دکتر امید شکوه فر هستم دکترای حرفه ای پزشکی
یکی از متداول ترین سوالات مخاطبان سایت الودکتر درخصوص مزاج گیاهان و جانواران چیست؟
در گیاهان وجود عناصر چهارگانه و مزاجهای حاصل از آنها بوضوح قابل درک است. گیاهانی که خوردن آنها باعث ایجاد گرمی در بدن بشود معمولا طبع گرم و تر دارند و گیاهانی که خوردن و حتی لمس آنها باعث گرمی و تشنگی فوری شده یا با تکرار مصرف باعث خارش یا سوزش می شوند مزاج گرم و خشک دارند و گیاهانی که باعث دفع حرارت شده، تشنگی را کاهش می دهند و تکرارشان باعث کاهش انرژی شده سرد و تر هستند و گیاهانی که از گرمی بدن می کاهند اما تشنگی را برطرف می کنند و با تکرار مصرف در بدن باعث خشکی و لاغری می شوند طبع سرد و خشک دارند. مزاج تک تک گیاهان به تفکیک و با جزئیات در بحث دارویی طب سنتی ذکر می شود برای مثال گردو و خرما، گرم و خشک. گلابی و خربزه، گرم و تر. گوجه سبز و انار ترش، سرد و خشک. و هندوانه و خیار، سرد و تر هستند. تفاوت طعم، عطر و تندی در گیاهان مختلف در مناطق گوناگون و با روشهای نگرانی متفاوت نیز به همین دلیل است.
مزاج حیوانات. تفاوت در رفتار حیوانات و حتی تفاوت در آثار تغذیه ای شیر و گوشت آنها ناشی از اختلاف مزاجشان می باشد، معمولا در حیوانات یکی از ارکان، غلبه واضحی دارد و لذا حیوان تک رفتار است مانند درنده، هیچگاه نمی تواند خوی درندگیش را کنار بگذارد و از سر مسالمت با چهارپایان درآید و این برخلاف انسان است که به دلیل تنوع مزاجیش می تواند انواع رفتارها را بروز دهد، گرگ مزاجی گرم و خشک دارد و عنصر آتش در آن برتری دارد، سگ از سودا آفریده شده و عنصر خاک در آن برتری دارد، شیر که حیوان شجاع و درنده ای است از خون غالب آفریده شده و اگر چنین نباشد که اصلا شیر نیست و نمی تواند تمام خصوصیات یک شیر را داشته باشد، مورچه از جنس سودا، زنبور از جنس صفرا و الاغ از جنس بلغم است. گوشت شتر گرم و خشک، گوشت گاو سرد و خشک، گوشت گوسفند گرم و تر و گوشت ماهی سرد و تر است.
مزاج جمادات، اشیاء، مواد و مصالح معدنی نیز دارای چنین ویژگیهایی هستند. گچ، سرد و تر است و به راحتی این سردی قابل تشخیص است و طبع کاهگل برخلاف گچ، گرم است.