چگونه در برابر آسیب های اجتماعی از خود مراقبت کنیم؟

چگونه در برابر آسیب های اجتماعی از خود مراقبت کنیم؟

چگونه در برابر آسیب های اجتماعی از خود مراقبت کنیم،سوالی که شاید در ذهن بسیاری از افراد باشد اما راهکار آن را نداند.آسیب های اجتماعی دارای نمونه ها و گونه های زیادی است که برای هرکدام از این آسیب های اجتماعی راه حل های خاصی وجود دارد بنابراین برای آنکه بتوانیم در برابر آسیب های اجتماعی از خود مراقبت کنیم در مرحله اول باید بدانیم آسیب اجتماعی چیست و آسیب های اجتماعی به چه آسیب هایی گفته می شود.به همین منظور و برای شناخت آسیب های اجتماعی در ادامه مطلب برای شما هر آنچه که در مورد آسیب های اجتماعی لازم است که بدانیم گردآوری نموده ایم.برای حفاظت خود و عزیزانتان از آسیب های اجتماعی ادامه مطلب را بخوانید.

آسیب اجتماعی چیست؟

آن چه در موردآسیب های اجتماعی در ایران می توان گفت این است که به وضعیت خاص سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، آسیب های اجتماعی علاوه بر این که مسئله ای اجتماعی شمرده می شوند، بار ارزشی نیز دارند. یعنی یک آسیب که در یک جامعه ی با سیاست لیبرال، فقط یک جرم محسوب می شود، در ایران علاوه بر جرم بودن، گناه به شمار می رود. این نگرش خاص به مسئله ی اجتماعی باعث می شود که مجرم یا منحرف بیشتر از آن که جامعه و روابط حاکم بر آن را عامل انحراف خود بداند، خودش را گناه کار می بیند و این می تواند یکی دیگر از آسیب های فردی و اجتماعی باشد.

سیاست های اجتماعی هر جامعه ای روش های مختلفی را در برخورد با آسیب های اجتماعی پیشنهاد می کند.شیوه ی برخورد با این مسائل هم چنان که پیشتر گفته شد،ارتباط مستقیمی با این سیاست ها دارد.این سیاست ها را هم نهادهایی که در تمامی جوامع وجود دارد تعیین می کند.در جوامع مدرن امروز تمایل بر این است که این سیاست ها هرچه بیشتر توسط نهاد آموزش و پرورش و نهاد خانواده به جامعه تزریق شده و نهاد سیاست حداقل دخالت را در این امور دارد.اما در جوامعی که در آن ها نهاد سیاست قدرتمندتر است، این سیاست ها توسط این نهاد وضع و به جامعه دیکته می شود.تجربه نشان داده است که جوامع نوع اول در مهار بحران های اجتماعی موفق تر عمل کرده اند.چون مردم راهکارهای مقابله با آسیب های اجتماعی را وضع واز آن ها حمایت می کنند.اما در جوامعی که سیاست های اجتماعی را نهاد سیاست وضع می کند،لاجرم باید ضمانت های اجرایی آن ها را هم تعیین کند که در این حال استفاده از نیروهای حافظ قوانین و حامی نظام سیاسی مثل پلیس ضرورت پیدا می کند.

حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی نیزبه سیاست های اجتماعی مربوط است.دراین مورد نیز وقتی حمایت از آسیب دیدگان به طور کامل در اختیار نهاد سیاست قرار می گیرد،این نهاد از دیدگاه منافع خود به آن ها نگاه می کند،اما وقتی مردم یک جامعه به حمایت از این آسیب دیدگان می پردازند،بسیار عمیق تر و کامل تر عمل می کنند.چون مردم در متن این آسیب ها قرار دارند،آن ها را خوب می شناسند وبرای حمایت ازافرادی که دچار بحران هستند انگیزه های قدرتمندی دارند.

  یکی ازراهکارهای حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی،سازمان ها وتشکل های غیر دولتی است.این سازمان ها که در تمامی جوامع ریشه دارند در عصر کنونی کارکردهای مختلف و موثری پیدا کرده اند و نقش مهمی در حیات جوامع ایفا می کنند.سازمان های غیردولتی با تاثیرگذاری در وضع و اجرای سیاست های اجتماعی،در نقش های مختلفی مثل مشاور دولت،منتقد دولت وگاه حتی به عنوان بازوی اجرایی سیاست های اجتماعی دولتها فعالیت دارند.این سازمان ها با ویژگی های منحصر به فردی که دارند،امروزه به نماد حکومت مردم تبدیل شده اند و به نظر می رسد در هر جامعه ای که این سازمان ها فعال تر و گسترده تر عمل می کنند،آرمان حکومت مردم بر مردم دست یافتنی تر می نماید.

 آسیب های اجتماعی دانش آموزان

    علل اضطراب و ترس :

    1) زندگی ماشینی ، کم رنگ شدن مناسبات و ارتباطات عاطفی
    2)کم توجهی به مسائل معنوی
    3)نگرانی از آینده تحصیلی و شغلی ، فقدان اعضای خانواده
    4)نگرانی مفرط از کسیختگی خانواده
    5- احساس ترس از قرار گرفتن در برابر یک شر و خطر احتمالی مثل فوت / یا بیماری نزدیکان .

    علل فرار از خانه و مدرسه :

    1) فضای روانی و عاطفی خانوداه
    2) الگوی ناسالم همسالان
    3)عدم ثبات قوانین و معیارهای اخلاقی در محیط خانه ، مدرسه و عدم حمایت های عاطفی خصوصاً از سوی اعضای خانواده ، همچنین نبود فرد یا افرادی که سرپرستی و نظارت مدبرانه روی نوجوان داشته باشند.
    4) مشکلات تحصیلی ، جاذبه های شهری ، فقر مالی ، اعتیاد والدین ، اختلاف با نامادی و ناپدری
    5) شکاف بین نسل ها ، تعارض و برخورد های میان والدین و نوجوان .

    علل کمرویی:

    1)محرومیت از محبت خانوده
    2) نقص عضو یا بیماری های جسمی
    3)اختلال در گویش و تکلم
    4)شکست های متعدد و تحقیر شدن نوجوان در حضور جمع
    5)عدم امنیت روانی در محیط خانه ومدرسه
    6) تنبیه ، توبیخ و سرزنش دانش آموزان
    7)کنترل شدید تربیتی .

    علل عدم اعتماد به نفس :

    1) وقتی به نوجوان توجه کافی نداشته باشیم آنها را جدی نگیریم و همچنین مراقبت های عاطفی لازم رانسبت به آنها مبذول نکنیم . زمینه های عدم اعتماد به نفس را در آنها ایجاد خواهیم کرد
    2) عدم احساس ارزشمند بودن ، اعتماد به نفس نوجوان را کاهش داده و به تدریج در مورد توانایی های خود دچار تردید می شود .
    3)تصویر ذهنی مبهمی که گاه والدین و اولیای مدرسه پیش چشم نوجوان به نمایش می گذارند . این باور را در او به وجود می آورد که در آینده فرد موفقی نخواهد شد .

    علل گرایش به همجنس خواهی :

    1) نوجوانی که از وجود خانواده ی خود احساس حقارت می کند ، دنبال فردی می گرد تا به عنوان پشتیبان او را پناه دهد و جوابگوی عواطف و احساساتش باشد .
    2) خانواده های بسیار متعصب به جای راهنمایی و جهت دادن مثبت گرایش نوجوان به جنس مخالف ، باعث می شوند تا این حس طبیعی به سمت جنس موافق سوق پیدا کند و سبب بروز نابهنجاری های اجتماعی شود .

انواع آسیبهای اجتماعی

مسئله مربوط به آسیبهای اجتماعی از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است. همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها ، محرومیتهای ناشی از عدم امکان برآورده شدن خواستها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه‌دار فساد ، عصیان ، تبهکاری ، سرگردانی ، دزدی و انحراف جنسی و دیگر آسیبها شده است.

هر چند اکثر مشکلات اجتماعی انواعی تکراری در طول نسلهای مختلف هستند، اما چنانکه مشاهده می‌شود برخی از این انواع در برخی نسلها اهمیت بیشتری پیدا کرده است و حتی برخی انواع این آسیبها در نسلهای بعدی زاده شده‌اند. از سوی دیگر از آنجایی که یکسری علل غالب در هر جامعه وجود دارند که نسبت به سایر علل اهمیت بیشتری در بروز آسیبها دارند، هر چند از انواع متمایز آسیبها سخن می‌رود، اما عمدتا همپوشیهایی بین آنها دیده می‌شود.

وابستگی دارویی یا اعتیاد

اعتیاد به معنی تمایل به مصرف مستمر یا متناوب یک ماده برای کسب لذت یا رفع احساس ناراحتی اطلاق می‌شود که قطع آن ناراحتیهای روانی یا اختلالات جسمانی ایجاد می‌کند. در گرایش به اعتیاد عوامل مختلفی شناسایی و مطرح شده‌اند. این عوامل هر چه باشند (که البته در مباحث مربوط به علت شناسی حائز اهمیت هستند.) سرچشمه بسیاری مشکلات فردی ، خانوادگی و اجتماعی هستند. اعتیاد به سبب ویژگیهای ذاتی خود ، اغلب با سایر آسیبها همراه می‌شود و موجب هدر رفتن نیروهای ثمربخش جامعه می‌شود.

انحرافات جنسی

غریزه جنسی هم می‌تواند منشأ بروز عالیترین نمودارهای ذوقی و هنری باشد و هم منشأ تشکیل بنیاد یک خانواده و هم منشأ بسیاری از جرائم. عوامل مختلف محیطی و خانوادگی و اجتماعی سر منشأ بروز انواع انحرافات جنسی هستند. هر چند برخی از این نوع انحرافات مشکلاتی فردی هستند، ولی اکثر آنها به آن جهت که در ارتباط با فرد دیگر معنی پیدا می‌کنند عوارض اجتماعی را در بر خواهند داشت.

از سوی دیگر مبارزه با این دسته از آسیبها در برخی موارد نیازمند تغییرات اساسی اجتماعی است و لازم است تحولاتی کلی و برنامه ریزی‌های دقیقی جهت رفع آنها صورت گیرد و این تغییرات با ارائه آموزشهای وسیع اجتماعی برای افراد و خانواده‌ها و رفع عوامل بنیادی امکانپذیر خواهد بود. این دسته از انحرافات نیز اغلب با سایر آسیبها در ارتباط نزدیک هستند و گاهی حتی موجب بروز مشکلات جدی می‌شوند. مثل بیماری ایدز که با انحرافات جنسی ارتباط نزدیک دارد.

سرقت و دزدی

بطور کلی سرقت و دزدی هم از لحاظ عرفی و هم از لحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب می‌شوند. هر چند عوامل متعددی در بروز این مشکل شناخته شده‌اند، مثل فقر و بیکاری ، اعتیاد و شیوه‌های تربیتی ، اما باید توجه داشت مبانی شخصیت اهمیت ویژه در ارتکاب دزدی دارند. این افراد معمولا از لحاظ رشد اخلاقی در سطح خیلی پایین و ضعیف هستند و بطور کلی ثبات و استواری و قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامدهای رفتار خود را به قدر کافی ندارند. در مباحث مربوط به علل زردی به علل تربیتی تأکید فراوان می‌شود. الگوهای رفتاری خود والدین ، واکنشهای آنها درباره دزدیهای کوچک دوران کودکی ، مسأله پول توجیهی و کمک به شناخت مسأله مالکیت در دوره کودکی در ارتباط نزدیک با رفتارهای دزدی بزرگسالی و نوجوانی دارند.

خودکشی

خودکشی هر چند در وهله اول یک مشکل فردی به شمار می‌رود ولی از آنجایی که فرد در اجتماع زندگی می‌کند و تأثیرات متقابلی همواره بین آنها برقرار است، به عنوان یک معضل اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. آمار خودکشی معمولا با سایر جرایم و آسیبها ارتباط پیدا می‌کند، بطوری که در میان گروههای مبتلا به اعتیاد خودکشی بیشتر دیده می‌شود. همچنین در آسیبهای مربوط به انحرافات جسمانی بویژه در میان قربانیان این انحراف خودکشی پدیده شایعی است. در میان بیماران روانی بویژه افسردگیهای شدید نیز اغلب خودکشی مسأله قابل توجهی است.

به هر حال خودکشی پیوندهایی با متغیرهای اجتماعی دارد بطوری که علاوه بر تأثیری که از شرایط اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. ارائه راهکارهای مناسب در بررسی مشکلات گروههای در معرض خطر مثل معتادین و خانواده‌های آن ، بیماران روانی و خانواده‌های آنها ، خانواده‌های نابسامان و آموزشهای فردی در مواجهه با تغییرات اساسی روشهایی سودمند خواهد بود. در این راستا توجه به گروههای سنی که در معرض خطر بیشتری هستند و خودکشی در میان آنها رواج بیشتری نسبت به سایر گروههای سنی دارد، مثل نوجوانان و جوانان اهمیت زیادی دارد.

مهاجرت

مهاجرت علاوه بر مشکلات اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی که دارد مستلزم تغییراتی خاص است که مطابقت و سازگاری با آنها اغلب مشکلاتی را برای فرد و جامعه ایجاد می‌کند. به عبارتی علاوه بر اینکه مهاجرت در برنامه ریزیهای کلان اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی مشکلاتی را ایجاد می‌کند، مثل مهاجرت روستاییان به شهرها که خالی شدن روستاها از سکنه ، کاهش کشاورزی ، افزایش مشاغل کاذب و … را به دنبال دارد موجب می‌شود، تا فرد برای سازگاری با تغییرات حاصل فشار زیادی را متحمل شود.

شوک فرهنگی یکی از عوارض حاصل از مهاجرت است که با اضطراب و افسردگی ، احساس جدا شدن و مسخ واقعیت و مسخ شخصیت مشخص است. تحقیقات نشان می‌دهد شیوع مشکلات روحی و روانی بین مهاجرین بخصوص در بین مهاجرینی که شرایط مقصد بسیار متفاوت از شرایط مبدأ یا محل سکونت قبلی آنها بوده است شیوع بیشتری دارد. رایجترین اختلال علائم پارانوئید یا سوء ظن است که به احتمال قوی به دلیل تفاوتهای آنان از نظر زبان ، عادات و آداب و رسوم ، چهره ، نوع لباس و غیره است.

بی ‌خانمانی

منابع فزاینده‌ای وجود مسائل ویژه‌ای را در افراد بی خانمان تأیید می‌کنند. چنین کسانی ممکن است در خیابانها سرگردان باشند یا به علل برخی بزهکاریهای دیگر که معمولا توأم با بی خانمانی آنهاست مثل دزدی ، اعتیاد و … در زندانها یا کانونهای اصلاح و تربیت بسر برند. در بین افراد بی خانمان دسته‌های مختلفی از افراد دیده می‌شود، یک دسته شامل بیماران روانی شدید هستند که اغلب یا مدتهاست از خانواده خود دورند یا بطور موقتی از خانه خارج شده‌اند. معتادین گروه دیگری از این افراد را شامل می‌شوند که معمولا مراحل عمیق اعتیاد خود را می‌گذرانند.

کودکان خیابانی و دختران و زنانی که با بی خانمانی به انحرافات جنسی نیز مبتلا هستند دو دسته دیگر را در بین افراد بی خانمان تشکیل می‌دهند. بسته به مکان جغرافیایی محله فقیر نشین شهر ، پارک شهر ، حومه شهر و نواحی روستایی خصوصیات این جمعیت فرق می‌کند. برخی در محدوده جغرافیایی نسبتا ثابتی می‌مانند در حالیکه عده‌ای از یک قسمت کشور به بخشهای دیگر یا از منطقه شهر به مناطق دیگر مسافرت می‌کنند.

فقر

فقر در واقع مادر تمام آسیبهای اجتماعی است. فقر با بسیاری مسائل زیر پا از جمله ضعف تندرستی و افزایش مرگ و میر ، بیماری روانی ، شکست تحصیلی ، جرم و مصرف دارو رابطه دارد. هر چند خود فقر بطور ذاتی یک مشکل و آسیب است، اما این لزوما به این معناست که تمام افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند. افرادی نابسامان و مشکل ساز برای اجتماع هستند. مشکلات اقتصادی ، عدم تأمین نیازهای جسمی و روانی اغلب زمینه‌ای برای بروز و ظهور مشکلات اجتماعی دیگری است.

بیکاری

بیکاری معضل اجتماعی دیگری است که هم آسیبهای جدی فردی و هم آسیبهای قابل ملاحظه اجتماعی را در دامن دارد. بیکاری بویژه در نسل پر انرژی و جوان که انرژی و قدرت و نیروهای آنها راکد و بی‌مصرف باقی می‌ماند نمود بیشتری پیدا می‌کند و زمینه را برای انوع انحرافات اجتماعی فراهم می‌سازد. وجود فرصتهای همیشه خالی ، عدم تحمل بیکاری ، فقدان قدرت تأمین نیازها به دلیل نداشتن درآمد، زمینه‌هایی آماده برای کاشت بذر جرم و انحرافات می‌باشند.

توصیه های دفتر مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی آموزش و پرورش ، در مورد پیشگیری از رفتارهای پرخطر در بین کودکان و نوجوانان

۱-کودکان و نوجوانان را بشناسیم: فرزندان ما به تناسب رشد جسمی و سنی شان ، تغییرات روانی و اجتماعی گوناگونی را پشت سر می گذارند. نخستین قدم برای کمک به کودکان و نوجوانان این است که این تغییرات را به خوبی بشناسیم و به تناسب آن ، سبک و شیوه های ارتباط با فرزندان ، دانش آموزان و کودکان و نوجوان را طراحی ، اصلاح و بهبود ببخشیم.

۲-خطرات و عوامل مخاطره آمیز کودکان و نوجوانان را شناسایی کنیم. به همان اندازه که نگران بیماری ها و مخاطرات سلامت جسمی فرزندان مان هستیم ، باید توجه داشته باشیم و دقت کنیم که چه خطراتی سلامت روانی اجتماعی آنان را تهدید می کند و از کنار این خطرات ، به سادگی و آسانی عبور نکنیم. فرزندان ما ،   بویژه در دوره نوجوانانی ، هیجان خواه ، کنجکاو و با تغییرات خلقی و عاطفی گسترده ای هستند و به همین دلیل ، گرایش های مخاطره آمیز ممکن است در ایشان وجود داشته باشد. در این زمینه ، خانواده ها به هشدارهایی که از طرف دستگاه های مسوول ، در مورد رفتارهای پرخطر نوجوانان اعلام می شود ، توجه نمایند.

۳-به سبک زندگی فرزندان مان توجه کنیم.  این بسیار اهمیت دارد که بدانیم و توجه کنیم که فرزندان ما چه اولویت هایی دارند؟ از چه کالاهای فرهنگی و از چه رسانه هایی استفاده می کنند؟ نوع پوشش ایشان چگونه است؟ چه ارزش ها و چه الگوهایی دارند؟ به خاطر داشته باشیم که در مقایسه با دهه های گذشته ، نقش و اهمیت عوامل مرتبط با سبک زندگی(نامناسب) در گرایش کودکان و نوجوانان به رفتارهای پرخطر، بیشتر شده است.

۴-نشانگان خطر در کودکان و نوجوانان را بشناسیم. رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی نیز مانند بیماری ها ، از طریق علایم و نشانگان ، قابل شناسایی هستند که اگر به این نشانگان دقت کنیم می توانیم هم بموقع پیشگیری کنیم و هم در صورت بروز ، مداخله سریع داشته باشیم. تغییرات خلقی و علایم رفتاری ، از جمله آشکارترین این نشانگان هستند که خانواده ها می توانند با مشورت مدرسه و کارشناسان و متخصصان ، این علایم خطرپذیری را شناسایی و پیگیری نمایند.

۵-سلامت روانی اجتماعی کودکان و نوجوانان را تقویت کنیم. شواهد نشان می دهند ، کودکان و نوجوانانی که از آگاهی خوبی نسبت به خود برخوردارند ، به توانایی ها و قوت های خود باور دارند ، از عزت و کرامت نفس برخوردارند ، دارای توانایی حل مساله و تصمیم گیری هستند ، معاشرت های اجتماعی سالم و صحیحی دارند ، هیجانات و عواطف خود را کنترل می کنند و از محیط و جو مناسب ، همدلانه و حمایتگرانه ای برخوردار هستند ، قادرند که مواجهه موثری با رفتارهای پرخطر داشته باشند و در رویدادهای مخاطره آمیز و ناگوار ، تاب آوری داشته باشند.

۶-مهارت های خودمراقبتی را در بین کودکان و نوجوانان ، ترویج و تقویت کنیم. کودکان و نوجوانان ،   حتی در صورتی که دارای سلامت روانی اجتماعی بالا باشند و از محیط حمایتگرانه ای برخوردار باشند ، باز هم بی نیاز از مهارت های خودمراقبتی نیستند. باید بکوشیم که این مهارت ها را در بین کودکان و نوجوانان ، ترویج کنیم. یک نمونه از مهم ترین این مهارت ها ، مهارت « نه گفتن » است. فرزندان ما  باید قادر باشند در برابر فشار همسالان شان و یا در سایر زمینه ها و موقعیت های مخاطره آمیز و آسیب های اجتماعی ، بتوانند از خود مراقبت نمایند و با جرات « نه » بگویند.

۷-با مدرسه ، هماهنگ و همکار باشیم. مدارس ، بطور مستمر از طریق کتاب ها و برنامه های درسی خود  تلاش می کنند تا خودمراقبتی را به دانش آموزان بیاموزند. هرچقدر خانواده ها ، ارتباط مستمر و هماهنگی با مدارس داشته باشند ، بهتر می توانند در تقویت و تحکیم آموزش های خودمراقبتی و پیشگیری از       رفتارهای پرخطر در بین فرزندان ، کمک نموده و موثر باشند.

۸-به سبک فرزندپروری مان دقت کنیم. گزارش ها نشان می دهند ، والدینی که در کنار حمایت از فرزندان شان ، انتظارات و قواعدی را برای آنان تشریح می کنند و بر رعایت آن نظارت می کنند ، در مقایسه با آن دسته از والدینی که تنها حمایت می کنند و نظارت بر رفتار فرزندان شان ندارند و یا آن دسته که تنها بر رعایت انتظارات و قواعد شان پافشاری می کنند و حمایتی از فرزندان شان بعمل نمی آورند ، الگوی مناسب تری برای فرزندپروری هستند.

۹-سلامت معنوی فرزندان مان را تقویت کنیم. سلامت ، اکنون در اغلب اسناد مهم دانشگاهی و نیز سازمان های ملی ، منطقه ای و جهانی ، دارای ۴ بعد خوانده می شود. جسمی ، روانی ، اجتماعی و معنوی. سلامت معنوی می تواند نقش اثرگذار و تعیین کننده ای در بهبود وضعیت سایر ابعاد سلامت داشته باشد. هرچقدر بکوشیم که گرایش های دینی و سبک زندگی دینی را در فرزندان مان تقویت کنیم ، مهم ترین زمینه و ظرفیت را برای خویشتنداری ایشان در برابر رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی فراهم می کنیم.

۱۰-نحوه اقدام در « فوریت های اجتماعی » را بشناسیم. در مواردی ممکن است خانواده ها با رفتار پرخطری در فرزندان شان روبرو شوند و نشانه هایی از خطر را در ایشان ببینند. آنچه در این رویدادها و موقعیت ها ،اهمیت دارد این است که خانواده با حمایت های روانی اجتماعی مورد نیاز و نیز ظرفیت ها و حمایت های اجتماعی موجود در این زمینه ، آشنا باشد و بتواند از این حمایت ها ، برای مداخله بموقع و موثر استفاده نماید.  توصیه می شود خانواده ها در این گونه موارد ، با مدرسه مشورت نمایند و ضمن آگاه ساختن مدرسه از وضعیت فرزند خود ، برای کمک به فرزندشان ، توصیه های لازم را کسب نمایند.

تلفن همراه و آسیب های اجتماعی

تلفن همراه نیز مانند سایر فناورهای نوین چون تلویزیون، ویدیو و ماهواره علاوه بر داشتن جنبه های بسیار مثبت آن، می تواند آثار منفی اجتماعی و یا اخلاقی بدنبال داشته باشد.
علاوه بر اینکه به دلیل توسعه و چند رسانه ایی شدن تلفن های همراه نسل جدید که از دوربین های عکاسی و فیلمبرداری و سیستم بلوثوت برخوردار هستند، آثار و تبعات مثبت و منفی این فناوری جدید نیز دایم در حال گسترش و پیچیده شدن است.
ضمنا با توجه به رشد روزافزون فناوری ها، احتمال اینکه تلفن های همراه از فناوری های جدید دیگری در آینده نزدیک برخوردار شوند بسیار زیاد است.
سهولت در دسترس بودن افراد، سرعت بخشیدن به بسیاری از کارها، از میان بردن بسیاری از نگرانیها و کاسته شدن از حجم ترافیک به لحاظ انجام بسیاری از کارهای بانکی توسط این دستگاه از جمله فواید تلفن همراه است.

انجام تخلفات در محیط سایبر و مخدوش شدن ارزش های اخلاقی و قانونی به دلیل تخلفات یاد شده و سوء استفاده از تلفن همراه، کاهش تماس های رو در رو، از جمله مشکلات ناشی از این فناوری گفته شده است.

برای مقابله با این گونه تخلفات قانونی و نیز آسیبهای اجتماعی چون زیر سوال بردن ارزشهای اخلاقی، کم شدن ارتباطات رودررو افراد، مطالعات و تلاش هایی در تمامی کشورها از جمله ایران در حال انجام شدن است.

آگاه نمودن افراد جامعه، پایبندی به ارزشهای اسلامی، تربیت فرزندان از دوره تحصیل، استفاده از شیوه های جدید تربیتی و معرفی الگو، راهکارهایی است که در نخستین همایش چالشها و کارکردهای موبایل به عنوان کاهش آسیبهای اجتماعی تلفن همراه مطرح شد.
تلفن همراه علاوه بر وجوه مثبت رسانه ای، پیامدهای نامناسب اجتماعی را به دنبال دارد.

 امکان گفتمان، دراختیارداشتن محیط چند رسانه ای، همگرایی ،تعامل دوسویه، دسترسی سریع و موثر باکیفیت بالا، ایجاد محیط غنی مجازی، کاهش هزینه و ترددهای شهری و از میان برداشتن قسمتی از محدودیتهای ناشی از معلولیتهای جسمی از جمله فواید مطرح شده در مورد موبایل است.

کاهش تعاملات اجتماعی، تزلزل ارزشها، ظهور تخلفات سایبر، کاربرد مخرب بلوتوث و پیامک های مستهجن نیز از آثار مخرب این وسیله الکترونیک محسوب می شود.

 عمده ترین راهکارهای اصلاح و بازنگری در بهره گیری مناسب از تلفن همراه شامل افزایش بودجه فرهنگی، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی استفاده از این وسیله برای کاهش جرایم، آموزش کاربرد تلفن همراه، گسترش مهارتهای زندگی از طریق تلفن همراه، ارتقای سواد رسانه ای و گسترش شهر الکترونیک، است.

تاثیر تلفن همراه بر خانواده و جوانان

نتایج حاصله از یک کنکاش علمی در زمینه یاد شده نشان می دهد که وجود تلفن همراه فراگیر شده و بر سبد اقتصادی، استحکام و گسست خانواده و شخصیت جوانان به شدت تاثیر گذاشته است که در زمان حاضر تاثیرات منفی آن بیشتر از تاثیرات مثبت آن است.

 رایانه، موبایل و رسانه و اینترنت نه تنها به عنوان ابزارهای جهانی شدن که به مثابه نمادهای عینی جهانی شدن علاوه برتعریفی پویا و بارز از فرهنگ و هویتهای فرهنگی، ملی و دینی در عصر جهانی شدن، به فرآیندهایی عطف نموده که امکان جوششی را به جوانان می بخشد که بجای تقلید و انفعال بستر تحولات آتی را رقم زنند.

به نظر می رسد که باتوجه به پیچیده و گسترده بودن آثار منفی فناوری های جدید خصوصا فناوری های ارتباطاتی، توجه جدی تر به این موضوع بسیار مهم می نماید.
به گفته بسیاری ازمحققان، آگاه سازی و ارتقای سطح فرهنگ جامعه و فرهنگ ـ سازی خصوصا در زمینه استفاده از فناوری های نوین ارتباطاتی، برخوردهای قانونی با متخلفین سایبر، از جمله راهکارهای مهم برای مقابله با تبعات منفی تلفن همراه شمرده می شود که لازم است دراین خصوصا سرمایه گذاری و توجه بیش از پیش صورت پذیرد.