کمبود ویتامین B۱۲ اگر درمان نشود، می‌تواند باعث بروز کم‌خونی، خستگی، ضعف در عضلات، مشکلات گوارشی، آسیب به اعصاب و اختلالات روحی گردد.
ویتامین B۱۲ (کوبالامین) نقش اساسی در تشکیل گلبول‌های قرمز، متابولیسم سلولی، عملکرد اعصاب و تولید DNA ایفا می‌کند. منابع غذایی ویتامین B۱۲ شامل مرغ، گوشت، ماهی و محصولات لبنی است. مکمل خوراکی B۱۲ نیز برای جبران کمبود این ویتامین به راحتی در دسترس است و با مشورت پزشک می‌توان آن را مصرف کرد.
ممکن است افرادی که تابع رژیم گیاهخواری یا وگان هستند، بیشتر مستعد کمبود این ویتامین باشند، زیرا غذاهای گیاهی حاوی ویتامین B۱۲ نیستند. افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های دستگاه گوارش نیز اغلب در معرض کمبود ویتامین B۱۲ هستند.
کمبود ویتامین B۱۲، در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به کم‌خونی، خستگی، ضعف عضلانی، مشکلات روده، آسیب عصبی و اختلالات خلقی شود.
شایع‌ترین علائم کمبود این ویتامین عبارتند از:
بی‌حسی (لمس شدن)
کمبود B۱۲ می‌تواند باعث بی حسی و گزگز شود و به غلاف محافظی که اعصاب را می‌پوشاند آسیب برساند.
احساس سرما
سطوح ناکافی B۱۲ یکی از علل ایجاد کم‌خونی است و این شرایط می‌تواند باعث لرز و احساس سرما به خصوص در دست‌ها و پاها شود.
مه مغزی
کمبود B۱۲ ممکن است منجر به افسردگی، گیجی، مشکلات حافظه و زوال عقل شود که مجموع این حالات مه مغزی نام دارد. این شرایط هم‌چنین می‌تواند بر تعادل شما نیز تأثیر بگذارد.
زوال عقل
کمبود ویتامین B۱۲ با زوال عقل و عملکرد شناختی پایین مرتبط است، اما مشخص نیست که آیا مکمل‌های ویتامین B-۱۲ قادرند به پیشگیری یا درمان زوال عقل کمک کند یا خیر.
ضعف
ضعف، خستگی و سبکی سر ممکن است به این معنی باشد که سطح ویتامین B۱۲ بدن شما کافی نیست.
زبان صاف
سطح ناکافی B۱۲ ممکن است منجر به صافی و درد در ناحیه زبان شود؛ که این حالت «گلوسیت آتروفیک» نام دارد. در این وضعیت، برجستگی‌های ریز روی زبان (پاپیلا) به تدریج از بین می‌روند و این باعث می‌شود که زبان ظاهری صاف و براق پیدا کند.
تپش قلب سریع
ضربان قلب سریع از دیگر نشانه‌های کمبود ویتامین B۱۲ است. اگر بدن دچار کمبود این ماده باشد، ممکن است ضربان قلب برای جبران کاهش تعداد گلبول‌های قرمز افزایش یابد. کم‌خونی قلب را وادار می‌کند تا حجم بیشتری از خون را به نواحی مختلف بدن برساند و این کار را با سرعت بیشتری انجام دهد.
زخم‌های دهانی
کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند باعث ایجاد زخم در دهان، لثه یا زبان شود.
مشکلات گوارشی
ویتامین B۱۲ پایین می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی شود. در این شرایط ممکن است اشتهای خود را از دست بدهید، کاهش وزن غیرارادی داشته باشید یا دچار یبوست شوید.
اختلال بینایی
نوروپاتی بینایی یکی از علائم کمبود ویتامین B۱۲ است. سطوح ناکافی این ویتامین روی انتقال پیام‌های عصبی که از چشم به مغز منتقل می‌شوند، تأثیر می‌گذارد و بینایی را مختل می‌کند. اگرچه نوروپاتی بینایی نگران‌کننده است، اما در اغلب مواقع برگشت‌پذیر و قابل درمان است.
عوارض جانبی
این ویتامین اگر در دوزهای مناسب مصرف شود، بی‌خطر است. مقدار توصیه‌شده روزانه ویتامین B۱۲ برای بزرگسالان ۲.۴ میکروگرم است. بدن فقط به اندازه مورد نیاز این ویتامین را جذب می‌کند و مقادیر اضافی از طریق ادرار دفع می‌کند.
مصرف دوز بالاتر ویتامین B۱۲، ممکن است باعث سردرد، تهوع و استفراغ، اسهال، خستگی یا ضعف، احساس سوزن سوزن شدن در دست و پا و … شود.
تداخلات دارویی
اسید آمینوسالیسیلیک (Paser): مصرف این دارو برای درمان مشکلات گوارشی ممکن است توانایی بدن برای جذب ویتامین B۱۲ را کاهش دهد.
کلشی‌سین (Colcrys، Mitigare، Gloperba): مصرف این داروی ضد التهابی که برای پیشگیری و درمان حملات نقرس استفاده می‌شود، توانایی بدن را برای جذب ویتامین B-۱۲ کاهش می‌دهد.
متفورمین (Glumetza، Fortamet): مصرف این داروی دیابت، توانایی بدن برای جذب ویتامین B۱۲ را کاهش می‌دهد.
مکمل‌های ویتامین C (اسید اسکوربیک): مصرف ویتامین B۱۲ همراه با ویتامین C ممکن است میزان جذب ویتامین B۱۲ را در بدن کاهش دهد. برای جلوگیری از این تداخل، ویتامین C را دو یا چند ساعت پس از مصرف مکمل ویتامین B۱۲ مصرف کنید.
لانزوپرازول یا سایر داروهای کاهش‌دهنده اسید معده نیز ممکن است توانایی بدن برای جذب ویتامین B-۱۲ را کاهش دهند.