مغز انسان حدود ۲% از کل حجم بدن را تشکیل میدهد و تشنه گلوکز است این عضو حیاتی حدود ۲۰% از کل انرژی مورد نیاز برای استراحت بدن را که غالبا به شکل گلوکز “سوخت اولیه مغز” است را به خود اختصاص میدهد. در صورت انقطاع این منبع انرژی منقطع شود، احتمال خطر افزایش می یابد و حتی ممکن است منجر به تخریب سلول های مغزی شود.. بنابراین وجود گلوکز برای سلامت سلول های مغزی حیاتی است.
قرار گرفتن مغز در معرض گلوکز بالا یا پایین خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. همچنین نوسان بین گلوکز بالا و پایین که به تغییر پذیری گلوکز معروف است، اهمیت زیادی دارد، زیرا تغییر پذیری گلوکز بالا با عملکرد شناختی پایین تر ارتباط دارد. این مسئله نشان میدهد که کنترل شدید گلوکز برای سلامت مغز ضروری است.
مسئله زیاد نشستن
نشستن به مدت طولانی احتمال مرگ زودرس را افزایش می دهد. افرادی که بیش از هشت ساعت در روز مینشینند لازم است به منظور دفع خطر مرگ ، روزانه ۶۰ تا ۷۵ دقیقه ورزش ملایم یا شدید انجام دهند.
این زمان دو رابر حداقل میزان ورزش در بزرگسالان است. بنابراین کاهش مدت زمان نشستن نیز ممکن است راه حل مناسبی برای سلامت فرد باشد. مطالعات فراوان صورت گرفته در این زمینه نشان می دهند که کاهش مدت زمان نشستن و جایگزین کردن آن با پیاده روری سریع در بهبود کنترل میزان گلوکز بعد از صرف غذا موثر است. علت این امر آن است که پیاده روی سریع مانع نوسان شدید سطوح گلوکز در بدن می شود.
استفاده ماهیچه‌های فعال از گلوکز نه تنها این عمل را توجیه می کند بلکه موجب می شود گلوکوز در بهترین سطح خود باقی بماند. شواهد نشان میدهد که فعالیت فیزیکی نسبتا شدید در طی روز بر ورزش ملایم یا شدید صبحگاهی ارجحیت دارد. حتی وقتی کل انرژی مصرفی ان برابر با میزان انرژی مصرفی فعالیت های شدیدتر باشد. بهبود کنترل گلوکز ممکن است بعضی از مزایای کاهش زمان نشستن را تشریح کند اما اثرات ان بر عملکرد مغز چگونه است؟
نشستن به مدت طولانی و عملکرد مغز
پژوهش های انجام شده درباره تاثیر نشستن های طولانی مدت بر عملکرد مغز نتایج متعددی به همراه داشته است
مطالعات آزمایشگاهی در عین حمایت از این عقیده که یک روز نشستن می تواند به فعالیت های مربوط به حافظه آسیب بزند ، قادر به حمایت از ارتباط عملکرد حافظه با کمتر نشستن در زمانی که عمل نشستن به دلیل کارهای روزمره با وقفه انجام میشود، نیستد.
گونه دیگری از مطالعات که افراد زیادی را در طی سالیان ، مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند، وجود ارتباط بین نشستن های طولانی مدت و شکست در عملکر مغز را تایید میکند. اما حصول نتیجه از این مطالعات به دلیل استفاده از ابزارهای متفاوت سنجش، کار دشواری است. به طور کلی، روش هایی که متکی به گزارش شخصی شرکت کنندکان در تحقیقات نیستند، ارجحیت دارند؛ زیرا گزارش های شخصی همیشه صحیح نیستند.
علاوه بر سنجش مستقیم فعالیت های شناختی، روش دیگری قرار است انچه را که به صورت تئوری از بهبود عملکرد مغز حمایت میکند را بسنجد. برای مثال، محققان دانشگاه هایلندز نیومیکزیکو نشان داده اند که ضربات پا هنگام پیاده روی موج های فشار را از طریق رگهای خونی برای افزایش جریان خون در مغز ایجاد میکنند. جریان خون رسانی به مغز شامل تنظیم منبع گلوکز مورد نیاز مغز است.
این مسئله احتمالا در بلند مدت تاثیراتی روی سلامت مغز خواهد داشت. برای مثال کاهش جریان خون رسانی به مغز با کاهش سریع تر عملکرد مغز در افراد مبتلا به بیماری الزایمر ارتباط دارد.
چه باید کرد؟
از نظر دانشمندان، این مسله که آیا نشستن زیاد بر عملکرد مغز اثر گذار است یا نه تبدیل به چالش تحقیقاتی شده است. بر اساس شواهد موجود، به احتمال زیاد کاهش زمان نشستن، بیشتر از از انکه توانایی های شناختی رابهبود بخشد، منجر به کاهش زوال آنها میشود.
به رغم فقدان مطالعات قاطع درباره ارتباط میان سلامت مغز و نشستن، در حال حاضر توصیه میشود به منظور پیشگیری از مسائل مرتبط با کنترل ضعیف گلوکز که سبب به خطر افتادن سلامت بدن میشود، مدت زمان نشستن راکاهش دهید.
بنابراین بهتر است پس از صرف نهار پیاده روی کنید؛ بعد از صرف شام ، ظرف ها را با دست بشویید و در صورت امکان پیاده سر کار رفته و به خانه بازگردید. فرصت های زیادی برای کاهش زمان نشستن در طی روز وجود دارد که احتمالا تاثیر مثبت زیادی برسلامت دارد.
افسانه اسکندری- مترجم