شهریور که به نیمه می‌رسد تب و تاب عجیبی در همه خانه‌ها به جریان می‌افتد؛ از خرید و پر کردن فریزر و کمدها گرفته تا دل‌نگرانی‌ها و خواب‌های پریشان بچه‌های کوچک و کلاس اولی‌ها. این اتفاقات که در تعریف عمومی با عنوان سندرم بازگشت به مدرسه معرفی می‌شود فقط مختص ایران نیست بلکه همه دانش‌آموزان در سراسر دنیا پس از اتمام تعطیلات تابستانی و بازگشت به مدرسه دچار بحران‌های روحی و جسمی می‌شوند که کاملا طبیعی و یکسان است. این مطلب به شما کمک می‌کند که روزهای پایانی را به خوشی بگذرانید و خاطره آن را همیشگی کنید. ویدا امیر داور ، دکترای روانشناسی تربیتی در این باره توضیح می دهد.
از سندرم مدرسه بیشتر بدانید
برای آنکه درک بهتری از حالت دانش‌آموزان در شروع سال تحصیلی داشته باشید، بهتر است این‌طور تصور کنید که 9ماه در محلی مشغول به کار بوده‌اید به شما 3ماه مرخصی داده‌اند و حالا بعد از 3ماه مجددا به همان محیط کاری برمی‌گردید.
تصور شما از همکاران، میز و مدیرتان تغییر کرده است؟ ولی حس می‌کنید که ممکن است بین آنها اتفاقاتی رخ داده باشد یا با گذر زمان حالات و روحیات شما و آنها نیز تغییر کرده باشد.
آیا این افکار کمی ناراحت‌کننده است؟
خب، این همان چیزی است که کودکان مدرسه‌ای در هر سال تحصیلی می‌گذرانند.
بیماری بازگشت به مدرسه در کودکان با علایمی خود را نشان می‌دهد مثل عصبانیت، اضطراب یا حباب‌هایی در معده. خودتان را جای آنها بگذارید و بهترین راه را باتوجه به روحیات فرزندتان انتخاب کنید تا آرامش را به خانه و او برگردانید.
تغییر مدرسه را فراموش کنید
اگرچه فرزند شما در طول دوران تحصیلی یا تابستان کلاس‌های مختلف ، معلم‌های متعدد یا همکلاسی‌های متفاوت داشته است ولی مطمئن باشید که آنها چیزهایی که تغییر نمی‌کنند را درک می‌کنند و بیشتر دوست دارند. اگر فرزندتان به همان مدرسه سال گذشته‌اش برود، راحت‌تر می‌تواند با مشکلات و ناراحتی‌های سندرم بازگشت به مدرسه کنار بیاید. حضور در مدرسه تجربیات خوب و خوشایندی برای دانش‌آموزان می‌سازد که یکی از بهترین راه‌های کنترل اضطراب و ناراحتی روزهای پایانی تابستان است. بچه‌ها هم می‌دانند که قرار است دوباره دوستان و همکلاسی سال گذشته خود را ببینند و کادر معلمان و مدیریت مدرسه هم برای آنها آشناست.
آماده‌اش کنید
سعی کنید با آموزش‌های خانگی، فرزندتان را برای ورود به کلاس اول یا پیش‌دبستانی آماده کنید. ممکن است آنها در طول روز ساعاتی را به مطالعه و انجام تکالیف اختصاص بدهند ولی اکنون وقت آن رسیده فرزند شما (روزانه) یک یا دو ساعت را به‌صورت اختصاصی به‌صورت جدی مشغول این کار شود. این کار آنها را به «حالت یادگیری» بازمی‌گرداند. روی این برنامه دقت و تمرکز بیشتری داشته باشید تا فرزندتان به این روند عادت کند. تنظیم خواب شبانه، بیدار شدن در ساعات اولیه روز، حمام شبانه و نظافت صبحگاهی را از همین روزهای آخر تابستان با او تمرین کنید.
فقط مثبت اندیشی!
ممکن است فرزندتان در سال تحصیلی قبل دچار تنش‌های تحصیلی و اخلاقی ناخوشایندی شده باشد و بازگشت به همان محیط برای او سخت و گاهی تلخ باشد. تلاش کنید نکات مثبت و موفقیت‌هایی که در آن محیط کسب کرده است را یادآوری کنید و با تکرار خاطرات خوش و مثبت گذشته او را تشویق کنید که برای رسیدن به همان موفقیت‌ها در سال جدید تلاش کند. این مثبت‌اندیشی حس خوشایند رقابت را در کودکان تشویق کرده و کمک می‌کند بر اضطراب ناشی از تلخکامی‌ها غلبه کند.
خاطره بسازید
بسیاری از تصمیمات و اتفاقات خوب معمولا با شروع سال نو یا جا به جایی‌ها اتفاق می‌افتد. برای روزهای ابتدایی بازگشت به مدرسه اتفاقات و رویدادهای خانوادگی و دوستانه ترتیب دهید و قبل از شروع مدرسه برای هر کدام از آنها برنامه‌ریزی کنید. داشتن یک تقویم هیجان‌انگیز و اختصاصی برای کودکان می‌تواند آنها را برای ورود و بازگشت مجدد به مدرسه تشویق کند.
خرید اختصاصی
برای بسیاری از افراد چه کودکان و چه بزرگسالان داشتن یک نشانه از پدر و مادر یا دیگر اعضای خانواده کمک می‌کند تا ساعات تنهایی و دوری از آنها راحت‌تر بگذرد. اگر فرزندتان به اسباب‌بازی، عطر یا وسیله اختصاصی دیگری وابستگی دارد، تلاش کنید از نمونه‌های کوچک‌تر آن به هر بهانه‌ای در لوازم شخصی مدرسه او بهره بگیرید مثلا یک عکس دونفره کوچک می‌تواند برچسب دفتر یادداشت یا نشانه کیف مدرسه او باشد. فرزندان بزرگ‌تر که می‌توانند لوازم شخصی شان را به‌خوبی محافظت و نگهداری کنند هم از این قضیه جدا نیستند. برای روز اول مدرسه کلید خانه را همراه با ماکت یا نمونه کوچکی از ورزشکار یا هنرمند مورد علاقه‌شان به او هدیه بدهید. این کار به او کمک می‌کند تا با شادی از خانه خارج شده و هنگام بازگشت به خانه و باز کردن در، مطمئن شود که اعضای خانواده‌اش به او و علایقش احترام می‌گذارند.
مقایسه کنید
شروع مجدد هر کاری حتی اگر تکراری و همیشگی باشد هم گاهی با مشکلات و کاستی‌هایی همراه است. مدیران و معلمان مدارس هم به این نکته آگاهی دارند به همین دلیل بهتر است یکی، دو هفته قبل از شروع مدرسه راجع به قوانین مدرسه یا مقطع تحصیلی جدید صحبت کنید و با تکرار نکات مثبت آنها به فرزندتان گوشزد کنید که این تغییرات به‌دلیل بزرگ شدن و رشد عقلی و جسمی آنهاست. بچه‌ها از اینکه می‌بینند بزرگ شده‌اند و قوانین جدیدی دارند لذت می‌برند حتی اگر سختگیرانه و محدودکننده باشد.
فرزندتان را درگیر کنید
یک راه عالی برای مقابله با سندرم بازگشت به مدرسه این است که آنها را درگیر فعالیت‌هایی کنید که آنها را هیجان‌زده می‌کند تا به مدرسه بروند مثل انجام یک پروژه هنری یا صنایع دستی برای یک معلم جدید، ایجاد یک نام خانوادگی و لقب جدید در مدرسه یا حتی خرید وسایل و لوازم کمک آموزش و نوشت‌افزارهای متفاوت می‌تواند فرزند شما را برای سال تحصیلی آینده تشویق کند. ایجاد حس مالکیت یکی از فعالیت‌های مثبت و اثرگذار در کاهش و کنترل ناراحتی‌های بازگشت به مدرسه است.
با پزشک مشورت کنید
یکی از بخش‌های مهم و ضروری آماده‌سازی روحی و روانی کودکان برای بازگشت به مدرسه، اطمینان از سلامت جسمی است. این کار نتایج مثبت متعددی دارد. ابتدا اینکه خانواده و دانش‌آموز از میزان سلامت جسمی مطلع می‌شوند. تاثیر دیگر این کار آن است که در صورت وجود مشکلات جسمی مثل کم‌شنوایی، ضعف بینایی، ضعف بدنی و مشکلاتی مانند آن می‌توان راهکار مناسب درمانی را انتخاب و استفاده کرد. بسیاری از ناکامی‌های تحصیلی به‌خصوص در دوران ابتدایی ناشی از همین مشکلات است که به‌راحتی می‌توان جلوی آنها را گرفت.
برای فرزندان بزرگ‌تر و دانش‌آموزان مقاطع بالاتر و در دوران بلوغ مشاوره‌های روانشناسی قبل از مدرسه در درک شرایط و تغییرات جسمی که ممکن است فرد را شرمنده کرده و از جمع‌های دوستانه و همسالان دور کند بسیار موثر بوده و از مهم‌ترین توصیه‌های روانشناسان آموزش‌وپرورش است.
رژیم غذایی متفاوت را تجربه کنید
بهتر است قبل از شروع مدرسه برای داشتن صبح‌های بدون جنجال و دغدغه از کودکان برای صبحانه و میان‌وعده‌های روزانه کمک بگیرید. قطعا کودکان برای خوردن یک صبحانه موردعلاقه و محبوب به‌راحتی از تختخواب جدا می‌شوند و مهم‌ترین وعده غذایی‌شان را با میل و اشتیاق بیشتری می‌خورند. خرید مواد خوراکی سالم و جذاب و بسته‌بندی در ابعاد کوچک و هیجان‌انگیز همراه با یادداشت‌های محبت‌آمیز، یک نقاشی کودکانه و گاهی مقداری پول بهترین انگیزه برای خوردن میان‌وعده در مدرسه است.
منبع: مجله سیب سبز