همیشه کم و بیش بحث هایی در مورد فال، فالگیری و خرافات به گوش هر کسی رسیده و این که گاهی حتی ممکن است دیده باشید که شخصی سعی در قبول حرف فالیگری دارد و به هر ترفندی دست می زند تا از طریق فال و فالگیری به هدف خود برسد. فال گیری و خرافات تنها در کشورهای شرقی و جهان سومی رواج ندارد و حتی گاهی در دل کشورهای پیش رفته عقاید خرافی دیده می شود که تعجب همگان را برمی انگیزد. دراین مقاله به بررسی این که چه کسانی بیشتر گرایش به خرافات دارند پرداخته شده است.
خودشیفته ها بیشتر به خرافه گرایش دارند چراغی با اشاره به بروز اعتقادات خرافی در افراد خودشیفته ادامه می دهد: این افراد نیز به دیلیل اینکه می خواهند خود را بالاتر و آگاه تر از دیگران نشان دهند برای آگاهی از آینده نامعلوم به باورهای خرافی و کارهایی مانند فالگیری گرایش دارند. وی با بیان اینکه ممکن است باورهای خرافی وغلط نسل به نسل در یک خانواده منتقل می شود، می افزاید: باشگون بودن فلان روز و یا پوشیدن فلان لباس برای انجام کارهای مهم از جمله اعتقاداتی است که در میان نسل های مختلف دیده شده و به دیگران نیز انتقال یافته است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی افراد برای تایید کارهای خود و همچنین اطلاع از آینده حاضرند پول های کلانی به رمالان و دعانویسان بپردازند، می گوید: این در حالی است که همین افراد برای پرداخت ویزیت یک مشاور و یا روانشناس که با چند جلسه مشاوره مشکلات خانودگی و شخصیشان را حل کرده هزار اما و اگر می آورند. انفعال تقویت کننده خرافات به گفته چراغی شخصیت های منفعل که نه گفتن را یاد نگرفته اند از دیگر تیپ های شخصیتی هستند که در معرض باورها و رفتارهای خرافاه گرایانه قرار دارند. کسانی که به سرعت تحت تاثیر القائات دیگران قرار می گیرند و به خیال داشتن تصوری از آینده به کارهای غیر عقلانی روی می آورند. وی با بیان اینکه بسیای از افراد رضایت خاطر نسبی از رفتارها و اعتقادات خرافی کسب می کنند که آنها را بیشتر به این سمت می کشاند، خاطرنشان می کند: تصورهای غلط ذهنی و مشکلات خانوادگی در خانواده های متزلزل افراد منفعل را به سمت باورهای واهی و اقدامات خرافی می کشاند که باعث آسیب دیدن بیشتر خانواده و بدتر شدن شرایطشان می شود. روان درمانی با تلقین مثبت این روانشناس با اشاره به اثرات تلقین بر زندگی افراد، می گوید: در روانشناسی تلقین و کمک گرفتن از ماوراءالطبیعه یکی از تکنیک های درمانی در حل مشکلات است. کارهایی مانند دعا کردن و یا توسل به امامان از جمله توصیه هایی است که ممکن است یک روانشناس برای حل مشکلات مراجعه کننده داشته باشد اما برخی افراد سودجو مانند رمالان و فالگیران از اثرات تلقین در زندگی افراد سوء استفاده می کنند و با ایجاد تصورات غلط ذهنی برای آنها، بر زندگیشان تاثیر منفی می گذارند. وی با بیان اینکه خرافات منحصر به شرق نیست و در غرب نیز اعتقادات خرافی در میان افراد زیادی وجود دارد، اضافه می کند: هر چقدر افراد بیشتری در جامعه باورهای خرافی و غیرمنطقی داشته باشند حرکت منطقی جامعه کندتر می شود و هزینه های اقتصادی و اجتماعی بیشتری به کشور تحمیل می شود. چه عواملی گرایش مردم یک جامعه را به باورهای خرافی دامن می‌زند؟
واقعیت این است که خرافات را نه می‌توان رد کرد و نه اثبات؛ خرافات هم در طول تاریخ، هم در عرض اجتماعی بوده است، پس زمان دقیقی نمی‌توان برای پیدایش آن در نظر گرفت چون در هر دوره و زمانی که برخی مجهولات در ذهن انسان‌ها بوده که برای آن پاسخ روشن و منطقی پیدا نشده، خرافات هم در سایه آن شکل گرفته است.
خرافه‌گرایی به ذهن کنجکاو بشر که همواره درصدد یافتن پاسخ پرسش‌ها و مجهولات خود بوده برمی‌گردد، انسان گاهی سعی کرده با یافتن پاسخی غیرمنطقی، خود را قانع کند. در چنین شرایطی است که بتدریج این پاسخ‌ها به یک باور جمعی تبدیل می‌شود که بدون توجیه و دلیل منطقی از سوی اغلب افراد جامعه پذیرفته شده است.
تحقیقات نیز نشان میدهد عقاید و مراسم خرافی، بیشتر در موقعیت‌هایی شایع می‌شوند که احتمال خطر، بسیار بالاست یا شانس و اتفاق، نقش مهمی را در آن بازی می‌کند؛ به طوری که هر گاه به نظر برسد وقایع فراتر از کنترل انسان هستند، خرافات بیشتر هم شیوع پیدا می‌کند.
از سوی دیگر بحرانهای شخصی یا اجتماعی، نقش مهمی را در دامن زدن به خرافات دارند؛ مثلا از نظر تاریخی دیده شده در برخی مواقع، بویژه هنگام شیوع طاعون و بیماریهای کشنده، وقوع حوادث غیرمترقبه رفتارهای خرافی، افزایش مییابند.
خرافات معمولا در زمان‌های مختلف به شیوه‌های گوناگونی قابل تفسیر و تعبیر است؛ به‌عنوان مثال از عطسه کردن که یک پدیده بسیار ساده است در فرهنگ ما تعبیرهای مختلفی می‌شود که صبر آمدن یکی از آنهاست؛ وقتی کسی عطسه می‌کند می‌گویند صبر آمد و بهتر است انجام کاری که تصمیم آن را دارید برای دقایقی هم که شده به تعویق بیندازید.
اما نکته نگران‌کننده در باورهای خرافی، ترکیبی است که خرافه با پدیده‌هایی مانند جادو و فال‌بینی ایجاد می‌کند، این پدیده‌ها طی دهه‌های گذشته رواج بسیاری یافته و زمینه‌ای برای سوء‌استفاده برخی افراد شیاد فراهم کرده است تا با فریب دادن قربانیان خود به اهداف شوم‌شان برسند، در واقع این کلاهبرداران و شیادان از باورهای افراد خرافاتی به‌عنوان کلید طلایی در موفقیت خود استفاده می‌کنند.