سرطان را قورت ندهید!

حتما شما هم تغییرات رنگ و بو و مزه را در مربا، آبغوره، میوه‌ها یا حتی غذاهای بسته‌بندی که در کارخانه‌ها تهیه می‌شوند، دیده‌اید. بعضی‌ها با برداشتن تنها قسمتی از مواد غذایی که تغییر رنگ داده‌اند، با خیال راحت از آن استفاده می‌کنند و بعضی‌ها وسواس به خرج می‌دهند و همه ظرف غذا یا میوه را به سطل زباله می‌اندازند. آیا این ‌مهمان‌های ناخوانده بدریخت و بدبو روی میوه‌ها یا غذاها ما را بیمار می‌کنند و آیا می‌توان تنها با جدا کردن قسمت آسیب دیده با خیال راحت از باقی مانده آن مصرف کنیم؟ برای یافتن پاسخ این سوالات سراغ دکتر محمدحسین عزیزی، دکترای صنایع غذایی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس رفتیم تا همه چیز را درباره کپک‌ها از زبان او برای‌تان بگوییم.

کپک‌ها کجا زندگی می‌کنند؟

کپک‌ها میکروارگانیسمی هستند که نسبت به انواع باکتری‌ها و مخمرها آب کمتری برای رشد نیاز دارند و به همین دلیل، بیشتر در مواد غذایی رشد می‌کنند. کپک‌ها انواع مختلفی دارند و متناسب با نوع هر ماده غذایی انواع‌شان تغییر می‌کند. هرکدام از آنها در دماهای متفاوتی رشد می‌کنند، مواد غذایی حتی در دمای یخچال هم از وجود کپک‌ها در امان نیستند و هرجایی ممکن است سروکله‌شان پیدا شود؛ بنابراین به محض آنکه شرایط برای‌شان فراهم شود رشد می‌کنند. به‌طور معمول کپک‌ها در محیط‌های مرطوب و تاریک بهتر رشد می‌کنند، اما امکان کپک زدن اغلب مواد غذایی حتی آنهایی که خشک هستند نیز وجود دارد.

کپک‌ها با سلامت‌تان چه می‌کند؟

کپک‌ها در زمان رشد و انجام متابولیسم‌شان، سموم زیاد و بیماری‌زایی ترشح می‌کنند که برخی از آنها به‌شدت بیماری‌زا و سمی هستند، البته تشخیص همه آنها به این سادگی‌ها نیست و به راحتی نمی‌توان براساس ظاهرشان قضاوت کرد. برای تشخیص دقیق نوع کپک‌ها و احتمال سمی بودن‌شان باید از تجهیزات آزمایشگاهی کمک گرفت. اما باید بدانید اغلب کپک‌هایی که در مواد غذایی رشد پیدا می‌کنند، سرطان‌زا هستند و مصرف سهل انگارانه آنها می‌تواند در درازمدت خطرناک باشد. اگر با خوردن کپک بیمار نشدید، تصور نکنید بدن‌تان قوی بوده و توانسته با مواد سمی مبارزه کند؛ درواقع علائم حاصل از بیماری‌ها و اختلال‌های ناشی از مصرف کپک‌ها به این زودی‌ها خودش را نشان نمی‌دهد و بعد از گذشت مدت زمانی، بیماری‌ها به صورت مزمن پدیدار می‌شوند و احتمال ابتلا به سرطان را به میزان قابل توجهی بالا می‌برند. 

مجله سیب سبز

خطرناک‌ترین‌ها کدامند؟

خطرناک‌ترین نوع کپک‌ها در آجیل‌ خصوصا آجیل‌های روغنی که حاوی بادام زمینی‌اند رشد می‌کنند. حتما آجیل تازه بخرید و صرفا به جهت ارزان بودن آجیل و اینکه قرار است آن را در غذا مصرف کنید به خرید آجیل کهنه و بی‌کیفیت رضایت ندهید. موقع خرید به طعم، تازگی، رنگ و بوی آجیل‌ها دقت کنید تا سیاه یا سبز پررنگ نباشد و بو و طعم کهنگی ندهد. علاوه بر این، آجیل را از محل‌های معتبر و بسته‌بندی شده خریداری کنید تا خیال‌تان راحت باشد که در شرایط و دمای مناسب نگهداری شده‌اند. در خرید آجیل‌های بوداده نیز دقت بیشتری داشته باشید، مواد سمی با حرارت از بین نمی‌روند و در بافت خوراکی‌ها باقی می‌مانند، اما با بو دادن و اضافه کردن انواع ادویه‌جات تنها طعم بد و رنگ و بوی کهنگی آنها تا حد زیادی از بین می‌رود.

کپک‌ها را دور بریزیم؟

هرگز فراموش نکنید قسمت بیماری‌زای کپک‌ها تنها شامل سطح رویی که قابل مشاهده است، نمی‌شود؛ بنابراین با برداشتن قسمتی از خوراکی یا میوه که تغییر رنگ داده یا کپک زده نباید این خیال سراغ‌تان بیاید که مابقی خوراکی سالم است. هرگز مابقی خوراکی کپک‌زده را مصرف نکنید. کپک‌ها دارای پایه و ریشه‌ هستند، تنها اگر ماده غذایی داری عمق و میزان زیادی است، می‌توانید با برداشتن سطح و مقداری از عمق آن با خیال راحت از باقی‌مانده آن استفاده کنید. آبغوره و آبلیموی کپک‌زده را می‌توانید با برداشتن سطح آسیب‌دیده از باقی‌ آن استفاده کنید. اگر شیشه مربای کپک‌زده هم بزرگ بود، با برداشتن سطح رویی و مقداری از سطحی که به ظاهر سالم است، از باقی‌مانده آن استفاده کنید؛ در غیر اینصورت محصول را دور بریزید. 

بسته‌بندی شده‌ها هم کپک می‌زنند؟

تنها نمی‌توان به صرف بسته‌بندی بودن خوراکی‌ها از سلامت آنها مطمئن بود. گاهی کیک‌ها و مواد غذایی بسته‌بندی شده که تاریخ انقضای معتبر دارند هم کپک می‌زنند. علت بروز کپک روی این محصولات، محیط آلوده کارخانه و رطوبت بیش از اندازه‌ای محیط بسته‌بندی است که شرایط را برای ردش کپک فراهم کرده است. بنابراین با دیدن کپک‌ها نه‌تنها باید قید خوردن آن خوراکی را بزنید، بلکه باید محصولات آن کارخانه را با وسواس بیشتری خریداری کنید. اگر نسبت به تغذیه فرزندان‌تان و استفاده از خوراکی‌هایی که محصولات نگه‌دارنده دارند حساس هستید، می‌توانید پودر کیک‌های آماده را خریداری و کیک را در خانه طبخ کنید تا با اطمینان بیشتری، این خوراکی‌های تازه را در کیف فرزندان‌تان قرار دهید.

افزودنی‌های ضدکپک عارضه دارند؟

کارخانه‌ها برای جلوگیری از کپک زدن محصولات‌ به آنها ماده ضدکپک می‌زنند که این ماده هم آسیب‌ها و ضررهایی دارند. برخی از کارخانه‌ها مدعی هستند که از هیچ ماده نگه‌دارنده‌ای استفاده نمی‌کنند که البته نمی‌توان از وضعیت دقیق کارخانه‌ها مطلع شد. اما به هر حال استفاده مقدار مجاز مواد ضدکپک اگر طبق استاندارد جهانی صورت گیرد، بی‌ضرر است. شما می‌توانید از مواد غذایی که مقدار یک دهم درصد ماده ضدکپک دارند، استفاده کنید. مواد ضدکپک، معمولا در نان‌های حجیم که لایه‌های زیادی دارند به مقدار بیشتری یافت می‌شوند. نان‌ها از آن دسته مواد غذایی هستند که با دیدن کپک روی آنها بهتر است قسمت زیرین آن را هم استفاده نکنید، چون ریشه کپک‌ها قطعا به لایه‌های زیرین نفوذ کرده است. خیال نکنید با خرید مواد غذایی خانگی می‌توانید از محصولات سالم‌تری استفاده کنید. بسیاری از رب‌‌های خانگی که به مدت یک سال در یخچال شما باقی می‌مانند چند برابر حد مجاز مواد نگهدارنده و ضدکپک دارند.

میوه‌های خشک هم خطرناکند

برخی افراد میوه‌های بی‌کیفیت و میوه‌هایی که کپک زده را خریداری می‌کنند و با جدا کردن تنها قسمت آسیب‌دیده، آنها را خشک می‌کنند؛ غافل از اینکه اگرچه این میوه‌ها طعم بد نمی‌دهند، اما همچنان بیماری‌زا هستند. برخی تصور می‌کنند قرار دادن این خوراکی‌ها به مدت 24 ساعت در دستگاه میوه خشک‌کن و قرار دادن در حرارت، عوارض کپک را خنثی می‌کند درحالی‌که این تصور غلط است. پس برگه‌های خشک میوه را از محصول سالم تهیه کرده و هنگام خرید از مراکز معتبر خرید کنید.

قید غذاهای آماده‌ را بزنیم

گوشت‌ها نیز ممکن است با کپک آلوده شوند. کپک گوشت خام تنها در مواردی که وسیع و زیاد باشد قابل دیدن است، در این شرایط اگر با فرد غیرمتعهد سر و کار داشته باشید از کپک زده بودن غذایی که مصرف می‌کنید باخبر نمی‌شوید؛ چراکه طعم و ظاهر گوشت را می‌توان با ادویه، رب و سایر چاشنی‌ها چنان تغییر داد تا محصولی درجه یک و ویژه به چشم بیاید. پس اگر مدام از غذاهای آماده یا نیمه‌آماده استفاده می‌کنید، برای پیشگیری از سرطان سراغ رستوران‌ها و کارخانه‌های معتبر بروید و فراموش نکنید سالم‌ترین غذا، غذایی است که در منزل و با مواد غذایی تاره طبخ شده باشد.

روش نگهداری از مواد غذایی بدون کپک

برای آنکه از سلامت مواد خوراکی که در آشپزخانه نگهداری می‌کنید مطمئن شوید بهتر است توصیه کارشناس ما را جدی بگیرید و به این نکات عمل کنید:

• درمورد خوراکی‌هایی که خشک هستند، حتما از خشک بودن آنها مطمئن شوید و قبل از قرار دادن آنها در کابینت یا یخچال خانه، دقت کنید تا قطره‌ای آب هم در آنها نمانده باشد.
• محیط یخچال‌تان را پاکیزه و تمیز نگه دارید و هر چهار روز یکبار آن را پاکسازی کنید.
• اگر میوه کپک‌زده در سبد میوه‌ها دارید.‌ فورا آن را از یخچال خارج کنید و پس از شست‌وشو با دستمال آن را خشک کنید یا اجازه دهید آب آنها کاملا خارج شود سپس آنها را درون ظرف دربسته قرار دهید تا ماندگاری‌شان بیشتر شود.
• هر سه یا چهار روز یک‌بار یخچال‌تان را تمیز کنید و حبوبات و ادویه‌ها را نیز در جای خنک قرار دهید.
• به تاریخ انقضای محصولات هم دقت کنید. برای نگهداری از نان، هنگام خرید آن را خشک کنید و به بهانه شلوغ بودن نانوایی، نان‌ها را انباشته نکنید. بهتر است هنگام خرید به جای استفاده از مواد پلاستیکی ‌از دستمال استفاده کنید تا نان‌ها تا رسیدن به خانه بیشتر هوا بخورند. برای‌ اینکه نان بیات نشود، آن را در کیسه دربسته و فریزر نگهداری کنید.
• اگر اهل مربا درست کردن هستید، ‌مربا را خوب بپذید و خیلی هم کم شکر درست کنید. در ظرفی که برای مربا انتخاب می‌کنید هم حسابی کیپ باشد تا از نفوذ هوا به داخل آن جلوگیری کند.
• برای جلوگیری از کپک رب سعی کنید  ظروفی که هوا راهی جهت نفوذ به آنها ندارد انتخاب کنید یا یک لایه روغن روی آن بمالید تا از نفوذ هوا به داخل آن جلوگیری کنید.
• شیشه‌های آبغوره و آبلیمو را تا جایی که می‌شود، پر کنید.

منبع: مجله سیب سبز

مطلب مرتبط:

آیا می توان کپک را از موادغذایی جدا کرده و بقیه را مصرف کرد؟!

چرا مواد غذایی کپک زده را نباید خورد؟

کپک در رب، آب‌غوره و ترشی چقدر می تواند خطرناک باشد؟