آدنکس رحم یا تخمدان قسمت زائده و پیوست های بافتی درون رحم با ساختار و کاربردی بسیار مشابه به خود رحم هستد کخ می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. تشخیص زودهنگام می تواند روند پیشرفت بیماری را معکوس کرده، پزشک ضمن معاینه بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار انجام آزمایش و رادیوگرافی را نیز تجویز می کند.
توده های آدنکس رحم به عنوان برآمدگی هایی در آدنکس رحم تشکیل می شوند. دلایل زیادی برای بروز این توده ها وجود دارد که برخی اوقات می تواند ناشی از بیماری های مربوط به زنان باشد. از دیگر علل بروز توده آدنکس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیست تخمدان
- بارداری خارج از رحم
- تومور خوش خیم
- تومور بدخیم
به گزارش مدیکال نیوزتودی، توده های خوش خیم به طور معمول توسط پزشک عمومی قابل کنترل است، اما در برخی شرایط خاص مانند دوران یائسگی فرد باید به متخصص زنان مراجعه کند.
علائم آدنکس رحم
علائم گوناگونی توسط افراد دارای توده آدنکس گزارش می شود که برخی از آنها عبارتند از:
درد شدید در ناحیه پایین شکم یا درد در ناحیه لگن که به طور معمول یک سمت را تحت تاثیر قرار می دهد.
- خونریزی غیرعادی از رحم
- درد هنگام رابطه جنسی
- تشدید درد در دوران قاعدگی
- قاعدگی های دردناک
- خونریزی شدید و غیرعادی در طول قاعدگی
از دیگر علائم این بیماری می توان به احساس سیری، نفخ، یبوست، مشکل غذا خوردن، افزایش اندازه شکم، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد
- نیاز شدید به دفع ادرار، تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار
- از دست دادن وزن
- از دست دادن انرژی
- خستگی مفرط
- تب
- ترشحات واژینال
احتمال می رود علائم مشابه و یکسانی در پی دلایل گوناگون بروز توده های آدنکس رخ دهد، بنابراین پزشک برای تشخیص علت بروز آن به بررسی و ارزیابی بیشتری نیاز دارد. بعد از تشخیص وی می تواند روند درمانی مناسب با شرایط فرد را پیش بگیرد.
بیشتر بخوانید:عضوی از بدن که با یک سوم آن هم می‌توان زنده ماند را می شناسید ؟
دلایل بروز آدنکس رحم
اختلالات مختلف مربوط به توده های آدنکس از نظر شدت متفاوت هستند کع از خوش خیم تا بدخیم متغیر است. در بالا عنوان شد برخی اوقات دلیل بروز آدنکس رحم مربوط به بیماری های زنانه است، اما دلایلی دیگری هم در شکل گیری آنها نقش دارند که عبارتند از:
بارداری خارج از رحم، در این بارداری تخمک بارور شده جایی خارج از رحم کاشته می شود.
آندومتریوما، کیست شکلاتی یا آندومتریوما به عنوان یک کیست خوش خیم تخمدان شامل خون غلیظ و قدیمی است که قهوه ای رنگ به نظر می رسد.
ليوميوم، تومور خوش خیم زنانه که به آن فیبروئید هم می گویند.
سرطان تخمدان، تومورهای تخمدان نشان دهنده ابتلا به سرطان اپیتلیال تخمدان هستند که در سلول های سطح تخمدان یا سلول های سرطانی و میکروبی بدخیم که در تخمک وجود دارند رشد می کند.
بیماری التهابی لگن، این بیماری به عنوان التهاب دستگاه تناسلی فوقانی شامل رحم، لوله های فالوپ و تخمدان است که اغلب به دلیل عفونت رخ می دهد.
آبسه لوله ای تخمدانی، این آبسه شامل یک توده آدنکس عفونی است که به علت بیماری التهابی لگن شکل می گیرد.
پیچ خوردگی یا تورشن تخمدان، به عنوان یک اختلال اورژانسی زنانه شامل پیچ خوردگی جزئی یا کامل بافتی است که تخمدان را نگه می دارد که می تواند جریان رسانی خون به سمت تخمدان را قطع کند.
تشخیص آدنکس رحم
پزشک برای تشخیص توده آدنکس ضمن معاینه بالینی با بررسی کامل سابقه پزشکی و سوال از علائم فرد می تواند وند تشخیص را پیش ببرد که حتی در برخی شرایط انجام آزمایش خون نیز تجویز می شود، اما در بیشتر موارد برای تشخیص سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی ویژگی های توده آدنکس توسط پزشک تجویز می شود.
نتیجه تست مثبت بارداری همراه با علائمی مانند دل درد، لگن درد و خونریزی واژینال می تواند نشان از بارداری خارج از رحم باشد. در تورشن تخمدان فرد با درد شدید و ناگهانی همراه حالت تهوع و استفراغ دست و پنجه نرم می کند که باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
افراد مبتلا به بیماری التهابی لگن یا آبسه لوله ای تخمدانی با علائمی مانند درد تدریجی لگن همراه با حالت تهوع و خونریزی واژینال درگیر هستند. به طور معمول سرطان تخمدان در اوایل مراحل بیماری چون با علائمی همراه نیست باعث تشخیص دیرهنگام و تبدیل آن به تومور بدخیم می شود. برخی ویژگی های تومورهای بدخیم:
- سفت بودن اجزای تومور
- تقسیم شدن قسمت هایی از تومور
- وجود تومورها در دو طرف اندام تناسلی
- وجود برآمدگی هایی حاوی مایعات
درمان آدنکس رحم
پزشک بسته به دلیل بروز توده آدنکس مناسب ترین درمان را انتخاب می کند. بارداری خارج از رحم باعث خاتمه به بارداری می شود. پزشک می تواند یکی از روش های زیر را برای درمان بسته به علت بروز آن انتخاب کند:
- تزریق یک یا 2 دوز از متوترکسات عضلانی
- جراحی لاپاراسکوپی
- عمل سالپنگوستومی یا سالپنژکتومی که روی لوله های فالوپ انجام می شوند.
با توجه به مطالعات صورت گرفته پزشکان هنوز نحوه کنترل آندومتریوما مشخص نشده است. در حال حاضر درمان های موجود برای آندومتریوما عبارتند از:
- انتظار
- درمان پزشکی
- مداخله جراحی
- تحریک تخمک گذاری و استفاده از تکنولوژی کمکی باروری در زنان نابارور
برای افراد مبتلا به بیماری التهابی لگن آنتی بیوتیک درون وریدی تجویز می شود که عبارتند از:
- سفوتتان
- سفوکسیتین
- کلیندامایسین
در برخی موارد برای برخی افراد پزشک مترونیدازول خوراکی تجویز می کند. آبسه لوله ای تخمدانی به جراحی برای برداشتن رحم، تخمدان و لوله های فالوپ در سال های قبل نیاز داشت، اما در حال حاضر با آنتی بیوتیک نیز قابل درمان است. البته فرد درگیر با پارگی آبسه لوله ای تخمدانی باید جراحی کند.
گزینه جراحی برای تورشن تخمدان به عنوان یک اختلال زنانه اورژانسی برای جلوگیری از آسیب شدید به تخمدان و لوله های فالوپ در نظر گرفته می شود.
برای افرادی مبتلا به ليوميوم یا فیبروئید برای کنترل علائم درمان هورمونی یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی تجویز می شود. هنگام قطع دارو توسط بیماری احتمال می رود با بازگشت مجدد علائم فیبروئید به رشد خود ادامه دهد، بنابراین جراحی بهترین گزینه برای درمان فیبروئید محسوب می شود.
گزینه های درمانی برای سرطان تخمدان شامل جراحی، شیمی درمانی و تارگت تراپی است البته متخصص قبل از پیشنهاد و شروع روش درمانی این عوامل را نیز در نظر دارد:
- نوع سرطان تخمدان و وضعیت پیشرفت بیماری
- مرحله سرطان
- آیا فرد دچار تجمع مایعات در شکم شده است؟
- آیا جراحی باعث حذف کل تومور می شود؟
- تغییرات ژنتیکی
- سن بیمار و وضعیت کلی سلامتی وی
- آیا سرطان اختلال جدیدی در فرد است یا این که عود کرده؟
بیشتر بخوانید:درمان جوش ها به کمک قرص آزیترومایسین
عوامل پرخطر برای آدنکس رحم
عوامل خطر برای توده آدنکس به علت بروز آن بستگی دارند. زنان دارای توده تخمدان بیشتر در معرض خطر ابتلا به تورشن تخمدان قرار دارند. بیش از 80 درصد زنان دارای تورشن تخمدان توده ای ۵ سانتی متری یا بزرگ تر دارند.
فیبروئید در حدود 70 درصد زنان سفید پوست و بیش از 80 درصد زنان سیاه پوست تا سن ۵۰ سالگی توسط پزشک تشخیص داده می شود، سایر عوامل افزایش دهنده خطر بروز فیبروئید عبارتند از:
- شروع قاعدگی در سنین خیلی پایین
- استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی قبل از سن ۱۶ سالگی
- شاخص بالا توده بدنی
سرطان تخمدان می تواند در بین اعضای خانواده وجود داشته باشد، بنابراین افراد دارای سابقه خانوادگی سرطان تخمدان بیشتر در معرض خطر این سرطان قرار دارند. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- تغییرات ژنتیکی ارثی
- سرطان کولون غیر پولیپوز ارثی
- آندومتریوز
- هورمون تراپی پس از دوران یائسگی
- چاقی
- قد بلند
- تاثیر افزایش سن بر احتمال ابتلا به سرطان
در پایان
برآمدگی های توده ها در آدنکس رحم تشکیل می شوند. آدنکس رحم به عنوان قسمتی از بدن رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ در آن تعبیه شده اند.
در نظر داشته باشید تمام توده ها هم سرطانی نیستند، همچنین برخی از آن ها به درمان نیاز دارند. علائم مشابهی در انواع مختلف توده های آدنکس نمایان می شوند که تشخیص علت اصلی بروز آن را کمی سخت می کند.
پزشک ضمن معاینه فیزیکی و سوال درباره علائم آزمایش خون و تصویر برداری مانند سونوگرافی ترانس واژینال را نیز تجویز می کند. وی با تعیین علت بروز و محل دقیق شکل گیری آن روند درمانی را پیش می گیرد.
مترجم: الهه زارعی