پرولاپس یا افتادگی رحم، معمولا در زنان پس از دوران یائسگی رخ میدهد، یعنی زمانی که حداقل یک یا دو مورد زایمان طبیعی داشتهاند. آسیب به بافتهای نگهدارنده رحم در دوران بارداری و هنگام زایمان از یک طرف و کاهش هورمون استروژن و تکرار فشار به رحم از طرف دیگر میتواند عضلات کف لگن را ضعیف کند و باعث افتادگی رحم شود.
در پرولاپس رحم، رحم به سمت واژن حرکت میکند و وارد واژن میشود. مقدار حرکت و جابجایی، گاهی خفیف و تا درون واژن است و گاهی هم رحم کاملا از واژن خارج میشود.
پرولاپس رحم ممکن است با پرولاپس مثانه یا سیستوسل (که در آن مثانه به دیواره ضعیف جلوی واژن فشار میآورد) یا پرولاپس مقعد یا رکتوسل (رکتوم به دیواره ضعیف پشتی واژن فشار وارد میکند) همراه باشد.
درجه و شدت افتادگی رحم متفاوت است. در افتادگی خفیف معمولا هیچ علامتی وجود ندارد، اما اگر شدید باشد، بیمار احساس پری در واژن میکند.
توده جلوآمده درون واژن یا حتی بیرون آن، احساس سنگینی یا درد خفیف در قسمت تحتانی پشت، اشکال در دفع مدفوع و ادرار، ناراحتی مبهم در لگن، درد حین روابط زناشویی، کمردردی که با بلند شدن شدت مییابد، بیاختیاری ادرار(نشت ادرار هنگام خندیدن، عطسه یا سرفه)، احساسی مثل نشستن روی یک توپ کوچک یا چیزی که انگار از واژن خارج شده است، از دیگر علایم است.
عواملی که باعث فشار خارجی بر عضلات و رباطها میشوند، میتوانند افتادگی ایجاد کنند. چاقی از مهمترین این عوامل است، زایمانهای طبیعی مکرر مخصوصا زایمان کودک درشت یا زایمان سخت که در آن عضلات کف لگن و بافتهای نگهدارنده آسیب ببیند، وارد آمدن ضربه، افزایش سن، کاهش میزان هورمون استروژن، بیماریهایی که باعث افزایش فشار داخل شکم میشوند مثل تومورها، سرفه مزمن و زور زدن زیاد به هنگام یبوست مزمن، تناسب جسمی نامناسب، شغلهایی که در آن زن مجبور باشد اجسام سنگین را بلند کند در بروز این مشکل دخیل هستند.
اگر پرولاپس ناکامل رحم باشد یعنی رحم مقداری در واژن نزول می کند و سرویکس در یک سوم تحتانی واژن قرار گیرد یا وقتی که سرویکس کمی از واژن بیرون می زندT نیاز به درمان خاصی ندارد.استراحت و انجام ورزش های کف لگن توصیه میشود
اما زمانی که سرویکس و رحم کاملا از واژن خارج می شوند و واژن وارونه می شود.(در خانم های با سن بالا وزایمان های متعدد دیده می شود.) کرم حاوی واژینال حاوی استروژن،دوش واژینال مکرر با سرکه برای پیشگیری از عفونت یا استفاده از تامپون داخل واژن برای هدایت رحم به طرف بالا تجویز میشود؛ از دیگر درمانها میتوان به کاهش وزن-رژیم درمانی، استفاده از شکم بندهای سفت و محکم (دیواره های رحم را رو به بالا می کشد)، کاهش فعالیت های افزایش دهنده فشار داخل شکمی اشاره کرد، ناگفته نماند که در موارد پرولاپس شدید جراحی لازم است.
وزن مناسبی را حفظ کنید.
در طول بارداری و پس از زایمان، تمرینات ورزشی انجام دهید.
از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنید.
برای حفظ قدرت عضلانی مناسب، در یک برنامه ورزشی منظم شرکت کنید.
از یبوست جلوگیری کنید.