ابتدا باید ببینیم ترومبوز وریدی عمقی (DVT) چیست؟

ترومبوز ورید عمقی یک لخته خون است که در داخل سیاه رگها، و معمولا بطور عمیق درون پا تشکیل می شود. حدود نیم میلیون آمریکایی هر ساله به آن مبتلا شده و درحدود 100000 نفر در اثر آن می میرند. خطر این است که بخشی از لخته می تواند گسسته و جدا شده و از طریق جریان خون شما حرکت کند. این لخته خون جدا شده، می تواند در ریه های شما گیر کرده وجریان خون را متوقف کرده، باعث آسیب به ارگان یا مرگ شود.

1–  علائم و نشانه های آن چیست؟

توجه کنید که پای چپ چطور در زیر زانو متورم می شود. این شایعترین علامت DVT است. بنابراین قرمزی و حساسیت یا درد در ناحیه لخته خون وجود دارد. اما شما همیشه این علامت را نخواهید داشت. متاسفانه، حدود نیمی از افراد مبتلا به DVT علائم هشدار دهنده ای ندارند.

2–  آمبولی ریه (انسداد جریان خون)

این یک لخته است که به ریه های شما منتقل می شود و جریان خون را مسدود می کند. این می تواند باعث مشکلاتی در تنفس، فشار خون پایین، غش، ضربان قلب سریعتر، درد قفسه سینه و سرفه کردن خون در فرد شود. اگر شما هر کدام از اینها را داشته باشید، با اورژانس تماس بگیرید و به موقع مراقبت های پزشکی دریافت کنید.

3–  دلایل وقوع ترومبوز وریدی عمقی چیست؟

هر چیزی که باعث بروز آسیب به دیواره داخل وریدی می شود ممکن است DVT را ایجاد کند؛ جراحی، آسیب و یا سیستم ایمنی بدن شما. اگر خون شما غلیظ باشد یا به آرامی جریان یابد، احتمال دارد که یک لخته ایجاد شود، به ویژه در یک سیاهرگی که در هرصورت آسیب دیده است. افرادی که دارای اختلالات ژنتیکی خاص یا استروژن بیشتری در سیستم خود هستند نیز، بیشتر در معرض خطر لخته شدن خون هستند.

4–  چه کسی بیشتر احتمال دارد به ترومبوز وریدی عمقی مبتلا شود؟

برخی از افرادی که دارای ریسک بالایی هستند کسانی هستند که:

مبتلا به سرطان هستند – به تازگی جراحی کرده اند – دریک رختخواب گسترده دائما استراحت می کنند – مسن تر هستند – سیگاری هستند – اضافه وزن داشته یا چاق هستند و بالاخره به مدت زیادی نشسته اند، مانند کسانی که در هواپیما هستند.

5–  بارداری

زنان در دوران بارداری و 6-4 هفته پس از زایمان، بیشتر در معرض ابتلا به DVT گسترده هستند. این زمانی است که آنها دارای سطوح بالاتری از استروژن هستند، که ممکن است لخته شدن خون را برای آنها راحت تر سازد. فشاردر حال افزایش رحم آنها می تواند جریان خون در رگ ها را نیز کاهش دهد. برخی اختلالات خونی حتی می تواند برای آنها خطر بیشتری را نیز افزایش دهد.

6–  هورمون درمانی

همانند بارداری، قرصهای پیشگیری از بارداری و بعضی از درمانها برای علائم یائسگی باعث افزایش میزان استروژن در خون یک زن می شود. این می تواند خطر ابتلا به DVT را افزایش دهد، حتی اگر آن زن اختلال خونی نداشته باشد.

7–  گیر کردن در صندلی

سفر به مکان های جدید و دور افتاده می تواند هیجان انگیز باشد! له شدن برروی یک صندلی در یک پرواز بین المللی وطولانی اما هیجان انگیز نیست!

مطالعات نشان می دهد سفرهای طولانی مدت، سفری که بیش از 4 ساعت طول می کشد، خطر ابتلا به DVT را دو برابر می کند. فرقی نمی کند که شما با هواپیما، اتوبوس، قطار یا ماشین به سفر بروید. هنگامی که شما برروی یک صندلی نشسته و کمربند آن را بسته و در اطراف حرکت نمی کنید، جریان خون شما کاهش می یابد.

8–  دریافت تشخیص

دکتر شما علائم DVT را در شما بررسی خواهد کرد. او همچنین ممکن است درباره سابقه پزشکی شما، داروهایی که مصرف می کنید، مشکلات پزشکی بستگان نزدیک و چیزهایی که شما را در معرض خطر قرار می دهند، بپرسد. سونوگرافی رایج ترین روش تایید تشخیص است.

با استفاده از امواج صوتی برای “دیدن” جریان خون و نشان دادن لخته از آن استفاده می شود.

شما همچنین ممکن است نیاز به آزمایش های دیگری مانند آزمایش خونی به نام d-dimer داشته باشید.

9–  رقیق کننده های خون

داروهایی که ضد انعقادی نامیده می شوند شایعترین روش درمان DVT هستند. اگر چه آنها به عنوان رقیق کننده های خون شناخته می شوند، آنها واقعا خون شما را رقیق و نازک نمی کنند.

آنها برای جلوگیری از تشکیل لخته شدن خون جدید، خون شما را کمتر “چسبنده” می کنند. آنها نمی توانند لخته هایی را که در حال حاضر دارید،درهرصورت گسسته و جدا کنند تا آنها حرکت کنند، اما آنها به بدن شما زمان می دهند تا بدن خودش آن را حل کند. این داروها را به شکل قرص یا آمپول دریافت می کنید.

10–  عوارض جانبی رقیق کننده های خون

افرادی که این داروها را مصرف می کنند ممکن است اغلب دچار کبودی شده یا به راحتی خونریزی کنند. هنگامی که نوع خاصی را دریافت می کنید، باید مراقب چیزی که می خورید باشید. و شما باید به طور منظم به آزمایشگاه بروید تا خونتان را بررسی کنید تا مطمئن شوید مقدار مناسب دارو در بدن شما وجود دارد. لازم نیست که داروهای جدیدتری داشته باشید، اما اگر حادثه ای رخ دهد، بند آوردن خونریزی شما سخت تر می شود. اگر خونریزی زیادی از آسیب های جزئی دارید، اجازه دهید تا پزشک بداند.

11–  خونریزی داخلی

رقیق کننده های خون همچنین می توانند در درون بدن شما و جایی که نمی توانید آن را ببینید، خونریزی ایجاد کنند. خونریزی در شکم شما ممکن است باعث درد و استفراغ شود که قرمزبوده یا به نظر می رسد مانند قهوه است و مدفوع شما به رنگ قرمز یا سیاه درخواهد آمد.

خونریزی در مغز شما می تواند باعث سردرد شدید، تغییرات بینایی، حرکات غیر طبیعی و سردرگمی و گیجی شود. با اورژانس تماس بگیرید و اگر هر کدام از این علائم را متوجه شدید به اتاق اورژانس بروید.

12–  فیلتر ونا کاوا

اگر شما نمی توانید از رقیق کننده خون استفاده کنید یا آنها برای شما جواب ندهند، پزشک ممکن است توصیه کند که یک فیلتر را به بزرگترین ورید خود متصل کنید که فیلتر وناکاوا نامیده می شود. این فیلتر لخته های جدا شده را جذب و از وارد شدن لخته به ریه ها و قلب شما جلوگیری می کند. این فیلتر، از تشکیل لخته جدید جلوگیری نمیکند و یا DVT را درمان نخواهد کرد، اما می تواند به جلوگیری از آمبولی ریوی خطرناک کمک کند.

13–  منفجر کننده لخته خون

داروهایی که باعث حل شدن لخته خون می شوند،، “ترومبولیتیک” نام دارند. آنها می توانند خونریزی ناگهانی و شدید ایجاد کنند، بنابراین پزشکان از آنها فقط در موارد اضطراری استفاده می کنند؛برای مثال یک لخته خون که تهدید کننده زندگی است و در ریه رها شده است.

ترومبولیتیک را فقط در بیمارستان دریافت می کنید.

14–  جوراب های فشرده سازی

این جوراب های ویژه باعث فشار ملایم بر پاهای شما می شوند تا خون خود را در حال حرکت نگه دارید. آنها می توانند به جلوگیری از تشکیل لخته ها و همچنین کاهش تورم و تسکین ناراحتی در پا که در آن قبلا لخته تشکیل شده، کمک کنند. شما می توانید جوراب های فشرده را بدون نسخه نیز دریافت کنید، اما پزشک باید برای افرادی که فشار بیشتری دارند، آن را تجویز کند. حتی در خانه هم آنها را بپوشید.

15–  پای خود را بالا نگه دارید.

هر زمان که میتوانید، پاهای خود را از سطح کف بالاتر نگاه دارید. آنگاه شما باعث می شوید تا خون در رگهای شما آسانتر به سمت قلبتان حرکت کند. این می تواند تورم و ناراحتی در پایی که به DVT مبتلاست را کاهش دهد.

16–  اثرات بلند مدت

هنگامی که یک لخته خون ازبین می رود، گاهی اوقات DVT مثل یک یادآوری ناخوشایند باقی می ماند. ممکن است یک تورم دراز مدت یا تغییرات رنگ پوست در محلی که لخته درآنجا وجود داشت، دیده شود؛ یا ممکن است صدمه ببیند. این علائم، که به عنوان “سندرم پس از ترومبوز”

شناخته می شوند، گاهی اوقات تا یک سال پس از لخته شدن نشان داده می شود.

17–  ورزش

برای ترویج جریان خون از عضلات خود استفاده کنید. به ویژه بر روی عضلات پایین پای خود کار کنید. هنگامی که شما فعال نیستید، به عنوان مثال درپشت میز کارتان، فرصت استراحتی به خود بدهید تا پاهای خود را کمی بکشید. بایستید؛ کمی قدم بزنید. ورزش منظم همزمان هم به شما در حفظ وزن کمک می کند و همچنین خطر این بیماری را در شما کاهش می دهد.

18–  توصیه های مسافرتی

هنگامی که شما بیش از 4 ساعت سفر می کنید، از پوشیدن لباس های تنگ و نوشیدن مقدار زیادی آب خودداری کنید. هر چند ساعت یکباراز جای خود بلند شده و کمی قدم بزنید. اگر مجبور باشید در صندلی خود بمانید، پاها را بکشید و حرکت دهید. سعی کنید با منقبض و منبسط کردن عضلات ران، یا کشیدن و پایین آوردن پاشنه های خود، انگشتان پای خود را به کف برسانید.

پس از رسیدن به مقصد، به اندازه کافی به وسیله پاهای خود گشت و گذار کنید!

برگردان: سیما آزاد فلاح

ترومبوز سیاهرگی عمقی(DVT): نگاهی به علائم، دلایل و درمان