حس چشایی که یکی از حواس پنجگانه ماست در واقع ترکیبی از چند حس است که به مغز می‌گوید مزه‌ها چطور هستند. 
در کنار هزاران اندام حسی در بدن که آنها را پرزهای چشایی می‌نامند و روی زبان قرار دارند، حس بویایی، بافت و دما هم نقش مهمی در ذائقه چشایی ما ایفا می‌کنند. وقتی کسی دماغش گرفته باشد نمی‌تواند از طعم لذیذ غذا لذت ببرد؛ چرا که بخش مهمی از سیستمی که در ایجاد حس چشایی نقش دارد دچار اختلال شده است.
با استفاده از اطلاعاتی که زبان ما به مغز می‌فرستد، مغز آنها را در پنج دسته اصلی قرار می‌دهد: شیرینی، ترشی، شوری، تلخی و تندی. این اشتباهی شایع است که می‌گویند پرزهای چشایی تنها مزه‌های خاصی را روی مناطق خاصی از زبان ثبت می‌کنند.
از آنجایی که عوامل زیادی در حس چشایی دخیل‌اند، اختلالات چشایی می‌توانند نتیجه وضعیت‌های مختلف و یا عدم تعادل‌ فیزیکی باشند. طعم فلز یا عدم وجود حس چشایی می‌تواند در قالب واکنش بدن به یک ماده خارجی رخ دهد و از طرفی ممکن است هشداری برای وجود مشکلات سلامت باشد. 
چه چیزی باعث ایجاد طعم فلز در دهان می‌شود؟
تعدادی از عوامل می‌توانند مسبب ایجاد طعم فلز در دهان شوند. برخی از آنها از برخی دیگر حادترند اما بسیاری از آنها را می‌توان به راحتی درمان کرد و بعضی از آنها به خودیِ خود خوب خواهند شد.
طعم فلز در برخی افراد از جهات دیگری نشانه سلامت است و همیشه هم نشانه خطر نیست. در اینجا به لیستی از علل شایعی که پشت احساس طعم فلز در دهان وجود دارد می‌پردازیم:
بهداشت ضعیف دهانی
آن دسته از افرادی که به طور مرتب دهانشان را مسواک نمی زندد و یا از نخ دندان استفاده نمی‌کنند، به خاطر التهاب لثه، آماس لثه یا عفونت دندان‌ها، طعم فلز در دهانشان حس می‌کنند. این مشکلات باعث می‌شود تا افراد بعد از مسواک یا نخ دندان زدن، دهانشان خونریزی داشته باشد و در برخی مواقع طعم فلز را در دهانشان احساس کنند.
از طرفی ممکن است این مشکلات سبب بروز عفونت‌های جدی در دندان‌ها و لثه شوند. دندان‌پزشک می‌تواند برای از بین بردن عفونت، برایتان دارو تجویز کند و متعاقبا طعم فلز هم خوب شده و از بین خواهد رفت. جرم‌گیری مرتب دندان‌ها، مسواک زدن و استفاده‌ی مرتب از نخ دندان می‌تواند پیش از آنکه کار به جاهای باریک بکشد در پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی مؤثر واقع شود. از طرفی جراحی اخیری که برای کندن دندان عقل انجام داده‌اید هم می‌تواند علت طعم فلز در دهانتان باشد.
مشکلات سینوسی
از آنجایی که حس بویایی و چشایی بسیار به هم مرتبط و نزدیک‌اند، مشکلات سینوسی می‌توانند در قابلیت چشایی اختلال ایجاد کرده و یا منجر به ایجاد طعم فلز در دهان شوند. گرفتگی بینی هم یکی از نشانه‌های مشکلات سینوسی است. زمانی که مشکلات سینوسی از بین برود، طعم فلز هم خوب می‌شود.
مشکلات زیر از مشکلات شایع در این زمینه‌اند:
سرماخوردگی عادی / عفونت‌های سینوسی / انواع آلرژی / پولیپ‌ بینی / عفونت گوش میانی یا سایر عفونت‌های مجاری تنفسی فوقانی / جراحی اخیر گوش میانی
داروهای تجویزی
در برخی مواقع، تجویز دارو می‌تواند مسبب احساس ثانوی یا پس‌چشا شود؛ چرا که بدن این داروها را جذب می‌کند. طعم فلز هم ممکن است نتیجه چنین اتفاقی باشد، البته اگر کسی به خاطر عوارض جانبی داروهایی که می‌خورد دچار خشکی دهان شود. برخی داروهای شایعی که سبب احساس طعم فلز در دهان می‌شوند عبارتند از:
آنتی‌بیوتیک‌ها / داروهای ضدافسردگی و سایر داروهای روان‌شناختی / داروهای مربوط به فشار خون / داروهای مربوط به آب‌سیاه چشم / داروهای ضدقارچ / استروئیدها / قرص‌های نیکوتین / داروهای ادرارآور / داروهای آنتی‌هیستامین / داروهای پوکی استخوان
روش‌های درمان سرطان
تغییرات چشایی یکی از عوارض جانبی شایع سرطان‌درمانی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای سر و گردن است. این روش‌های درمانی می‌توانند مسبب آسیب به پرزهای چشایی و غده‌های بزاقی شده و در پاره‌ای موارد منجر به ایجاد طعم چشایی در دهان شوند. البته این تغییر موقتی است و حس طبیعی چشایی در نهایت باز خواهد گشت. 
ویتامین‌ها
ویتامین‌ها همراه با فلزهای سنگینی مانند مس، روی، یا کروم می‌توانند سبب ایجاد طعم فلز در دهان شوند. ویتامین‌های پیشازایمانی، آهن و یا مکمل‌های کلسیم هم می‌توانند مشکلات مشابهی به همراه داشته باشند. در واقع حس چشایی به مجرد جذب ویتامین‌ها توسط بدن کمرنگ می‌شود، اما بهترین کار این است که دوز مصرفی ویتامین‌ها را با پزشکتان چک کنید تا بدانید میزان دقیقی که باید مصرف کنید چقدر است.
بارداری
برخی از زنان مدعی هستند که در نخستین مراحل بارداری، در حس چشایی و بویایی‌شان تغییراتی رخ می‌دهد. علت این مسئله تغییرات هورمونی‌ای است که در بدن رخ می‌دهد. همراه با طعم فلز، در اشتهایشان هم تغییر ایجاد می‌شود یا از بعضی غذاها بیزار می‌شوند که البته در زنان باردار کاملا طبیعی و شایع است. در این مورد، طعم فلز در دهان به خودی خود خوب شده و از بین می‌رود.
زوال عقل
افرادی که دچار زوال عقل هستند در پاره‌ای موارد ممکن است شاهد تغییرات چشایی باشند و مثلا طعم فلز در دهانشان حس کنند. از آنجایی که پرزهای چشایی، سیگنال‌هایی را به مغز می‌فرستند، اگر بخشی از مغز به خوبی کار نکند، احتمال بروز تغییرات چشایی وجود دارد. 
آلرژی‌ها
برخی از آلرژی‌ها می‌تواند سبب بروز مشکلات سینوسی شوند که متعاقبا منجر به بروز طعم فلز در دهان خواهد شد. با این حال، آلرژی‌های دیگری هم هستند که می‌توانند در دهان طعم فلز ایجاد کنند. گرده درختان، میوه‌های درختی (خانواده آجیل‌ها) و صدف‌داران در بین این عوامل هستند.
هرکسی که از آلرژی‌های غذایی اطلاعی نداشته باشد اما این نوع غذاها را خورده یا در معرض آنها قرار گرفته باشد، در دهانش طعم فلز حس خواهد کرد و باید حتما در این مورد با پزشک مشورت کند.
مشکلات کلیوی
مشکلات کلیوی یکی از علل حاد از بین رفتن حس چشایی محسوب می‌شوند. در واقع طعم فلز به طور نسبی در بین افراد دیابتی شایع بوده که به مشکلات و نارسایی کلیوی منتهی خواهد شد. حدود ۳۰ درصد از بیمارانی که دیابت نوع ۱ و ۱۰ تا ۴۰ درصد از بیمارانی که دیات نوع ۲ دارند در نهایت دچار نارسایی کلیوی می‌شوند. تجمع مواد زائد و رسوبات در کلیه‌ها می‌تواند منجر به بوی بد دهان و یا کم شدن اشتها شده و به ایجاد طعم فلز در دهان بیانجامد. 
چه وقت باید به خاطر طعم فلز در دهان به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کسی به خاطر طعم فلز در دهان دارو مصرف کند و بعد از مدتی متوجه شود که مشکل از بین نرفته، این مسئله می‌تواند نشانه یک مشکل حادتر باشد. هم‌چنین اگر کسی اخیرا دچار مشکلات سینوسی یا دندانی شده و یا هر یک از مشکلاتی که در بالا ذکر شد را پیش از این داشته باشد و هم‌چنان طعم فلز در دهانش حس کند، بهترین کار این خواهد بود که به پزشک مراجعه کند. 
طعم فلز می‌تواند باعث کم شدن اشتها شود. اگر این وضعیت درمان نشود به کاهش وزن، تغذیه نامناسب، افسردگی و حتی تضعیف سیستم ایمنی خواهد انجامید.
برای افرادی که سن‌شان بالاتر است، عدم درمان طعم فلز در دهان می‌تواند نشانه اختلال سیستم عصبی مرکزی بدن باشد مانند بیماری آلزایمر و یا پارکینسون. 
تشخیص و درمان
ممکن است پزشک، فردی را که دچار چنین مشکلی است به یک متخصص گوش،‌ حلق و بینی ارجاع دهد. نخستین گام در تشخیص علت مشکل نهفته در پشت طعم فلز مستلزم انجام برخی آزمایش‌ها خواهد بود از جمله:
-آزمایش فیزیکی گوش، حلق، بینی
-آزمایش دندان‌ها برای تعیین سطح سلامت دهان
-بازبینی و بررسی سابقه سلامت عمومی بدن
-تست چشایی برای تشخیص اختلالات چشایی
تست چشایی شامل مقایسه طعم چیزهای مختلف برای تعیین و شناسایی قابلیت جذب تغییرات در شدت چشایی است. علاوه بر آن، پزشک از بیمار خواهد خواست تا تست «سر کشیدن، تف کردن و شستشو دادن» را انجام دهد. تست‌های مشابه هم برای تشخیص هر نوع اختلالات چشایی که منجر به از بین رفتن حس چشایی می‌شود انجام خواهد گرفت.
چطور می‌توان طعم فلز در دهان را بهتر کرد؟
ممکن است پزشک دستورالعمل‌هایی برای تغییر نحوه غذا خوردن، نوشیدن یا تغییر سبک زندگی به شما توصیه کند که باعث از بین رفتن طعم فلز در دهان می‌شود. همچنین شما می‌توانید این کارها را هم امتحان کنید:
-آب بیشتری بنوشید (مگر در مواردی که دلیل اصلی طعم فلز، نارسایی کلیوی باشد)
-ادویه‌ها و چاشنی‌های مختلفی با غذا بخورید
-از کشیدن سیگار پرهیز کنید
-دندان‌هایتان را بعد از غذا خوردن مسواک و نخ دندان بزنید
-آدامس‌های بدون قند بجوید یا نعناع بدون قند بخورید
منبع: medicalnewstoday 

تاثیر اختلالات تغذیه ای بر حس چشایی