لطفا ابتدای مطلب را در «چکارکنیم دچار آلزایمر نشویم؟- قسمت اول» بخوانید
چه افرادی به آزمون‌های مغز نیاز دارند؟
با
مجموعه‌ای از آزمون‌ها و تست‌های استاندارد که عمدتا در برخی مراکز
دانشگاهی کشور ارائه میشود، هر فرد در هر سنی ولو اینکه مشکلی در کارکرد
مغزی، عصبی یا شناختی نداشته باشد، می‌تواند در مورد سطح سلامت مغز خود و
ظرفیت شناختی و عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند.
به علاوه بیماران دچار
طیف بیماری‌های مغز و اعصاب (آسیب‌های مغزی، ضربه مغزی، سکته مغزی، صرع،
تومورهای مغزی، ام اس، بیماری آلزایمر، زوال عقل، یا بیماری پارکینسون،
اختلالات خواب، اختلالات توجه و یادگیری و…) می‌توانند در پی انجام
«مغزآزمون» بازتوانی عصب-شناختی ویژه خود را دریافت کنند. احتمال می‌رود طی
10 تا 15 سال آینده رویکرد پیشگیرانه در حوزه مغز و اعصاب به شکلی محسوس
جای رویکرد درمان‌محور امروزی را بگیرد. این موضوع به این معناست که با
تکمیل شواهد علمی شاید در مواردی به جای تجویز دارو برای افراد، جلسات
توانمند‌سازی یا بازتوانی عصب-شناختی (به‌عنوان مثال بازی‌های شناختی)
تجویز شود.
توصیه میشود افراد از سنین میانسالی هر 5 سال یک‌بار سلامت
مغز خود را بررسی کنند و بر اساس آن با عمل به توصیه‌های متخصصان
به‌گونه‌ای به عملکرد بهتر مغز کمک کنند تا از مشکلات مغزی احتمالی آنها در
آینده پیشگیری شود.
ورزش‌های ذهنی موثر برای سالمندان
مطالعات
نشان می‌دهد مغز از گروه ارگان‌هایی در بدن محسوب میشود که در صورت
به‌کار گرفته نشدن، تحلیل می‌رود و مشکلات زندگی افراد را دوچندان میکند
زیرا سلول‌های مغز در اثر فرسودگی ناشی از نداشتن فعالیت می‌میرند و از بین
می‌روند. در صورت فعالیت کم مغز، سلول‌های جوان و جدید جایگزین نمی‌شود.
زوال
عقل در دوران سالمندی بیشتر ظاهر میشود زیرا افراد در دهه پنجم زندگی به
مرور از کار و فعالیت‌های اجتماعی بازنشسته می‌شوند و به این نوع فعالیت‌ها
کمتر توجه می‌کنند. از این‌رو، در خانه هیچ فعالیتی که ذهن را آماده‌سازی
کند برای تمرکز بیشتر انجام نمی‌دهند.
برای جلوگیری از ورود ذهن به
مرحله زوال و از بین رفتن تمرکز و حافظه، مغز در دوران سالمندی نیازمند
ورزش است. ورزش توانایی سلول‌های عصبی را افزایش می‌دهد. همچنین ورزش ذهن
به کاهش تحلیل سلول‌های خاکستری حافظه، تقویت سلول‌های مغز، افزایش توانایی
بر تمرکز، تقویت راه‌های ارتباطی و برقراری ارتباط، خونرسانی و افزایش حجم
اکسیژن مورد نیاز مغز کمک میکند. به گفته محققان، انجام فعالیت ذهنی،
تمرین ذهن برای تمرکز بیشتر با انجام بازی‌های فکری، یادگیری مهارت‌های
جدید و… از جمله تمرینات موفق در بهبود عملکرد مغز هستند.
محققان
دانشگاه هاروارد در ادامه پژوهش‌های خود به این نتیجه دست یافتند، تمرینات
خاص و منحصربه‌فردی برای گروه سالمندان وجود دارد که از زوال عقل پیشگیری
میکند. این نوع ورزش که مختص سالمندان است، عملکرد ذهن را افزایش می‌دهد و
سلول‌های مغز را تقویت میکند. انجام بازی‌هایی که باعث برانگیختگی مغز
میشود، حافظه را بهبود می‌بخشد. بازی‌های متنوع فکری در دوران سالمندی
توانایی ذهن افراد را افزایش می‌دهد. همچنین یادگیری مهارت‌های جدید مانند
یک زبان جدید، نقاشی کردن و نواختن موسیقی عملکرد مغز را در سطح بالایی
قرار می‌دهد. شرکت در بازی‌های فکری گروهی، حل پازل، معما و شطرنج سلول‌های
مغز را درگیر فعالیت میکند. معاشرت شرکت در انجمن‌هایی که مربوط به
سالمندان میشود یک ورزش موثر ذهنی برای سالمندان است. کاهش استرس در
بالابردن توانایی ذهنی در سالمندی بسیار اهمیت دارد. استرس زیاد باعث ترشح
هورمون کورتیزول میشود.
مجموعه‌ای از آزمون‌ها و تست‌های استاندارد که عمدتا در برخی مراکز
دانشگاهی کشور ارائه میشود، هر فرد در هر سنی ولو اینکه مشکلی در کارکرد
مغزی، عصبی یا شناختی نداشته باشد، می‌تواند در مورد سطح سلامت مغز خود و
ظرفیت شناختی و عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند.
به علاوه بیماران دچار
طیف بیماری‌های مغز و اعصاب (آسیب‌های مغزی، ضربه مغزی، سکته مغزی، صرع،
تومورهای مغزی، ام اس، بیماری آلزایمر، زوال عقل، یا بیماری پارکینسون،
اختلالات خواب، اختلالات توجه و یادگیری و…) می‌توانند در پی انجام
«مغزآزمون» بازتوانی عصب-شناختی ویژه خود را دریافت کنند. احتمال می‌رود طی
10 تا 15 سال آینده رویکرد پیشگیرانه در حوزه مغز و اعصاب به شکلی محسوس
جای رویکرد درمان‌محور امروزی را بگیرد. این موضوع به این معناست که با
تکمیل شواهد علمی شاید در مواردی به جای تجویز دارو برای افراد، جلسات
توانمند‌سازی یا بازتوانی عصب-شناختی (به‌عنوان مثال بازی‌های شناختی)
تجویز شود.
توصیه میشود افراد از سنین میانسالی هر 5 سال یک‌بار سلامت
مغز خود را بررسی کنند و بر اساس آن با عمل به توصیه‌های متخصصان
به‌گونه‌ای به عملکرد بهتر مغز کمک کنند تا از مشکلات مغزی احتمالی آنها در
آینده پیشگیری شود.
ورزش‌های ذهنی موثر برای سالمندان
مطالعات
نشان می‌دهد مغز از گروه ارگان‌هایی در بدن محسوب میشود که در صورت
به‌کار گرفته نشدن، تحلیل می‌رود و مشکلات زندگی افراد را دوچندان میکند
زیرا سلول‌های مغز در اثر فرسودگی ناشی از نداشتن فعالیت می‌میرند و از بین
می‌روند. در صورت فعالیت کم مغز، سلول‌های جوان و جدید جایگزین نمی‌شود.
زوال
عقل در دوران سالمندی بیشتر ظاهر میشود زیرا افراد در دهه پنجم زندگی به
مرور از کار و فعالیت‌های اجتماعی بازنشسته می‌شوند و به این نوع فعالیت‌ها
کمتر توجه می‌کنند. از این‌رو، در خانه هیچ فعالیتی که ذهن را آماده‌سازی
کند برای تمرکز بیشتر انجام نمی‌دهند.
برای جلوگیری از ورود ذهن به
مرحله زوال و از بین رفتن تمرکز و حافظه، مغز در دوران سالمندی نیازمند
ورزش است. ورزش توانایی سلول‌های عصبی را افزایش می‌دهد. همچنین ورزش ذهن
به کاهش تحلیل سلول‌های خاکستری حافظه، تقویت سلول‌های مغز، افزایش توانایی
بر تمرکز، تقویت راه‌های ارتباطی و برقراری ارتباط، خونرسانی و افزایش حجم
اکسیژن مورد نیاز مغز کمک میکند. به گفته محققان، انجام فعالیت ذهنی،
تمرین ذهن برای تمرکز بیشتر با انجام بازی‌های فکری، یادگیری مهارت‌های
جدید و… از جمله تمرینات موفق در بهبود عملکرد مغز هستند.
محققان
دانشگاه هاروارد در ادامه پژوهش‌های خود به این نتیجه دست یافتند، تمرینات
خاص و منحصربه‌فردی برای گروه سالمندان وجود دارد که از زوال عقل پیشگیری
میکند. این نوع ورزش که مختص سالمندان است، عملکرد ذهن را افزایش می‌دهد و
سلول‌های مغز را تقویت میکند. انجام بازی‌هایی که باعث برانگیختگی مغز
میشود، حافظه را بهبود می‌بخشد. بازی‌های متنوع فکری در دوران سالمندی
توانایی ذهن افراد را افزایش می‌دهد. همچنین یادگیری مهارت‌های جدید مانند
یک زبان جدید، نقاشی کردن و نواختن موسیقی عملکرد مغز را در سطح بالایی
قرار می‌دهد. شرکت در بازی‌های فکری گروهی، حل پازل، معما و شطرنج سلول‌های
مغز را درگیر فعالیت میکند. معاشرت شرکت در انجمن‌هایی که مربوط به
سالمندان میشود یک ورزش موثر ذهنی برای سالمندان است. کاهش استرس در
بالابردن توانایی ذهنی در سالمندی بسیار اهمیت دارد. استرس زیاد باعث ترشح
هورمون کورتیزول میشود.
این هورمون باعث تحلیل سلول‌های مغز
میشود. از این‌رو، انجام فعالیت‌هایی مانند باغبانی، پیاده‌روی، مطالعه
و… سطح هورمون کورتیزول را متعادل میکند و استرس از سالمندان دور
میشود. هورمون دوپامین سلول‌های مغزی را تقویت میکند و این هورمون فقط با
خندیدن در بدن ترشح میشود. همچنین خندیدن توانایی یادگیری مغز را افزایش
می‌دهد. در حقیقت، خنده بهترین داروی سالمندی است. نتایج تحقیقات نشان
می‌دهد، اهمیت به وعده صبحانه، وعده‌های غذایی مغذی، نوشتن و یادداشت کردن
خاطرات در دوران سالمندی توانایی یادگیری و ادراکی سالمندان را افزایش
می‌دهد.
دکتر محمد نامی
دکترای تخصصی علوم اعصاب، مدیر گروه علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی شیراز
تکنولوژی چگونه با آلزایمر روبرو میشود؟
طی
سال‌های اخیر ما با انفجار برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی مواجه بوده‌ایم که
نوید حل مسائلی را به ما می‌دهند که علم پزشکی هنوز موفق به حل آن نشده
است. یکی از این ادعاها برنامه‌هایی است که می‌توانند وضعیت مغز را بهبود
ببخشند یا حتی از آن در برابر بیماری‌ها محافظت کنند. نتایج تحقیقات نشان
داده بازی‌های واقعی و الکترونیکی تقویت مغز به‌طور معمول در این زمینه
موفق عمل کرده‌اند. این برنامه‌ها از کاربران می‌خواهند مواردی را حین بازی
به یاد بیاورند یا الگوی خاصی را تشخیص دهند یا خاطرات خود را مرور کنند.
در ادامه با چند برنامه در این زمینه آشنا می‌شوید:
Mindmate یا «همراه
ذهن» یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که این روزها در بازار برنامه‌ها
درباره بیماری زوال‌عقل و آلزایمر مشاهده میشود. این شرکت خود را یکی از
مهم‌ترین شرکت‌هایی می‌داند که در زمینه مبارزه با آلزایمر فعالیت دارد.
برنامه «همراه ذهن» شامل بازی‌های حافظه‌ای همراه با هشدارهایی درباره
تغذیه و ورزش است که به کاربران کمک میکند تا خود از لحاظ جسمی و روانی
متناسب نگه دارند. به‌علاوه، این برنامه گزینشی درباره برنامه‌های
تلویزیونی دارد که به کاربران اجازه می‌دهد موسیقی و برنامه‌های تلویزیونی
دهه‌های گذشته و خاطره‌انگیز را دنبال کنند. آمارها حاکی از آن است که در
حال حاضر نزدیک به ۱۵ هزار نفر از افرادی که با مسائل مربوط به آلزایمر
درگیرند، در ماه از این برنامه استفاده می‌کنند. خانه خاطرات من برنامه
دیگری است که به افراد اجازه می‌دهد اشیاء و خاطرات گذشته را مرور کنند و
آنها را با افراد دیگر در میان بگذارند.
البته هر فرد سالم دیگری هم
می‌تواند از این برنامه استفاده کند اما این برنامه به‌طور خاص برای افرادی
که با زوال عقل دست‌وپنجه نرم می‌کنند و اطرافیان آنها، طراحی شده است.
«کتاب
تو»نیز برنامه تعاملی رایگان دیگری است که می‌تواند با استفاده از مزایای
خاطره‌گویی برای فرد داستان زندگی او را بسازد و به او در فعال کردن
بخش‌هایی از مغز کمک‌کند. یادآوری لحظات ارزشمند زندگی، یکی از بهترین
روش‌هایی است که می‌تواند به فرد درگیر در این روند یاری برساند. این کتاب
با استفاده از کلمات، تصاویر و موسیقی یک کتاب دیجیتال ایجاد میکند که
نشان می‌دهد یک فرد چه کسی بوده و درحال حاضر چه میکند؟ این برنامه همچنین
می‌تواند با اشتراک‌گذاری لحظات زندگی افراد مشابه را به هم نزدیک کند.
محلی
برای گفت‌وگو برنامه آنلاین دیگری است که انجمن آلزایمر آمریکا آن را
طراحی و اجرا کرده است. این برنامه که در واقع یک فروم گفت‌وگوی اینترنتی
است، افراد مبتلا را در زمان‌های نگرانی و ناراحتی همراهی میکند. نتایج
تحقیقات علمی نشان می‌دهد استرس و نگرانی می‌تواند روند پیشرفت آلزایمر را
تسریع کند. از همین رو، ارتباط داشتن افرادی که نگرانی‌ها و احساسات مشابهی
دارند می‌تواند آنها را آرام‌تر کند. این محیط مجازی امکان ارتباط با
مراقب و گرفتن توصیه‌هایی از آنها را فراهم میکند. آنها در این محیط
می‌توانند اطلاعات، احساسات و توصیه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک
بگذارند و از این طریق احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشند.
میشود. از این‌رو، انجام فعالیت‌هایی مانند باغبانی، پیاده‌روی، مطالعه
و… سطح هورمون کورتیزول را متعادل میکند و استرس از سالمندان دور
میشود. هورمون دوپامین سلول‌های مغزی را تقویت میکند و این هورمون فقط با
خندیدن در بدن ترشح میشود. همچنین خندیدن توانایی یادگیری مغز را افزایش
می‌دهد. در حقیقت، خنده بهترین داروی سالمندی است. نتایج تحقیقات نشان
می‌دهد، اهمیت به وعده صبحانه، وعده‌های غذایی مغذی، نوشتن و یادداشت کردن
خاطرات در دوران سالمندی توانایی یادگیری و ادراکی سالمندان را افزایش
می‌دهد.
دکتر محمد نامی
دکترای تخصصی علوم اعصاب، مدیر گروه علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی شیراز
تکنولوژی چگونه با آلزایمر روبرو میشود؟
طی
سال‌های اخیر ما با انفجار برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی مواجه بوده‌ایم که
نوید حل مسائلی را به ما می‌دهند که علم پزشکی هنوز موفق به حل آن نشده
است. یکی از این ادعاها برنامه‌هایی است که می‌توانند وضعیت مغز را بهبود
ببخشند یا حتی از آن در برابر بیماری‌ها محافظت کنند. نتایج تحقیقات نشان
داده بازی‌های واقعی و الکترونیکی تقویت مغز به‌طور معمول در این زمینه
موفق عمل کرده‌اند. این برنامه‌ها از کاربران می‌خواهند مواردی را حین بازی
به یاد بیاورند یا الگوی خاصی را تشخیص دهند یا خاطرات خود را مرور کنند.
در ادامه با چند برنامه در این زمینه آشنا می‌شوید:
Mindmate یا «همراه
ذهن» یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که این روزها در بازار برنامه‌ها
درباره بیماری زوال‌عقل و آلزایمر مشاهده میشود. این شرکت خود را یکی از
مهم‌ترین شرکت‌هایی می‌داند که در زمینه مبارزه با آلزایمر فعالیت دارد.
برنامه «همراه ذهن» شامل بازی‌های حافظه‌ای همراه با هشدارهایی درباره
تغذیه و ورزش است که به کاربران کمک میکند تا خود از لحاظ جسمی و روانی
متناسب نگه دارند. به‌علاوه، این برنامه گزینشی درباره برنامه‌های
تلویزیونی دارد که به کاربران اجازه می‌دهد موسیقی و برنامه‌های تلویزیونی
دهه‌های گذشته و خاطره‌انگیز را دنبال کنند. آمارها حاکی از آن است که در
حال حاضر نزدیک به ۱۵ هزار نفر از افرادی که با مسائل مربوط به آلزایمر
درگیرند، در ماه از این برنامه استفاده می‌کنند. خانه خاطرات من برنامه
دیگری است که به افراد اجازه می‌دهد اشیاء و خاطرات گذشته را مرور کنند و
آنها را با افراد دیگر در میان بگذارند.
البته هر فرد سالم دیگری هم
می‌تواند از این برنامه استفاده کند اما این برنامه به‌طور خاص برای افرادی
که با زوال عقل دست‌وپنجه نرم می‌کنند و اطرافیان آنها، طراحی شده است.
«کتاب
تو»نیز برنامه تعاملی رایگان دیگری است که می‌تواند با استفاده از مزایای
خاطره‌گویی برای فرد داستان زندگی او را بسازد و به او در فعال کردن
بخش‌هایی از مغز کمک‌کند. یادآوری لحظات ارزشمند زندگی، یکی از بهترین
روش‌هایی است که می‌تواند به فرد درگیر در این روند یاری برساند. این کتاب
با استفاده از کلمات، تصاویر و موسیقی یک کتاب دیجیتال ایجاد میکند که
نشان می‌دهد یک فرد چه کسی بوده و درحال حاضر چه میکند؟ این برنامه همچنین
می‌تواند با اشتراک‌گذاری لحظات زندگی افراد مشابه را به هم نزدیک کند.
محلی
برای گفت‌وگو برنامه آنلاین دیگری است که انجمن آلزایمر آمریکا آن را
طراحی و اجرا کرده است. این برنامه که در واقع یک فروم گفت‌وگوی اینترنتی
است، افراد مبتلا را در زمان‌های نگرانی و ناراحتی همراهی میکند. نتایج
تحقیقات علمی نشان می‌دهد استرس و نگرانی می‌تواند روند پیشرفت آلزایمر را
تسریع کند. از همین رو، ارتباط داشتن افرادی که نگرانی‌ها و احساسات مشابهی
دارند می‌تواند آنها را آرام‌تر کند. این محیط مجازی امکان ارتباط با
مراقب و گرفتن توصیه‌هایی از آنها را فراهم میکند. آنها در این محیط
می‌توانند اطلاعات، احساسات و توصیه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک
بگذارند و از این طریق احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشند.
برای پیشگیری از آلزایمر چه باید کرد؟
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟