خوابگردی (somnambulism) قدم زدن و انجام دادن کارهایی به صورت نیمهخودکار در ضمن خواب است بیآنکه شخص در بیداری آنچه را انجام داده به یاد آورد. اصولاً خوابگردی منشا خانوادگی دارد و ارثی است. خوابگردی یکی از اختلالات خواب است که در رشته روانشناسی خواب مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد. در این حالت بدن بیدار و ذهن در خواب است. در این حالت ممکن است بیمار در خواب راه برود، بدود، لباس بپوشد، حمام یا ادرار کند، رانندگی کند، اشیاء را پرت کند، و حتی کسی را به قتل برساند. بر اساس برخی منابع آماری، هجده درصد جمعیت جهان خوابگرد هستند.. آمار هم چنین نشان میدهد که ۱۶ درصد کودکان در ایالات متحده آمریکا، خوابگرد هستند. حدود ۸۷ درصد خوابگردان مرد هستند. بعضی خوابگردها در حین خوابگردی چشم خود را نمیبندند. خوابگردی ممکن است زمان کوتاهی مانند ۳۰ ثانیه و ممکن است زمان زیادی مانند ۳۰ دقیقه طول بکشد.
سابقاً میگفتند اگر خوابگردی در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند، احتمالاً اختلالی روانی وجود دارد. اما بسیاری از محققان میگویند این مطلقاً درست نیست. پزشکان انجمن ملی خواب آمریکا معتقدند درمانی برای خوابگردی وجود ندارد اما با رعایت برخی نکات میتوان از آن پیشگیری و از مبتلایان به این اختلال حفاظت کرد. هیپنوتیزم را تحت نظر متخصص امتحان کنید. خواب مصنوعی درمان مؤثری برای خوابگردی است. چند بار هیپنوتیزم میتواند ضمیر نیمه هشیار هنگام خواب را متقاعد به استراحت کند. خیال او را راحت کنید. به خاطر اعتقاد غلط مبنی بر بیماری روانی، بسیاری از خوابگردها را باید مطمئن ساخت که دچار چنین چیزی نیستند. این مهمترین کار است.
به همین منظور این پزشکان رعایت نکات زیر را به این افراد توصیه میکنند:
علت اختلالهای خواب متفاوتند. در مطالعاتی مشخص شده است که درجه روان آزادگیهای اضطراب و هراس در خوابگردی بویژه در خوابگردی وحشت آمیز بالاست. در نظر عدهای از محققان ، خوابگردی ناشی از رشد نایافتگی دستگاههای عصبی و اندامی است اما این رشد نایافتگی با درجات متفاوت گزارش شده است.
دورههای مکرر بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن که معمولا در ثلث اول یک دوره اساسی خواب پدیده میآید.
خوابگردی که تا 4 درصد بزرگسالان دچار آن هستند، میتواند باعث گیجی و تیرگی ذهن، حملات بیخوابی و حتی صدمات جسمی هنگام گردش شبانه این افراد شود. خوابگردی موجب ناراحتی قابل ملاحظه بالینی و تخریب در عملکرد اجتماعی ، شغلی یا سایر زمینههای مهم میگردد.