کودکان مدت‌ها قبل از اینکه حرف زدن را شروع کنند، قادر به برقراری ارتباط هستند. مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی کودک، از خندیدن گرفته تا اولین صداهایی که از خود در می‌آورد، به سرعت توسعه می‌یابند و این امر تنها یک دلیل دارد: او می‌خواهد مورد توجه قرار بگیرد، به خصوص توسط شخص شما! کودک به زودی متوجه می‌شود که می‌تواند از دست‌ها و انگشتان کوچکش به عنوان یک ابزار ارتباطی مهم استفاده کند. درست است: دست تکان دادن، کف زدن و اشاره کردن چندان مهارت قابل‌توجهی نیستند، اما جزئی از روند طبیعی توسعه مهارت‌های کودک به شمار می‌روند.
چه وقت باید منتظر این حرکات باشید:
کودک در 9 ماهگی قادر است برای شما دست تکان دهد. وقتی او به چیزی اشاره می‌کند، می‌خواهد بگوید چیزی دیده و از شما انتظار دارد که آن را ببینید. این نخستین تلاش‌های کودک برای برقراری ارتباط با اطرافیان است. کارشناسان بر این باورند که اشاره کردن یک نقطه عطف بزرگ در مسیر توسعه مهارت‌های کودک است.
چگونه به او کمک کنید آن را کشف کند:
مدل‌سازی این حرکات برای کودک بهترین راه ممکن برای تشویق او به کسب مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی است. مثلا می‌توانید دست او را در دست خود نگه دارید و حالت کف زدن را انجام دهید. یا دستش را به حالت موجی شکل در هوا تکان دهید تا دست تکان دادن را یاد بگیرد.
همچنین می‌توانید با اشاره کردن به چیزهایی که آنها را می‌بیند و درک‌شان می‌کند، مهارت اشاره کردن را در او توسعه دهید. انگشتان او را بگیرید و در سمتی که می‌خواهید به چیزی اشاره کنید قرار دهید. با این کار، مهارت کودک در اشاره کردن به اشیاء پیرامون تقویت خواهد شد. وقتی کودک، شما را در حال اشاره کردن به چیزی می‌بیند، آن را به خاطر سپرده و می‌تواند مجددا این کار را تکرار نماید.
لازم نیست نگران باشید:
با رسیدن به سن 9 ماهگی، اکثر کودکان قادر به کف زدن و دست تکان دادن هستند. با این حال، اگر کودک‌تان در این سن قادر به انجام این حرکات نیست، جایی برای نگرانی نخواهد بود. سعی کنید ارتباط خود را با کودک حفظ کرده و با تمرین بیشتر به توسعه مهارت‌های حرکتی او کمک کنید.
قدم بعدی چیست:
کف زدن یکی از بزرگ‌ترین کارهای کودک در مسیر کشف مهارت‌های حرکتی است. وقتی کودک دست زدن و دست تکان دادن را یاد می‌گیرد، به سمت برداشتن و پرتاب کردن اشیاء می‌رود. همزمان با افزایش حس کنجکاوی کودک، از فرصت استفاده کنید و او را برای یادگیری مهارت‌های کلامی آماده نمایید. توجه داشته باشید که دایره واژگان ذهنی او به مراتب پیشرفته‌تر از واژگانی است که قادر به تکلم آنهاست. بنابراین، از هر فرصتی که شده برای توسعه مهارت‌های زبانی او استفاده کنید.
جابه‌جایی اشیاء و اسباب بازیها
اتاق کودک پر از اسباب بازی است؛ در حال حاضر، هماهنگی دست و چشم کودک به حدی رسیده که می‌تواند با همه آنها بازی کند! با هماهنگی کامل دست و چشم، مهارت‌های حرکتی کودک به یک نقطه عطف بزرگ می‌رسد. در این زمان، کودک نه تنها می‌تواند روی اسباب بازی‌هایش سینه‌خیر برود، بلکه می‌تواند شخصا اسباب بازی مورد علاقه‌اش را بردارد و با آن بازی کند. همچنین می‌تواند اسباب بازی‌های جدا شدنی‌اش را دستکاری کند. با توسعه این مهارت‌ها، کودک آماده می‌شود که چیزهای جدیدی را تجربه کند.
چه وقت باید منتظر این حرکات باشید:
در بین سنین 12 تا 18 ماهگی، کودک نوپای شما نشان خواهد داد که مهارت‌های حرکتی قابل‌توجهی را کسب کرده است. مثلا می‌تواند جای خالی اشیاء را پر کند، ماشین اسباب بازی‌اش را روی زمین حرکت دهد، مداد رنگی‌اش را روی کاغذ بلغزاند، زبانه‌ها و دستگیره‌ها را بکشد یا دکمه چیزی را فشار دهد.
چگونه به او کمک کنید آن را کشف کند:
زمانی که کودک نوپای شما یاد می‌گیرد چیزی را به کمک دو انگشت خود بردارد و آن را همانطور نگه دارد، قادر خواهد بود که اشیاء و اسباب بازی‌های پیرامونش را دستکاری کند. بنابراین، اشیائی با جنس، شکل و اندازه‌های مختلف به او بدهید تا با آنها مشغول شود. دستکاری کردن اشیاء و اسباب بازیها به کودک کمک خواهد کرد که قدرت و چابکی دست‌ها و انگشتانش را تقویت کند.
تخته‌ی بازی برای کودکان نوپا بسیار مفید است: کودکان در این سن به شدت درگیر رابطه علت و معلولی هستند. از این رو، دوست دارند کلیدها را بزنند، دکمه‌ها را بفشارند و سوئیچ‌های مختلف را بالا و پایین کنند. بنابراین، این فرصت را به او بدهید که مهارت‌های حرکتی خود را تقویت کند. برایش کتاب‌هایی با تصاویر و صفحات برجسته بخوانید تا در عین سرگرمی، بتواند مهارت‌های حرکتی‌اش را تقویت کند. کار کردن با مداد رنگی، درست کردن یک پازل ساده و خانه سازی با قطعات بزرگ چوبی به کودک کمک خواهد کرد که مهارت و چابکی خود را در این زمینه محک بزند.
لازم نیست نگران باشید:
هیجان کودک نو پای شما در دست زدن و تست کردن همه چیز حاکی از آن است که در حال ارتقای مهارت‌های حرکتی‌اش است. بنابراین، با حفظ محدودیت‌های لازم در راستای ایمنی و سلامت کودک، به او اجازه دهید که چیزهای جدید را کشف کند و حتی با اشیاء کثیف بازی کند. کسب و توسعه مهارت‌های حرکتی از طریق بازی، راه توسعه مهارت‌های بزرگ‌تر از قبیل نوشتن، نقاشی کردن و غذا خوردن را برای کودک هموارتر می‌سازد.
قدم بعدی چیست:
زمانی که کودک کار کردن با دست‌هایش را یاد می‌گیرد و درک می‌کند که چه کارهایی می‌تواند با دست‌هایش انجام دهد، می‌تواند شخصا از لیوانش آب بنوشد و از ظرف مخصوصش غذا بخورد. با توسعه این مهارت‌ها، غذا خوردن کودک برای هر دوی شما (کودک و والدین) آسان‌تر شده و کثیف‌کاری کمتری به دنبال خواهد داشت.
پرتاب کردن اشیاء
پرتاب کردن اشیاء یکی از تجربیات مورد علاقه کودکان است؛ به همین دلیل است که کودک هر چیزی را که دم دستش باشد، برداشته و پرتاب می‌کند.
چرا اتفاق می‌افتد:
هر مهارت جدیدی در این سن برای کودک جذاب است؛ برداشتن و پرتاب کردن اشیاء نیز از این قاعده مستثنی نیست. بیشتر کودکان مجذوب رابطه علت و معلول هستند. مثلا دوست دارند بفهمند اگر چنگال را روی لبه میز بگذارند، چه می‌شود. سپس می‌بینند که چنگال روی زمین می‌افتد و صدا می‌دهد. چیزی که برای کودک جذاب و سرگرم‌کننده است.
باید بدانید:
اگر فکر می‌کنید می‌توانید به سادگی کودک را از پرتاب کردن اشیاء بازدارید، باید تجدیدنظر کنید. اینکه به کودک بگویید چیزی را پرتاب نکند، بیشتر وسوسه‌اش می‌کند که این کار را انجام دهد. به علاوه، عادلانه نیست که او را از روند توسعه طبیعی کسب مهارت‌هایش منحرف کنید. خبر خوب این است که علاقه کودک به پرتاب اشیاء با افزایش سن کم‌رنگ‌تر شده و مهارت‌های دیگری جای آن را می‌گیرند که چندان به دست زدن به اشیاء پیرامون مرتبط نیستند.
چه باید کرد:
• به او یاد دهید که پرتاب کردن چیزهایی مثل توپ و موشک کاغذی عیبی ندارد؛ اما پرتاب کردن کتاب، مداد رنگی، ماشین اسباب بازی و ظرف و ظروف کار بدی است. همچنین به او نشان دهید که کجا می‌تواند چیزی را پرتاب کند. به عنوان مثال، به او نشان دهید که فریزبی برای بیرون است و نباید در خانه با آن بازی کنند.
• اگر کودک چیزی را خارج از محدوده تعیین‌شده پرتاب کرد، آن شیء را از دسترس او خارج کنید. به آرامی برایش توضیح دهید که این کار اشتباه است. اگر گریه کرد، تسلیم نشوید. در عوض، او را مشغول کار دیگری کنید یا چیزی به او بدهید که با آن بازی کند.
• اگر کودک از روی عادت برای خالی کردن انرژی خود چیزهایی را پرتاب می‌کند، به او یاد دهید به شیوه‌های دیگری این کار را انجام دهد. اگر دلیل این کار، خشم و عصبانیت است، به او اجازه دهید دلیل عصبانیتش را برای شما بازگو کند.
نحوه پیشگیری:
فرصت کافی برای پرتاب کردن اشیاء به او بدهید. شیر یا خط بازی کنید یا با توپ کار کنید. توجه داشته باشید که هماهنگی دست و چشم کودک در حال توسعه است؛ بنابراین، انتظار کار خارق‌العاده‌ای از او نداشته باشید. هدف از این کار این است که او را سرگرم کنید و بگذارید از کارش لذت ببرد.
منبع: parenting
مهارت‌های حرکتی کودکان نوپا
مهرناز زاوه
کودکان مدت‌ها قبل از اینکه حرف زدن را شروع کنند، قادر به برقراری ارتباط هستند. مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی کودک، از خندیدن گرفته تا اولین صداهایی که از خود در می‌آورد، به سرعت توسعه می‌یابند و این امر تنها یک دلیل دارد: او می‌خواهد مورد توجه قرار بگیرد، به خصوص توسط شخص شما!
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟