائم یائسگی را از 10 تا 15 سال پیش از رخ دادن آن تجربه می کنند.
سطح نامنظم استروژن می تواند سبب اختلال در چرخه قاعدگی شود، این مسئله باعث می شود که خانم ها دچار قاعدگی نامنظم و یا حتی از دست رفتن بعضی دوره های قاعدگی شوند. زمانی که یک خانم به مدت یک سال کامل، هیچ نوع قاعدگی را تجربه نکند، دوران یائسگی را پشت سر گذاشته است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در مورد دوره های از دست رفته پریود خود نگران هستید، می توانید سابقه کتبی از پریود خود، ازجمله تاریخ شروع و پایان و لیستی از سایر علائم را در زمان مراجعه به پزشک به همراه داشته باشید.
اگر هنگام مراجعه به پزشک، تاریخچه دقیق قاعدگی های خود را همراه داشته باشید، پزشکتان می تواند سریع تر مشکل شما را تشخیص دهند.
یکی دیگر از اقدامات موثر این است که طبق دوره های منظم، به پزشک زنان مراجعه کنید تا از نظر سلامت جنسی مورد معاینه قرار بگیرید. گاهی اوقات پریود نشدن یک اتفاق معمولی است و حتما نباید در مورد آن نگران شد. البته بعضی علائم هم خاص هستند و به محض مشاهده ی آنها حتما باید جهت دریافت مراقبت های حرفه ای به پزشک مراجعه کرد.
موارد زیر را جدی بگیرید:
• عقب افتادن چند دوره متوالی قاعدگی
• مثبت شدن نتیجه تست حاملگی
• دارا بودن علائم • اضافه کردن یا کم کردن قابل توجه وزن
• احساس استرس بیش از حد
اما حرف آخر
بسیاری از زنان و مادران بیش از آن که به سلامتی خود اهمیت دهند، نگران سلامتی اطرافیان و اعضای خانواده خود هستند و کمتر به سلامت خود توجه می‌کنند. نکته مهمی که در توجه به سلامت زنان وجود دارد این است که در صورتی که مراقب سلامت خود بوده و به آن اهمیت بیشتری دهید، شرایط بهتری برای نگهداری و مراقبت از دیگران نیز خواهید داشت.
یادتان باشد ، هیچ چیز مهم تر از سلامتی خودتان نیست هر نشانه یا عارضه ای که شما را از وضعیت عادی خارج کند، مهم است و باید به آن توجه شود.
و در آخر، تغییر در سبک زندگی ، شروع به کاهش وزن سالم و اصولی ، ورزش ، تغذیه سالم و مهم تر از همه ، انجام چکاپ منظم نزد پزشک زنان از جمله مواردی است که باید در روتین زندگی زنان قرار گیرد.
بیشتربخوانیم:علت عادت ماهیانه دو بار در ماه چیست؟
گزارش : شبنم موسوی خصال