دیگر امروز تنها در بعضی محلات قدیمی تک و توک یک ساختمان قدیمی یا یک گرمابه به چشم می‌خورد اما همین ساختمان‌های فروریخته و به ظاهر کلنگی در گذشته‌های دور جایگاه مهمی در میان مردم داشته و یک نوع پایگاه سلامتی یا کلینیک به شمار می‌آمده است.
استحمام در زمان‌های قدیم حساب و کتاب ویژه‌ای داشته و علاوه بر نظافت و شست‌وشو بخش عظیمی از امر درمان توسط طب سنتی هم در همین حمام‌ها صورت می‌گرفته است. دکتر علیرضا عباسیان، متخصص طب سنتی از نقش مهم و موثر حمام در درمان بیماری‌ها می‌گوید و راهکارهایی مفید برای یک حمام چند منظوره را معرفی می‌کند.
غیرضروری‌های مهم
در طب سنتی علاوه بر اصول اصلی که برای سالم ماندن باید به آنها توجه شود یکسری غیرضروریات مفید هم هستند که سلامتی را تامین می‌کنند. یکی از مهم‌ترین غیرضروریات، استحمام است. در زمان قدیم استحمام یک پروسه کامل و طولانی بوده که خاصیت درمانی هم داشته است. در حمام‌های قدیم رنگ درمانی، رایحه درمانی، عصاره درمانی، حکایت درمانی، سکوت درمانی، بازتاب درمانی و. . . صورت می‌گرفته و سرمه کشیدن و ماساژ انجام می‌شده است. از این رو ساختمان و معماری این حمام‌ها منحصر به فرد بود و هر جزئی از آن در اثر یک اندیشه و دیدگاه طبی ساخته می‌شد.
دردهای‌تان را در حمام بشویید
صحت آب گرم و آب سرد!
حمام‌ها بر اساس نوع نیاز متفاوت هستند و هر یک کاربرد جداگانه و به‌خصوصی دارد. امروزه هم به سادگی می‌توان از حمام‌های مختلف جهت رسیدن به اهداف مورد نظر هر فرد استفاده کرد.
حمام گرم: دمای آن 30 تا40 درجه است و یک دوش آب گرم به حساب می‌آید. حمام آب گرم باعث تحریک عمومی بدن می‌شود و به دفع مواد زائد کمک می‌کند اما قطعا نباید همیشه سراغ این حمام رفت.
حمام معتدل: دمای این حمام 25 تا 30 درجه است. نه باعث ایجاد نشاط می‌شود نه ضعف می‌آورد ولی برای تندرستی بسیار مفید است. پس بد نیست گاهی برای خوب کردن حال‌تان سراغش بروید.
حمام خنک: دمای آن 18 تا 25 درجه است. حالت سستی و شلی بدن را از بین می‌برد و باعث تقویت آن می‌شود. اگر احساس می‌کنید حال خوبی ندارید، این دما را برای دوش گرفتن امتحان کنید.
حمام سرد: 12 تا 18 درجه دمای این نوع حمام است. بدن را بسیار تقویت می‌کند اما قرار گرفتن در این حمام به مدت زیاد مضر است و باید کوتاه باشد. پس اگر قصد دارید با این دما حمام کنید، زیاد طولش ندهید.
حمام بسیار سرد: دمای آن کمتر از 12 درجه بوده و بسیار مقوی و در عین حال مضر است. صرفا ورزشکاران حرفه‌ای که در تندرستی کامل به سر می‌برند مجاز به استفاده از این حمام هستند.
رایحه درمانی در حمام
حمام کردن یکی از راه‌های کسب آرامش است. حتما برای شما هم پیش آمده که بعد از یک روز کاری و پر مشغله یک دوش گرفتن ساده تمام خستگی را از تن‌تان شسته باشد یا وقتی خیلی کسل یا ناراحت بوده‌اید، یک حمام ساده حال‌تان را بهتر کرده است. طب سنتی برای درمان بیماری‌های جسمی و روانی حمام‌های مختلفی را پیشنهاد می‌کند.
-کسانی که برای خوابیدن مشکل دارند یا دچار بدخوابی می‌شوند، بهتر است پیش از خواب در یک کاسه آب جوش چند قطره (7 تا 8 قطره) اسانس اسطوخودوس بریزند و آن را در حمام قرار بدهند. صرف استنشاق این عطر حین یک دوش گرم باعث آرامش و رفع تنش‌های فکری و مشکلات خواب می‌شود. این افراد همچنین می‌توانند از اسانس نارنج، بهارنارنج و یاس هم استفاده کنند.
– کسانی که می‌خواهند برای یک روز شلوغ کاری آماده شوند و به انرژی فراوانی نیاز دارند، می‌توانند یکی از اسانس‌های دارچین یا صندل را انتخاب کنند و چند قطره از آن را در یک کاسه آب جوش بریزند و حین حمام آن را استنشاق کنند.
– کسانی که دچار مشکلات سینوسی هستند می‌توانند چند قطره اکالیپتوس یا نعناع را در یک کاسه آب جوش بریزند و آن را در فضای حمام قرار دهند. استنشاق این عطر باعث باز شدن مجاری تنفسی و مانع جمع شدن ترشحات مضر می‌شود.
دردهای‌تان را در حمام بشویید
– کسانی که ناراحتی‌های روانی دارند، چند قطره از اسانس گلاب یا پرتقال یا نارنج را در یک کاسه آب جوش بریزند و در فضای حمام قرار دهند. استنشاق این رایحه ناراحتی‌های روانی به‌خصوص افسردگی را برطرف می‌سازد.
– کسانی که مشکل فشار خون بالا دارند، در یک ظرف چهار لیوان آب سرد را با یک استکان سرکه مخلوط کنند و پاهای‌شان را درون آن بگذارند. این، روش درمان برای کسانی است که به علت عصبانیت دچار حملات فشار خون بالا می‌شوند.
– کسانی که دچار دیابت هستند و مشکل کلیوی ندارند، می‌توانند چند قطره عصاره حنضل یا هندوانه ابوجهل را در ظرف آبی بریزند و پاهای‌شان را درون ظرف بگذارند. این کار قند خون را پایین می‌آورد.
ماسک باقلا درست کنید
ماسک‌هایی که قبل از حمام روی پوست‌تان می‌گذارید، وقتی با یک دوش چند دقیقه‌ای شسته می‌شوند، می‌توانند شادابی و لطافت پوست‌تان را چند برابر کنند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم از ماسک باقلا استفاده کنید و کمی جوانی به پوست‌تان تزریق کنید.
توصیه‌هایی برای بعد از حمام
– بعد از تمام شدن شست‌وشو، دست‌ها و پاها را تا مچ زیر آب سرد بگیرید.
– بعد از تمام شدن کار شست‌وشو، بلافاصله از حمام خارج نشوید. لای در حمام را کمی باز بگذارید و چند دقیقه‌ای سر خود را با کاری گرم کنید. با موچین ابرویی بردارید یا ریش‌تان را مرتب کنید تا زمان بگذرد. یک مرتبه از یک فضا وارد فضای دیگر نشوید. کم کم فضای‌تان را عوض کنید.
– بعد از حمام آب سرد ننوشید چون برای سلامتی بسیار مضر است.
– بعد از حمام نباید غذا بخورید. صبر کنید دمای بدن‌تان با دمای محیط یکی شود.
– غذایی که بعد از حمام مصرف می‌شود باید جزء غذاهای سبک باشد. از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کنید.
– بعد از حمام با رعایت فاصله زمانی مناسب تا هم دما شدن با محیط، می‌توانید شربت‌های ولرم (نه خنک) بنوشید. شربت سکنجبین و شربت بالنگو شربت‌های مناسبی هستند.
– بعد از حمام می‌توانید برای حفظ سلامتی بدن‌تان را روغن‌مالی کنید. به این منظور روغن‌های معتدلی مثل روغن کنجد، روغن زیتون تازه و روغن بادام را به کار ببرید. این کار برای کسانی که پوست خشکی دارند، بسیار مفید واقع می‌شود.
– بعد از حمام بدن را خوب بپوشانید. طب سنتی به خصوص بر پوشاندن سر در این شرایط تاکید می‌کند. تا جایی که گفته می‌شود اگر کسی بعد از شست‌وشو سرش را نپوشاند و بیمار شود تنها باید خود را ملامت کند.
– بعد از حمام نباید عمل مقاربت انجام دهید.
منبع: مجله سیب سبز
مطلب مرتبط:
بهترین زمان حمام کردن چه وقتی است؟ شب یا روز؟
آیا می توان با حمام کردن به آرامش رسید؟