دکتر رامین ارژنگ، جراح و متخصص ارتوپد:
آرتروز یا استیو آرتریت، یک بیماری رایج و شایع در مفاصل است و معمولا در افراد مسن بیشتر دیده می شود. به بیان دیگر آرتروز نوعی فرسایش و ساییدگی مفصلی است که غضروف ضخامت خود را از دست می دهد و در این راستا انعطاف پذیری اش کاهش پیدا می کند و در انتها غضروف از بین می رود که به این روند دژنراتیو می گویند (دژنراتیو پروسه ای است که بافت ها به تدریج تخریب می شوند). بافت‌ها بر اثر یکسری ریزفاکتورها از جمله : زمینه ژنتیک، وزن بالا، انجام برخی فعالیت ها و حتی برخی آسیب دیدگی های مفاصل (مثل پارگی رباط، پارگی مینیسک، شکستگی در مفصل و …) دچار آرتروز زودرس می شوند. همچنین برخی از شرایط شغلی باعث می شوند تا مفاصل زودتر دچار عارضه آرتروز شوند.
در چه مفاصلی مشکل آرتروز شایع است؟
درواقع شایع‌ترین مفاصلی که دچار آرتروز می شوند ، زانو ، ستون فقرات، دست، مفصل لگن یا هیپ هستند. البته مفاصل نام برده شده بیشتر درمعرض این خطر هستند اما مفاصل دیگر مثل گردن، کمر،انگشتان به خصوص انگشت شست پا (متاسوفالنژیال ) و … هم ممکن است دچار آرتروز شوند.
آرتروز چه علائم بالینی دارد؟
علائم بالینی معمولا با درد، محدودیت حرکتی، خشکی مفصل و تورم همراه است. اما در برخی اوقات آرتروز با برخی بیماری های دیگر اشتباه گرفته می شود و باید در این مواقع تشخیص به درستی صورت گیرد. به عنوان مثال آب آوردن زانو (افیوژن )، انواع بیماری‌های روماتیسمی که مثل آرتریت روماتویید، بیماری‌های عفونی و انواع بیماری‌های متابولیک علائمی مشابه بیماری آرتروز دارند برای همین باید معاینه به درستی صورت گیرد.
آرتروز یعنی چه؟!
آرتروز بیماری است که معمولا قابل پیشگیری نیست، از مفصلی به مفاصل دیگر سرایت نمی کند و مسری نیست. آرتروز یک بیماری فرسودگی مفصل یا سایش مفصل است و یک بیماری ناگزیر است. به عنوان مثال اگر شخصی سوالش این باشد که آیا می توان کاری انجام داد تا دچار آرتروز نشوم ( یعنی راه پیشگیری دارد یا نه)؟! باید در پاسخ به این افراد بگوییم که با جلوگیری با برخی عوامل می توان از بروز آرتروز تا حدودی پیشگیری کرد. به عنوان مثال افرادی که با مشکل اضافه وزن یا چاقی رو به رو هستند، توصیه می کنیم که وزنشان را کاهش بدهند. همچنین تا جایی که امکان دارد از پله استفاده نکنند و برای اجابت مزاج بهتر است از سرویس های بهداشتی فرنگی استفاده کنید. به طور کلی توصیه می شود از انجام کارهایی که به ستون فقرات و مفاصل فشار وارد می کنند، پرهیز کنند. افراد در انتخاب کفش خود دقت داشته باشند و وزنشان باید مناسب باشد. یکی دیگر از راه های پیشگیری ورزیده بودن عضلات است. هرچه فرد قوی‌تر و عضلات ورزیده‌تری داشته و انعطاف پذیری مفاصلش بیشتر باشد قاعدتا احتمال ابتلا به آرتروز کمتر است و اگر فردی مبتلا به این مشکل شود، درد و علائم و عوارضش کمتر خواهد بود.
چطور می توان مشکل آرتروز را درمان کرد؟
در مورد نحوه درمان باید بگویم که بستگی به شدت علائم دارد. در واقع برای درمان باید طبقه بندی شود. به بیان دیگر درجه بندی می شود یعنی درجه یک یا دو یا سه و … نکته دیگری که باید در مورد درمان مدنظر بگیریم سن، فعالیت، جنسیت و میزان علائم و دردی است که فرد دارد. البته گاهی اوقات ممکن است فرد درد نداشته باشد اما در معاینات رادیوگرافی مشخص شود که فرد به مشکل آرتروز مبتلا باشد. بااین حال ابتدا باید شرایط وزنی، تغذیه ای و فعالیتی فرد مورد بررسی قرار بگیرد و اگر مشکلی وجود داشته باشد باید آن را اصلاح کرد. همچنین در برخی مواقع ممکن است دارو تجویز شود که اغلب داروها ضد درد و ضد التهاب هستند. همچنین یکسری داروهایی هم هستند که به عنوان عوامانه به غضروف ساز معروف اند. اما باید بگویم که از نظر پزشکی چنین چیزی صحت ندارد و بیشتر به درمان و عدم پیشرفت آرتروز کمک می کنند مثل گلوکوزامین. البته روش دیگر درمانی هم وجود دارد که فیزیوتراپی است. این روش درمانی با استفاده از دستگاه ها و تمریناتی که توسط افراد متخصص به بیمار داده می شود، قادر است به کاهش درد، علائم و حالت خشکی و محدودیت های فرد کمک کند. بعد از انجام این روش ها اگر بیمار نتیجه نگرفت، پزشک تصمیم می گیرد که از روش جراحی برای درمان استفاده شود یا نه!
روش جراحی به چه صورت است؟
در مورد عمل های جراحی و نحوه انجام آن، باز باید پزشک برحسب سن، فعالیت و جنس بیمار تصمیم بگیرد که از چه روش جراحی استفاده کند. به عنوان مثال اگر سن فرد پایین باشد سعی بر این است تا از روش های کم تهاجمی استفاده شود. اما به طور کلی نهایتا جراح تصمیم به نوع عمل‌های جراحی برای درمان آرتروز می گیرد؛ به عنوان مثال در مفاصلی مثل مفصل زانو، مفصل لگن یا هیپ، شانه، و مچ پا اگر علائم و شدت بیماری کم باشند ممکن است عمل‌های کمتر تهاجمی آرتروسکوپی استفاده شود یا اگر شدت علائم بیشتر باشد یعنی در گرید یا استیج بالایی قرار بگیرد یا سن بیمار بالا باشد از روش های تهاجمی تر مثل عمل جراحی تعویض مفصل انجام می شود که اصطلاحا به آن توتال جوینت آرتروپلاستی می گویند.
دکتر رامین ارژنگ، جراح و متخصص ارتوپد:
دکتر رامین ارژنگ ورودی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1364 و فارغ‌التحصیل رشته پزشکی عمومی در سال 1371، طرح خود را در استان خوزستان گذرانده، در سال 1375 پس از قبولی در آزمون پذیرش دستیار وارد دوره رزیدنتی رشته تخصصی ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شد و در سال 1379 فارغ‌التحصیل شد و با اخذ بورد تخصصی (دانشنامه) به مدت 10 سال تا سال 1389 در دانشگاه علوم پزشکی شهر زنجان مشغول فعالیت (درمانی و آموزشی) بوده است.
آدرس و تلفن جهت تماس با مطب‌های دکتر رامین ارژنگ:
روزهای زوج
ونک – انتهای گاندی جنوبی- ابتدای وزرا (خالد اسلامبولی) – خیابان 32 – ساختمان یاس – واحد 202
تلفن: 02188880795
فکس: 02188675530
روزهای فرد
ستارخان – ابتدای پاتریس – پلاک 5 – طبقه 4 – واحد 7
تلفن: 02166945307
فکس:02166945476
وب سایت: www.drarjang.ir