1. سولاریوم
برخلاف باورهای رایج، تیرهکردن پوست و برنزهشدن باعث مقاوم شدن آن در برابر اشعههای مضر آفتاب نمیشود. از نظر علمی به اثبات رسیده، افرادی که در جوانی بیش از حد پوستشان را برنزه کردهاند در میانسالی دچار مشکلات جدی پوستی میشوند. این میزان مشکلات بهویژه در افراد بلوند و روسها بیشتر است. ضرر استفاده از کابینهای فرابنفش (UV) حتی بیشتر از برنزهشدن زیر نور آفتاب است. اشعههایی که در این کابینها به پوست تابانده میشود به مرور زمان عامل پیری و چروکیدگی پوست میشود و در موارد شدید میتواند زمینهساز ابتلا به سرطان باشد.
2.بنزین
آلودگی هوا و بهویژه ذرات ریز بنزین که در هوا معلق است، یکی از دلایل بروز پیری پوست و آسیبهای شدید پوستی است. ازن و اکسید ازت عامل بروز التهاب و تحریک پوستیاند. مونواکسیدکربن نیز از اکسیژنرسانی کافی به پوست پیشگیری میکند. هیپوکسی خود عامل بروز اختلال در متابولیسم پوستی است. آلودگی همچنین میتواند باعث استرس اکسیداتیو در ناحیه پوست شود.
3. سیگار
در کوتاهمدت و به صورت آنی سیگار میتواند منافذ پوست را مسدود کند و باعث تاری و کدریاش شود و شفافیت آن را از بین ببرد. این موضوع کاملا طبیعی است زیرا نیکوتین به عروق پوستی آسیب میزند و جلوی تغذیه و اکسیژنرسانی درست پوست را میگیرد. در بلندمدت بهتدریج سیگار باعث پیری پوست میشود و چین و چروکها را روی آن نمایان میکند. سیگار حتی روی هورمونها هم تاثیر میگذارد و با افزایش ترشح هورمونهای مردانه، عامل بروز آکنه، افزایش وزن و ریزش مو است.
4. اشعه فرابنفش خورشید
بررسیها و مطالعههای علمی بسیاری نشان داده اشعههای مضر خورشید که به 3 گروه UVA ،UVB و مادون قرمز تقسیم میشوند، اولین عامل پیری پوست هستند. UVB باعث بروز استرس درون سلولی در اپیدرم میشود و عامل بروز جهش DNA است. مواجهه با نور شدید آفتاب برای طولانیمدت مانع جوانسازی مجدد سلولهای پوستی و بهبود آسیبهای ناشی از آفتاب میشود. UVA هم عامل اکسیداسیون داخل سلولی و بروز لک و بههمریختگی پیگمانتاسیونهاست. اشعه مادون قرمز نیز در نهایت میتواند باعث آسیبهای عمیق در درم شده و کلاژن را تخریب کند. با آسیبدیدن کلاژن و دیگر پروتئینهایی که ساختمان اصلی پوست را تشکیل میدهند، به مرور پوست افتاده میشود و زمانی که اشعههای مضر آفتاب جلوی بازسازی پوست را بگیرند، پوست به مرور نازک، چروکیده و لکدار میشود. تا زمانی که آسیب DNA در حد متوسط باقی بماند، سلولها توانایی بازسازی و تعمیر دارند اما زمانی که درجه تخریب بالا برود و جلوی بازسازی گرفته شود یک برنامه خود تخریبی آغاز میشود که نتیجه آن ابتلا به سرطان پوست است.
5. داروهای ضدعفونت ادراری
آفتاب و دارو همیشه با هم سازگار نیستند. برخی داروها باعث حساسیت شدید پوست به آفتاب میشوند. بهعنوان مثال داروی آمیودارون(Amiodarone)که برای مبتلایان به ناراحتیهای قلبی(بینظمیهای ریتم قلب) یا پرکاری تیروئید تجویز میشود یا برخی داروهای ضدصرع، میتوانند پوست را به نور خورشید حساس کنند. برخی آنتیبیوتیکها هم مثل سیکلینها که برای درمان آکنه تجویز میشوند یا فلوروکینولون (Fluoroquinolone) که برای درمان عفونت ادراری و آکنه یا حتی گاهی عفونتهای دندانی کاربرد دارد، سازگاری خوبی با نور خورشید ندارند.
6.عطرها
امروزه میزان استفاده از مواد آرایشی و بهداشتی بیشتر شده و به همان نسبت میزان ابتلا به آلرژی و حساسیتهای پوستی هم افزایش یافته است. دلیل اصلی این موضوع ترکیبهای سمی موجود در محصولات آرایشی بهویژه نگهدارندهها و اسانسها و عطرها است. از سوی دیگر، برخی محصولات باعث حساس شدن پوست به نور آفتاب میشوند. عطرها و روغنهای گیاهی اسانسدار از جمله اصلیترین این مواد هستند.
7. استرس
استرس عامل بهمریختگی هورمونی است که نهتنها مانع از تشکیل کلاژن میشود بلکه زمینهساز بروز آکنه است. در ضمن در درازمدت میزان بهبود زخمهای پوستی را هم کاهش میدهد و نتیجه آن پوستی آکنهدار است که جوشگاهآن از بین نمیرود.
منبع: هفته نامه سلامت