چرا افراد به مشکل لکنت زبان دچار می‌شوند؟!

لکنت زبان از مهم‌ترین و متداول‌ترین اختلالات تکلمی است که معمولا در دوران خردسالی و از سنین ۲ تا ۴ سالگی آغاز می‌شود و به این دلیل پدیده‌ای خاص دوران کودکی است. در سنین ۶ تا ۷ سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه است به لحاظ ویژگی‌های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی هستند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشته‌اند، دچار لکنت زبان می‌شوند.

لکنت زبان یک نوع اختلال در سامانه  گفتاری انسان است که توسط عوامل مختلفی  ایجاد می‌شود و از حالت خفیف رفته‌رفته تشدید شده و باعث ایجاد مشکلات دیگری مانند افسردگی، وسواس فکری، اضطراب و استرس شدید شده و بعضا فرد را به انزوا می‌کشاند.

شکل‌گیری زبان یک فرآیند فطری و محیطی است که از آغاز تولد شروع شده و تا 10 سالگی به تکامل می‌رسد و تمام سامانه‌های شناختی و رفتاری ما از‌جمله زبان تا سن 10‌ سالگی شکل می‌گیرد و لکنت زبان در دوران کودکی ایجاد می‌شود، یعنی زمانی که هنوز سامانه گفتاری شکل نگرفته است و یک حادثه مانند شوک یا ترس و غیره می‌تواند روی گفتار تاثیرگذار باشد و حتی در برخی کودکان عادت‌های بد گفتاری یا تقلید و تعامل با فرد یا افراد لکنتی می‌تواند کودک را دچار لکنت زبان کند و به‌دلیل عدم تکامل ذهن و سامانه گفتاری در مسیر شکل‌گیری گفتار کودک اختلال ایجاد می‌شود و کودک نمی‌تواند مهارت‌های گفتاری خود را کامل کند.

علت پیچیدگی در شناخت و درمان لکنت:

پس از 10سال مطالعه، پژوهش و انجام آزمایشات میدانی فراوان و پس از مطالعه عوامل مختلف در بروز لکنت متوجه ضعف مهارت گفتار در افراد دارای لکنت شدیم.

مثال:

اکثر افراد دارای لکنت در اصول گفتار مشکلی ندارند به‌همین علت است که همه افراد دارای لکنت وقتی در جایی تنها و با خود سخن می‌گویند، مشکلی ندارند و بدون لکنت تکلم می‌کنند درست مانند راننده‌ای تازه‌کار و آماتور که مهارت کمی در رانندگی دارد ولی اصول رانندگی را می‌داند وقتی که این فرد در یک جاده خلوت و در مسیر مستقیم و بدون مانع قرار گیرد، می‌تواند به آسانی رانندگی کند ولی اگر وارد یک جاده شلوغ یا پرپیچ و خم شود، دچار ترس و استرس شده و کنترل خودرو را از دست می‌دهد زیرا مهارت پایینی دارد و خود فرد نسبت به این ضعف آگاه است و ترس او کاملا طبیعی است چراکه برای عبور از موانع و پیچ و خم جاده یادگیری اصول کافی نیست و نیازمند مهارت است.

چرا این مشکل از کودکی به وجود می‌آید؟

در گفتار هم چارچوب و مهارت داریم. چارچوب شامل کلمات، تلفظ آنها، تنفس، مکث و جمله‌بندی است که معمولا کودکان تا سن 4 تا 5سالگی چارچوب گفتار را فرا می‌گیرند ولی نکته مهم دیگر مهارت گفتار است که باید درکنار یادگیری چارچوب در کودکان شکل گیرد؛ مهارت گفتار یعنی شیوه به‌کار گرفتن چارچوب و نحوه اجرای چارچوب گفتاری مانند زمان شروع، گام صدا، حالت صدا، زمان توقف، زمان تنفس، میزان تنفس، میزان کشیدن صدا و غیره، در مکالمات مختلف شرایط و موانع مختلفی وجود دارد که افراد عادی و دارای مهارت گفتاری بالا می‌توانند به سادگی از آنها عبور کنند مانند راننده حرفه‌ای که به‌سادگی از موانع پیش رو در جاده عبور می‌کند چراکه مهارت بالایی داشته و خود نسبت به این مهارت آگاهی دارد به‌همین دلیل بدون ترس در هر شرایطی رانندگی می‌کند و هیچ استرس و فشاری نمی‌تواند رانندگی او را دچار اختلال جدی کند. افراد دارای لکنت به‌دلیل ضعف در مهارت گفتار نمی‌دانند که چگونه باید از موانع پیش رو عبور کنند مانند مکالمه با تلفن، صحبت با افراد غریبه، ارائه کنفرانس، جواب دادن پرسش‌ها، در مهمانی و غیره. هر محیط و هر جایی شرایط و حالت‌های روانی خاصی ایجاد می‌کند که گفتار باید متناسب با همان شرایط تغییر کند چراکه گفتار ما با مخاطبان مختلف عبور از موانع و چالش‌های گفتاری است که باید مهارت عبور از این موانع را دارا بود و افراد لکنتی به‌دلیل نداشتن مهارت عبور از چالش‌های گفتاری دچار وقفه‌ها و آشفتگی کلامی می‌شوند، استرشان بالا می‌رود و کنترل کلام خود را از‌دست می‌دهند مانند راننده تازه‌کار و کم‌مهارت که در شرایط سخت رانندگی کنترل خودرو را از‌دست می‌دهند. علت ترس و استرس افراد دارای لکنت آگاهی آنها از فقدان مهارت کافی گفتاری است.

چرا در گذشته درمان این مشکل، با شکست مواجه می‌شد؟

افراد دارای لکنت نیز نمی‌توانند با نگاه کردن به گفتار افراد نرمال و حتی دارای مهارت گفتاری بالا از آنها بیاموزند. علت شکست درمان‌های موجود تاکید آنها بر جنبه‌های فیزیکی و مکانیکی گفتار است. ذهن ما با داده‌های خطی کار نمی‌کند. ما طبق یک زمانبندی مشخص نفس نمی‌گیریم و میزان تنفس را هم اندازه‌گیری نمی‌کنیم. این کار به‌صورت خودکار و کاملا طبیعی انجام می‌شود چراکه نحوه شکل‌گیری آن به‌صورت طبیعی بوده است. حال برای ایجاد مهارت‌های گفتاری باید فرآیند شکل‌گیری آنها را به‌صورت طبیعی بازسازی کرد، یعنی شبیه‌سازی شکل‌گیری مهارت گفتاری. با استفاده از شبیه‌سازی ذهن و زبان برنامه‌نویسی ذهن می‌توان با طراحی و اجرای برنامه درمانی و آموزشی با شبیه‌سازی و بازسازی فرآیند طبیعی شکل‌گیری مهارت، جنبه‌های مختلف مهارت گفتار را به افراد دارای لکنت آموزش داده و لکنت آنها را به شکل قطعی درمان کرد.