باید ها و نباید های لمینت ها

همه انسان‌ها مشتاق داشتن یک لبخند زیبا هستند اما برخی به‌دلیل دندان‌های بدشکل یا بدرنگ از این آرزو محرومند. اینجاست که دندانپزشکی ترمیمی وارد میدان می‌شود و با معجزه‌ای به‌نام لمینت، لبخند و زیبایی را به‌صورت افراد بازمی‌گرداند.

• شاید بد نباشد در ابتدا یک تعریف ساده اما عملی درمورد لمینت (ونیر) داشته باشید.

لمینت یا ونیر لایه‌ای از مواد همرنگ دندان است که برای اصلاح فرم، شکل، رنگ و طول دندان‌ها یا بستن فاصله‌ بین دندان‌ها و درمان دندان‌های شکسته روی دندان قرار داده می‌شود. ونیر‌ها یا از جنس کامپوزیت هستند و به‌طور مستقیم و داخل مطب ساخته می‌شود (که به آنها ونیر کامپوزتی می‌گویند) یا از جنس سرامیک هستند و در لابراتور ساخته می‌شوند (که به آنها ونیر سرامیکی گفته می‌شود). به علت تراش بسیار کم و ایجاد زیبایی فوق‌العاده ونیر‌ها اولین طرح درمان در دندان‌های قدامی محسوب می‌شوند.

• تفاوت اصلی لمینت سرامیکی و کامپوزیتی در چیست؟

لمینت‌های سرامیکی مقاومت بیشتری نسبت به کامپوزیتی دارند. ثبات رنگ در لمینت‌های سرامیکی بیشتر است و اصولا ظاهر زیباتری دارند.

لمینت‌های کامپوزیتی ثبات رنگ کمتری دارند و مزیت اصلی آنها نسبت به لمینت‌های سرامیکی، قیمت ارزان‌تر و تراش کمتر دندان است.

• انجام این درمان چه شرایطی دارد؟ چه کسانی می‌توانند از درمان لمینت استفاده کنند و چه کسانی نمی‌توانند؟

لمینت برای «اصلاح مشکلات خفیف تا متوسط دندان‌های قدامی» کاربرد دارد. بسیار مهم است که دندان دچار ضایعات گسترده نباشد و مشکلات زیبایی در حد مینای دندان ختم شود. مسئله مهم دیگر اکلوژن بیمار است؛ وجود عادات دهانی چون دندان قروچه (براکسیسم یا کلنچینگ) کنترا اندیکاسیون درمان لمینت محسوب می‌شود. در زمان دندان قروچه بیمار نیروی بسیار زیادی را به دندان‌های خود و لمینت وارد می‌کند که طی زمان منجر به شکستن لمینت می‌شود.

• آیا در جریان این درمان دندان‌ها تراش می‌خورند؟

تراش دندان قبل از گذاشتن لمینت بستگی به طرح و شکل اولیه دندان‌ها و وضعیت اکلوژن بیمار دارد. در برخی موارد انجام هیچ‌گونه تراشی لازم نیست اما در برخی موارد تراش دندان لازم است. البته به‌طور کلی تراش ایجاد شده در دندان‌ها بسیار محافظه‌کارانه‌تر از تراش روکش است و حجم بسیار کمتری از دندان تراشیده می‌شود.

• آیا انجام لمینت عوارض جانبی هم دارد و ممکن است به دندان‌ها آسیب وارد شود؟

عوارض احتمالی لمینت عبارتند از:

1-   حساسیت تاخیری پس از درمان:

مانند هر ترمیم دیگری احتمال ایجاد حساسیت به سرما و گرما پس از درمان وجود دارد که البته پس از گذشت زمان کوتاهی این مشکل برطرف می‌شود.

2-   شکستگی لمینت:

اگر اصول اولیه انتخاب بیمار برای درمان لمینت به درستی مورد‌نظر قرار گرفته باشد و بیمار هیچ‌گونه کنترا اندیکاسیونی درمورد درمان لمینت نداشته باشد احتمال شکستگی ترمیم بسیار کاهش می‌یابد اما از بین نمی‌رود، چون در طول عمر درمان لمینت بیمار نقش اساسی ایفا می‌کند. بیمار باید از برخی عادات غذایی خود مانند گاز زدن غذاهای سفت، جویدن یخ و… خودداری کند تا طول عمر درمان افزایش یابد. اما در صورتی‌که لمینت کامپوزیتی یا سرامیکی دچار پریدگی شود، با کامپوزیت قابل ترمیم و اصلاح است.

3-   تغییر رنگ لبه‌ای لمینت:

تغییر رنگ لبه‌ای در لمینت طی زمان کاملا بستگی به مواد رنگی مورد مصرف بیمار مانند چای، قهوه یا کشیدن سیگار دارد. به عبارتی هرچه این مواد بیشتر مصرف شود احتمال تغییر رنگ در لبه‌های لمینت بیشتر است و اگر بیمار مصرف مواد رنگی را کم کند قابل پیشگیری است.

• افراد پس از لمینت کردن دندان‌ها چه ملاحظات خاصی باید انجام دهند

در کل برای هر‌گونه درمان ترمیمی دندانپزشکی رعایت بهداشت دهان الزامی است، اما در مورد درمان لمینت علاوه بر رعایت اصول بهداشتی استفاده از دستگا‌ه‌های پیزوالکتریک جرم‌گیری باید با احتیاط انجام شود. همچنین برخی از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید روی لمینت تاثیر منفی دارد، بنابراین قبل از استفاده از دهان‌شویه باید با دندانپزشک مشاوره شود.

آیا آن‌گونه که در برخی آگهی‌های تبلیغاتی ادعا می‌شود، می‌توان از لمینت به‌عنوان جایگزین درمان ارتودنسی استفاده کرد؟

در صورتی‌که بیمار دچار مشکلات اکلوزالی شدید نباشد و رشد فکین به حد نهایی خود رسیده باشد، می‌توان طرح درمان لمینت را مدنظر داشت. به علت طولانی بودن درمان ارتودنسی ایجاد عوارض جانبی روی دندان‌ها مانند تحلیل ریشه، ایجاد پوسیدگی بیشتر طی درمان ارتودنسی همچنین برگشت دوباره‌ مشکلات قبلی دندان‌ها پس از برداشتن براکت‌های ارتودنسی لمینت می‌تواند به عنوان یک جایگزین درمانی با پیش‌آگهی بسیار عالی در بیماران با مشکلات خفیف تا متوسط دندانی مدنظر قرار گیرد.

زاویه دید یک ارتودنتیست:

«به علت طولانی بودن درمان ارتودنسی ایجاد عوارض جانبی روی دندان‌ها مانند تحلیل ریشه، ایجاد پوسیدگی بیشتر طی درمان ارتودنسی همچنین برگشت دوباره مشکلات قبلی دندان‌ها پس از برداشتن براکت‌های ارتودنسی لمینت می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین درمانی با پیش‌آگهی بسیار عالی در بیماران با مشکلات خفیف تا متوسط دندانی مدنظر قرار گیرد.»

متاسفانه عبارات فوق دقیق نیستند و غیرعلمی هستند.

به عبارتی، عبارت‌ها بدون درنظر گرفتن روابط علت و معلولی بیان شده‌اند و نادرست هستند!

١- طولانی بودن ارتودنسی: در موارد خفیف ارتودنسی در زمان کمتر از ۶ماه و حتی گاه دو ماه قابل انجام است.

٢- عوارض جانبی: در همه درمان‌ها عوارض جانبی وجود دارد به‌علاوه تحلیل ریشه شایع به شکل ملایم و کاملا بی‌ضرر است و تحلیل ریشه شدید کاملا نادر است! به عبارتی شیوع تحلیل ریشه در حد شدید در ارتودنسی، کمتر از حتی شیوع ازبین رفتن عصب دندان‌ها در تراش روکش یا برخی لمینت‌هاست.

٣- ایجاد پوسیدگی بیشتر به‌دلیل ارتودنسی نیست، بلکه به‌دلیل عدم رعایت بهداشت است. گفتن «ایجاد پوسیدگی بیشتر حین ارتودنسی» مثل گفتن «ایجاد تصادف بیشتر به‌دلیل استفاده از اتومبیل است» به عبارتی مغالطه است!

۴- برگشت مشکلات قبلی: در اکثریت قریب به اتفاق موارد زمانی رخ می‌دهد که درمان درست نباشد یا ریتینر درست استفاده نشود! مطمئنا اگر بعد از لمینت بیمار یک‌بار هسته هلو را گاز بگیرد، داستان دوام لمینت ممکن است به‌راحتی عوض شود!

۵- لمینت در هیچ تکست معتبری به‌عنوان جایگزین ارتودنسی در موارد «متوسط» بیان نشده! بلکه به‌عنوان یک جایگزین قابل‌قبول برای موارد کمتر از متوسط (ملایم) آن هم وقتی واقعا نشود ارتودنسی انجام داد پیشنهاد می‌شود!

امیدواریم با دقت در بیان عبارت‌ها باعث گمراهی بیماران نشویم.