یبوست؛ دلایل، پیشگیری و درمان
روی کاسه توالت عرق می‌ریزید، درد می‌کشید اما خبری از دفع نیست. دیدن لکه‌های خونی که گاهی روی توالت می‌چکد نگرانی شما را نسبت به وضعیت سلامت‌تان چند برابر می‌کند و وقتی ترس از سرطانی بودن روده‌های‌تان را با متخصصان در میان می‌گذارید، می‌گویند برای درمان جز به یک شیاف ضد یبوست و رژیم غذایی سالم به چیزی نیاز ندارید. اگر از آخرین باری که روده‌های‌تان را خالی کرده‌اید، مدت زیادی گذشته است، احتمالا به یکی از دلایلی که در ادامه می‌آید شما هم به یبوست مبتلا شده‌اید. محققان می‌گویند اشتباهاتی که شما در سبک زندگی‌تان انجام می‌دهید یا بیماری‌های دیگری که به آنها مبتلا شده‌اید، می‌توانند دلایل کم‌کاری رودههای شما باشند.
خودتان را نگه می‌دارید؟
اگر اهل توالت عمومی رفتن و خالی کردن معده‌تان در دستشویی‌های بین‌راهی نیستید، باید احتمال ابتلا به چنین مشکلی را هم بدهید. کسانی که دستشویی‌شان را هر روز نگه می‌دارند و تا به خانه خود‌شان وارد نشوند روده‌های‌شان را خالی نمی‌کنند، دچار یبوست می‌شوند. وقتی مدفوع شما به آخرین قسمت روده می‌رسد، این پیام به مغز‌تان می‌رسد که باید به دستشویی بروید؛ اما اگر در این شرایط خودتان را نگه دارید، روده‌های‌تان آب مدفوع را جذب کرده آن را سخت‌تر و خشک‌تر می‌کند؛ همین خشکی بیش از اندازه دلیلی برای ابتلای‌تان به یبوست می‌شود. چه باید کرد؟ روده‌های‌تان را برای تخلیه شدن منتظر نگذارید. هرقدر زمان بیشتری مدفوع را در رودههای خود نگه دارید، آنها را آسیب‌پذیرتر و بیشتر از قبل مستعد یبوست می‌کنید.
مکمل کلسیم می‌خورید؟
دریافت بیش از اندازه کلسیم می‌تواند سرعت فعالیت روده یا حرکت غذا در دستگاه گوارش شما را کاهش دهد. تغییراتی که در روده‌ها و دستگاه گوارش شما به‌خاطر مصرف قرص‌های کلسیم اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود مدفوع‌تان سخت و خشک شده و توان شما برای دفع آن پایین بیاید. شما باید هر روز هزار میلی‌گرم کلسیم را از طریق مواد غذایی مانند پنیر، شیر، ماست و دیگر مواد غذایی حاوی کلسیم به بدن‌تان وارد کنید. اما وقتی دریافتی بدن‌تان از این میزان بالاتر می‌رود، روده‌های‌تان به افزایش کلسیمی که اتفاق افتاده واکنش نشان می‌دهد و دفع را برای‌تان سخت می‌کند. چه باید کرد؟ سعی کنید کمبود کلسیم‌تان را با کمک مواد غذایی مناسب برطرف کنید و با انجام ورزش هر روزه، به قوی‌تر شدن استخوان‌های‌تان کمک کنید تا دیرتر پوک شوند.
مکمل آهن می‌خورید؟
مکمل‌های آهن هم درست مثل داروهای حاوی کلسیم می‌توانند دفع را برای‌تان دشوار کنند. وقتی میزان آهن بدن‌تان بالا می‌رود، سرعت فعالیت روده بزرگ شما کاهش می‌یابد و دچار یبوست می‌شوید. اگر نمی‌خواهید به چنین مشکلی دچار شوید، هشت میلی‌گرم آهنی که باید در روز مصرف کنید را از طریق مواد غذایی مانند گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی، اسفناج، لوبیا و. . . به دست بیاورید. چه باید کرد؟ کم‌خونی ناشی از فقر آهن، مشکل شایعی است و اگر شما هم یکی از مبتلایان به این اختلال هستید، چاره‌ای جز مصرف مکمل‌ها نخواهید داشت؛ اما در کنار مصرف آنها باید با کمک سبزیجات برگ سبز حاوی فیبر و خوراکی‌های ملین دیگر مانع ابتلای‌تان به یبوست شوید.
عضلات لگن‌تان ضعیف است؟
برای اینکه در تخلیه روده‌تان موفق شوید، باید بتوانید عضلات شکم و لگن‌تان را منقبض کنید، اما اگر ماهیچه‌هایی که از لگن شما حمایت می‌کنند ضعیف باشند، این کار برای‌تان سخت می‌شود. وقتی شما نمی‌توانید بدون صرف انرژی زیاد، نیروی کافی برای تخلیه روده‌های‌تان از طریق ماهیچه‌های لگن وارد کنید، در چنین حالتی شما نمی‌توانید از عضلات اسفنکتر (دریچه) که به شما در دفع کمک می‌کنند به درستی استفاده کنید و همین ناتوانی در دفع، به مرور شما را به یبوست دچار می‌کند. چه باید کرد؟ در طول روز چندین بار و در هر وعده 10 مرتبه، عضلات ناحیه مقعد خود را منبسط و منقبض کنید. این تمرین عضلات لگن شما را قوی‌تر می‌کند و نه‌تنها مشکل یبوست امروز‌تان را حل می‌کند، بلکه نمی‌گذارد در سالخوردگی دچار بی‌اختیاری مدفوع شوید.
دیابت دارید؟
از هر سه بیمار دیابتی، یکی‌شان از یبوست رنج می‌برد. واقعیت این است که دیابتی‌ها دچار آسیب‌دیدگی عصبی در بخش‌های مختلف بدن‌شان می‌شوند و زمانی‌که این آسیب‌دیدگی‌های عصبی، روده را درگیر می‌کند، توان روده برای دفع به‌موقع کاهش پیدا می‌کند. وقتی عصب‌های روده شما توانایی‌شان در کنترل فعالیت‌های این ارگان از بدن را از دست می‌دهند، بدن‌تان به بهانه‌ای دیگر برای ابتلا به یبوست نیاز نخواهد داشت. چه باید کرد؟ تنها راه برای پیشگیری از دیابت، کم کردن مصرف مواد غذایی شیرین نیست. یادتان نرود شکم بزرگ می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را بیشتر کند؛ پس با انجام ورزش‌های مناسب و رژیم غذایی سرشار از فیبر و اسیدهای چرب غیراشباع به شکم‌تان اجازه بزرگ شدن ندهید.
فیبر کم و چربی زیاد می‌خورید؟
اینکه زمان کافی برای طبخ غذای مناسب نداشته باشید، می‌تواند شما را فست‌فودخور کند و به‌مرور ذائقه‌تان را به غذاهای چرب عادت دهد. در چنین شرایطی روده شما نمی‌تواند فعالیت‌هایش را به خوبی قبل ادامه دهد و به‌خاطر چربی‌های مازادی که به بدن‌تان می‌رسد، دفع مواد غذایی برای‌تان دشوار می‌شود. حالا اگر چربی‌دوستی شما باعث شود که خوراکی‌های فیبردار را هم از رژیم‌تان حذف کنید، احتمال دچار شدن‌تان به یبوست چند برابر می‌شود. چه باید کرد؟ قرار نیست برای حفظ سلامت روده‌های‌تان همه چربی‌ها را از رژیم خود حذف کنید؛ شما باید هر روز میزان قابل توجهی از چربی‌های غیراشباع مثل روغن زیتون، آووکادو و. . . را مصرف کنید و در کنار آن با مصرف سبزیجات برگ سبز مثل کاهو هم به میزان کافی فیبر به بدن‌تان برسانید.
به ملین خوردن معتادید؟
شما می‌توانید مشکلات کوچکی که در دفع غذا دارید را با مصرف ملین از بین ببرید اما اگر روده‌های‌تان را به دفع با ملین عادت بدهید، به مرور دفع مواد غذایی را برای‌شان دشوار می‌کنید. گذشته از اینکه عادت رودههای شما به ملین می‌تواند تنبل و کم‌کارشان کند، مصرف این داروها حالتی شبیه اعتیاد را در رودههای شما ایجاد می‌کند و باعث می‌شود هر بار به دوز بیشتری از دارو برای دفع مناسب نیاز داشته باشید. چه باید کرد؟ حتی مشکلات ساده دفع را هم با کمک متخصص و با کشف علت ایجاد شدن‌شان برطرف کنید. اگر به مشکلات‌تان اجازه مزمن شدن بدهید، با گذشت هر روز برطرف کردن آنها برای شما دشوارتر می‌شود.
افسرده‌اید؟
مطالعاتی که در کشور خودمان انجام شده، نشان می‌دهد 33 درصد بیمارانی که از یبوست شکایت می‌کردند، به افسردگی هم دچار بودند. افسردگی در فعالیت روده‌ها اختلال ایجاد کرده و دفع را برای‌شان سخت می‌کند. گذشته از تاثیرات روانی افسردگی بر سلامت روده‌ها، مبتلایان این اختلال میانه چندانی با رژیم غذایی سالم ندارند، خواب‌شان نامنظم است و وقتی به دستشویی رفتن نیاز دارند، از آن اجتناب می‌کنند و همه این دلایل کافی است تا افسردگی با یبوست همراه شود. چه باید کرد؟ تغییرات روانی‌تان را جدی بگیرید و نگذارید بی‌حوصلگی و ناامیدی که سراغ‌تان آمده، با بدن شما در بیفتد و کارکرد‌هایش را دچار اختلال کند. از سوی دیگر، اگر مصرف برخی داروهای ضدافسردگی این مشکل را در روده‌های‌تان ایجاد کرده، با متخصص خود برای تغییر دارو مشورت کنید و گزینه‌ای که برای وضعیت بدن‌تان مناسب‌تر است را انتخاب کنید.
بخندید تا راحت شوید
درحالی‌که پزشکان مدرن می‌گویند افسردگی و غمزدگی می‌تواند دلیل ابتلای شما به یبوست باشد، متخصصان طب سنتی هم تاکید می‌کنند با خندیدن می‌توانید به جنگ یبوست بروید. به گفته دکتر غلامرضا کردافشار، متخصص طب سنتی، شما می‌توانید با خندیدن،رودههای خود را تحریک کنید و به این مشکل پایان دهید. البته این متخصص به لزوم ورزش کردن و تحرکات بدنی هم تاکید می‌کند، اما می‌گوید خنده براین درد هم دواست.
منبع : سیمرغ
مطلب مرتبط:
آیا می دانید توصیه طب سنتی برای درمان یبوست چیست؟
روش های ساده برای پیشگیری از یبوست