دانستن زمان مناسب برای معاینه ارتودنسی باعث می شود که برخی اوقات با انجام اقدامات ساده از بروز مشکلات شدیدتر پیشگیری و طول درمان و پیچیدگی آن را کوتاه تر کرد.با درمان اولیه می توان نتایج مطلوبی را به دست آورد که پس از پایان یافتن رشد فک ها و صورت ( حدود 12-10 سالگی) دیگر قابل دستیابی نیستند. در این محدوده سنی دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی را می توان اصلاح کرد.در این میان روش هایی برای درمان های پیشگیرانه وجود دارد که مراجعه بیمار در سن پایین امکان انجام این روش ها را برای هر دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی میسر می سازد که این امر نه تنها در جلوگیری از انجام درمان های پیچیده کمک می کند بلکه طول درمان را کوتاه تر کرده و به هزینه خانواده نیز کمک می کند.در صورت وجود ناهنجاری های دندانی در این سنین مانند نامرتبی دندان ها و از دست رفتن فضای مورد نیاز برای درآمدن دندان های دائمی، معمولا با ساخت پلاک های بسیار ساده می توان برخی از آنها را درمان نمود و از بروز مشکلات جدی در آینده پیشگیری کرد. به همین دلیل به این روش ها، درمان های پیشگیری کننده گفته می شود.یکی دیگر از اقدامات مهم در جهت پیشگیری از ایجاد نامرتبی های دندانی کشیدن برنامه ریزی شده دندان های شیری کودک است. این عمل می تواند به مرتب درآمدن دندان های دائمی، اصلاح مسیر رویش و جلوگیری از نهفته شدن آنها کمک زیادی کند.این کار باید با زمانبندی صحیح و بر اساس اصول علمی انجام شود. به همین دلیل اگرچه انجام آن در ابتدای امر ساده به نظر می رسد ولی بر خلاف ظاهر ساده ی آن نیاز به تسلط علمی و تجربه کافی دارد، بنا براین توصیه اکید می شود که صرفا زیر نظر و با دستورمتخصص ارتودنسی انجام شود.در صورتی که کودک دچار ناهنجاری اسکلتی ( ونه فقط دندانی) همانند کوچک ویا بزرگ بودن هر یک از فک ها نسبت به یکدیگر، باریک بودن فک بالا و یا انحراف فک پایین به طرفین باشد درمان وی باید در محدوده سنی 12-7 سالگی انجام شود.زمان شروع درمان بر اساس نوع مشکل و شدت آن متفاوت است و گاه زمان آغاز درمان یک مشکل یکسان در دو کودک به دلیل تفاوت های فردی یکسان نیست. این امر نیز دلیل مهمی را جهت انجام معاینه اولیه در سن هفت سالگی توسط درمانگر آگاه و مسلط به تمام زوایا و جوانب رشد و تکامل یعنی متخصص ارتودنسی ارائه می دهد.متاسفانه گاهی مشاهده می شود که به علت مراجعه دیرهنگام بیماران به متخصص ارتودنسی ویا مراجعه به دندانپزشک عمومی که بعضا تسلط کافی در این موارد ندارند، این گونه مشکلات اسکلتی بموقع تشخیص داده نمی شوند و در زمان مناسب تحت درمان صحیح قرار نمی گیرند و رشد کودک پایان می یابد. در این حالت تنها راه پیش روی متخصص ارتودنسی در مشکلات با شدت کم، کشیدن دندان های دائمی جهت پوشاندن مشکل اسکلتی و در موارد شدیدتر انجام جراحی فک همراه با ارتودنسی در سنین بالاتر است و کاملا روشن است که با معاینه به موقع کودک توسط متخصص ارتودنسی می توان از ایجاد مشکلات شدید در سنین بالاتر جلوگیری کرد.
(سیمرغ )