سال‌ها پیش که هنوز پای اینترنت به خانه‌ها باز نشده بود، تعداد انگشت‌شماری از کتاب‌ها خواننده داشت و دست به دست می‌شد؛ ازجمله این کتاب‌ها، خواص گیاهان و میوه‌جات و – در یک کلام خوردنی‌ها- بود.
برای مردم جالب بود بدانند هر لقمه‌ای که به دهان می‌برند، چه اتفاق خوبی برای بدن‌شان می‌افتد و از طرف دیگر برای حفظ سلامت چه لقمه‌هایی را نباید به دهان ببرند. با ورود اینترنت به زندگی و دسترسی آسان به اطلاعات، شایعات پیرامون خواص مواد خوراکی شدت بیشتری گرفت که بعضی از آنها صحت نداشتند. مثلا درباره ماءالشعیر حرف‌های زیادی هست که شک و شبهه زیادی دارد. به همین دلیل دکتر مینا محبی، دستیار طب سنتی صحت و سقم شایعات مربوط به ماءالشعیر را از دیدگاه طب سنتی بررسی می‌کند.
ماءالشعیر باعث لاغری می‌شود؟
معمولا در رژیم‌های لاغری، خوردن جو توصیه می‌شود. جو به‌طور کلی خاصیت لاغر‌کنندگی دارد. در اصطلاح طب سنتی می‌گویند «جو موروث لاغری بدن است.» ولی از آن جایی که نوشیدن ماءالشعیر رطوبت و خون صالح به بدن می‌رساند، می‌تواند باعث چاقی هم بشود؛ به همین دلیل برای نوشیدن ماءالشعیر حتما توصیه می‌شود مصلح آن را فراموش نکنید. شیر، مصلح ماءالشعیراست.
بعضی می‌گویند ماءالشعیر را باید ناشتا نوشید تا باعث لاغری شود. این موضوع هنوز اثبات نشده و لازم نیست خود را برای ناشتا نوشیدنش به دردسر بیندازید.
ماءالشعیر سنگ کلیه را از بین می‌برد؟
به افرادی که سنگ کلیه دارند، توصیه می‌شود ماءالشعیر فراوان بنوشند؛ چون خاصیت ادرار آور بودن دارد و به تعبیری کلیه‌ها را شست‌وشو می‌دهد. طی این شست‌وشو و انجام عمل ادرار، در اغلب موارد سنگ از کلیه دفع می‌شود. اما در کنار این خاصیت نوشیدن بیش از حد ماءالشعیر برای مثانه خوب نیست. در طب سنتی گفته می‌شود ماءالشعیر برای مثانه مضر است و برای اصلاح و بر طرف کردن این مشکل باید ماءالشعیر را با مصلحش میل کنید. انواع روغن‌ها مثل روغن بابونه، روغن بادام شیرین و روغن زیتون می‌توانند از آسیب رسیدن به مثانه جلوگیری کنند. انیسون هم یک مصلح دیگر برای ماءالشعیر به حساب میآید.
ماءالشعیر، مو را براق می‌کند؟
در اصطلاح طب سنتی می‌گویند ماءالشعیر «جالی» است؛ یعنی خاصیت جلابخشی و پاک‌کنندگی دارد. به همین دلیل می‌توانید برای تمیز و براق شدن موها آن را با ماءالشعیرشست‌وشو دهید. بعضی تصور می‌کنند ماءالشعیر همزمان با خاصیت براق کنندگی به مو حالت هم می‌دهد. درحالی‌که این‌طور نیست و اگر دنبال حالت دادن به موهای‌تان هستید، سراغ ماءالشعیر نروید؛ چون اتفاقا باعث لخت شدن موها می‌شود و نباید در شستن مو با آن مبالغه کنید. یک بار در هفته می‌توانید از این روش برای براق شدن مو استفاده کنید.
ماءالشعیر لک‌های صورت را از بین می‌برد؟
گفته می‌شود با نوشیدن ماءالشعیر لک‌های صورت از بین می‌روند. این تصور باطلی است و نوشیدن ماءالشعیر این خاصیت را ندارد؛ بلکه شست‌وشوی موضعی صورت با آن می‌تواند تا حدی برطرف‌کننده لک باشد. برای این کار لازم نیست حتما صورت را مثل شست‌وشوی عادی با آن غسل دهید، بلکه کافی است یک پنبه را به ماءالشعیر آغشته کنید و روزی دو یا سه بار به محل لک‌ها بمالید. بعد از اینکه خشک شد، صورت را با آب ولرم بشویید.
ماءالشعیر تب‌بر است؟
در طب سنتی می‌گویند ماءالشعیر تسکین‌دهنده حرارت باطنی است. گفته شده مزاج سرد و تر دارد و به بدن رطوبت می‌دهد. ضمن اینکه ادرارآور هم هست. از سویی تب، حرارت بالای بدن است و با ادرار می‌شود حرارت را از بدن دفع کرد. همین رطوبت و تکرر ادرار به حال افرادی که تب دارند، مفید واقع می‌شود. درواقع نوشیدن ماءالشعیر باعث می‌شود کسی که تب دارد چندین بار ادرار کند و به این طریق تبش پایین بیاید.
ماءالشعیر درمان یبوست است؟
این حرف کاملا اشتباه است. اتفاقا عکس آنچه گفته می‌شود افرادی که دچار یبوست هستند، نباید ماءالشعیر بنوشند از طرفی ماءالشعیر خاصیت نفاخ بودن دارد و با مصرف آن راه خروج مواد زائد از شکم بسته می‌شود. تجمع نفخ باعث می‌شود ارگان‌های حیاتی و مغزی دچار خفقان شوند. از همین رو فردی که یبوست دارد و ماءالشعیر نوشیده، احساس سردرد شدیدی می‌کند.
ماءالشعیر برای آبله‌مرغان مفید است؟
ماءالشعیر نه‌تنها برای آبله‌مرغان بلکه برای بیماری‌های دیگری مثل سرخک هم مفید است. طب سنتی نوشیدن مکرر ماءالشعیر را به مبتلایان به این بیماری‌ها توصیه می‌کند؛ چون خاصیت پاک‌کنندگی و جلابخشی ماءالشعیر، تب را از بیمار دور می‌کند و به روند طبیعی بهبود سرعت می‌بخشد. ضمن اینکه در این بیماری‌ها لکه‌هایی روی پوست ظاهر می‌شوند که خوشایند نیستند. وقتی مرحله سخت بیماری سپری شد، می‌توانید لکه‌ها را با ماءالشعیر شست‌وشو دهید تا زودتر برطرف شوند.
ماءالشعیر برای کسانی که سرفه می‌کنند مضر است؟
در طب سنتی به افرادی که دچار سرفه‌های مکرر و طولانی هستند، سفارش می‌شود ماءالشعیر بنوشند؛ اما نه هر قدر که دل‌شان خواست. نوشیدن روزانه دو تا سه لیوان از ماءالشعیر می‌تواند وضعیت سرفه‌ها را بهبود بخشد. همچنین سفارش اکید می‌شود ماءالشعیر را همراه عناب و سه‌پسو مصرف کنند. در غیر این صورت خاصیت درمانی برای سرفه نخواهد داشت.
ماءالشعیر برای ناراحتی معده مفید است؟
نوشیدن ماءالشعیر به افرادی که با مشکلات معدوی دست و پنجه نرم می‌کنند، توصیه نمی‌شود زیرا باعث سستی و سردی معده می‌شود. کسانی که دچار بیماری‌های معده‌ای مثل ریفلاکس هستند، حتما دور نوشیدن آن را خط بکشند چون ریفلاکس را تشدید کرده و ناراحتی‌های ناشی از آن را بیشتر می‌کند. مثلا ممکن است غرغرهای شکم را افزایش دهد و به‌طور کلی عمل هضم را دشوارتر از قبل کند. اگر هم فرد مبتلا به ناراحتی معده اصرار دارد که ماءالشعیر بنوشد، حتما آن را با گل قند بنوشد تا قدری از ضررش بکاهد.
نوشیدن ماءالشعیر، ضریب هوشی را بالا می‌برد؟
سویق جو همراه شکر ازجمله مواد غذایی هستند که به‌طور کلی رشد کودکان را افزایش می‌دهند. از قدیم هم گفته‌اند عقل سالم در بدن سالم است. بنابراین کودکی که رشد طبیعی خوبی داشته باشد، با نوشیدن ماءالشعیر ضریب هوشی‌اش هم بالاتر می‌رود. برای تهیه سویق، باید جو را تفت دهید تا حالتی که در اصطلاح به آن «بو داده» می‌گویند، ایجاد شود. بعد آن را بشویید و خشک کنید، در مرحله بعد پودرش کنید؛ سویق جو آماده مصرف می‌شود.
ماءالشعیر تشنگی را برطرف می‌کند؟
ماءالشعیر ازجمله نوشیدنی‌هایی است که صفرا، گرمای اضافی و حالت رخوت و سستی را از بدن دفع می‌کند؛ درنتیجه تشنگی هم برطرف می‌شود و خستگی از تن رخت بر می‌بندد. ماءالشعیر به‌عنوان نوشیدنی مناسب فصل گرما معرفی می‌شود؛ البته برای کسانی که مزاج‌شان گرم است و معده‌شان ضعیف نیست. وجود صفرا در بدن باعث ایجاد خشکی در پوست می‌شود؛ بنابراین باتوجه به خاصیت دفع‌کنندگی صفرا از بدن، کسانی که پوست خشک دارند هم می‌توانند با نوشیدن ماءالشعیر وضعیت پوست‌شان را بهتر کنند.
ماءالشعیر مشکلات عصبی را برطرف می‌کند؟
ماءالشعیر به دلیل خاصیت سردی و رطوبت‌بخشی، می‌تواند بخشی از مشکلات عصبی را بهبود دهد. اما تنها در مواردی که علت آشفتگی افکار و تنش عصبی، حرارت بالای بدن باشد مصرف ماءالشعیر می‌تواند باعث تمدد اعصاب شود؛ مثلا کسی که در گرما ناچار است در شهر تردد کند، با مصرف آن کمتر دچار تنش و کلافگی ناشی از بالا رفتن حرارت بدنش می‌شود. ضمن اینکه در کسانی که افسردگی و ناراحتی عصبی‌شان ناشی از سردی دماغ است، نوشیدن ماءالشعیر می‌تواند حال فرد را بدتر هم بکند.
طرز تهیه ماءالشعیر سنتی
۵۰ گرم جوی پوست کنده را با چهار لیوان آب با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملا پخته برسند. این زمان به‌طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ دقیقه طول می‌کشد.
– تا این ترکیب سرد نشده، آن را صاف کنید و در جای خنک قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان بیش از سه لیوان ماءالشعیر به دست میآید که حداکثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است. ماءالشعیر نباید غلیظ و ژله‌ای شود. اگر جو کاملا مرغوب و مناسب باشد، رنگ ماءالشعیر به سرخ ملایم و کمرنگ مایل می‌شود.
در اهمیت ماءالشعیر
در طبقه‌بندی خوراکی‌ها، جو در دسته غلات به‌شمار می‌رود و طبیعت آن سرد و خشک است. اما ماءالشعیر از نظر طبع با خود جو تفاوت دارد؛ ماءالشعیر طبیعت سردو‌تر دارد. به‌طور کلی ارزش غذایی جو در مقایسه با گندم، کمتر است، ولی ماءالشعیر ازجمله خوراکی‌هایی است که می‌تواند خون صالح یا خون خوب تولید کند و از این جهت اهمیت پیدا می‌کند.
البته لازم به ذکر است هر ماء‌الشعیری که توسط کارخانجات تولید می‌شود، خواص آن را حفظ نمی‌کند.
منبع: مجله سیب سبز
مطلب مرتبط:
چطور در خانه خود ماءالشعیر طبی درست کنید؟