پرولاکتینوما(Prolactinoma) به شرایطی اطلاق می شود که تومور غیر سرطانی (آدنوما) در غده هیپوفیز مغز تشکیل شده و به طبع آن تولید هورمون پرولاکتین به بیش از حد نرمال افزایش می‌یابد. مهمترین تاثیر افزایش هورمون پرولاکتین کاهش سطوح هورمون های جنسی است یعنی استروژن در زنان و تستوسترون در مردان. پرولاکتینوما زندگی فرد را به خطر نمی‌اندازد ولی می‌تواند سبب ناباروری شده و به بینایی فرد نیز آسیب بزند. پرولاکتینوما یکی از چندین نوع توموری است که ممکن است در غده هیپوفیز به وجود آمده و پیشرفت کند .معمولاً این بیماری با دارو قابل درمان بوده و پرولاکتین به سطح نرمال باز می گردد.
در برخی موارد ممکن است پرولاکتینوما بدون هیچ علامت و نشانه قابل توجهی باشد . علائم معمولا زمانی بروز می کنند که سطح پرولاکتین خون بالا رفته و یا تومور به اندازه ای بزرگ شده باشد که به بافت های اطراف خود فشار وارد کند. از طرفی به علت اینکه افزایش سطح پرولاکتین خون عملکرد سیستم تناسلی را مختل می‌کند(هیپوگونادیسم )، برخی از علائم پرولاکتینوما وابسته به جنس بوده و در زنان و مردان متفاوت است .
در زنان :
• قاعدگی نامنظم و غیر طبیعی (کم یا زیاد ) یا قطع قاعدگی .
• خروج شیر از نوک سینه زمانی که در دوران بارداری و یا شیردهی نیستید .
• فعالیت جنسی دردناک به علت مرطوب نبودن واژن .
در مردان :
• عدم امکان نعوظ .
• کاهش موی بدن .
• سینه های بزرگ و غیر نرمال (gynecomastia).
• کاهش تراکم استخوانی .
• کم کاری هیپوفیز(hypopituitarism)، به علت فشارهای ناشی از وجود تومور .
• کاهش تمایل جنسی .
• سردرد .
• اختلالات بینایی .
• ناباروری .
پرولاکتینوما توموری است که در غده هیپوفیز رشد می‌کند. دلیل بوجود آمدن این تومور هنوز نامشخص است. غده هیپوفیز، غده لوبیا شکل کوچکی است که در قاعده مغز شما قرار دارد. با موجود اندازه کوچک آن، غده هیپوفیز تقریبا در عملکرد تمامی بخش های بدن تاثیرگذار است و هورمون های مترشحه از آن همچون هورمون پرولاکتین، در تنظیم فعالیت های مهم بدن مانند رشد، تنظیم فشار خون و تولید مثل نقش اساسی دارند .
از جمله دلایل افزایش تولید پرولاکتین، می توان مصرف برخی داروها، نوع دیگری از تومور هیپوفیز، کاهش فعالیت غدد تیروئید ،جراحت در سینه، بارداری و شیردهی را نام برد .
در بیشتر موارد پرولاکتینوما در سنین بین 50-20 سالگی اتفاق می‌افتد و به ندرت در کودکان بروز می‌کند. از طرفی به وجود آمدن تومور هیپوفیز در زنان بسیار شایع تر از مردان است .
مهمترین اهداف از درمان پرولاکتینوما عبارتند از:
• تولید پرولاکتین در حد نرمال .
• بازگرداندن عملکرد غده هیپوفیز به حالت نرمال .
• متوقف نمودن ترشح شیر .
• کاهش سایز غده هیپوفیز .
• برطرف کردن هر گونه علائم و عوارض ناشی از وجود تومور، از جمله سردرد و مشکلات بینایی .
پزشکان معمولا از داروهایی که به عنوان آگونیست های دوپامین شناخته شده اند برای درمان پرولاکتینوما استفاده می‌کنند. این داروها معمولا تاثیراتی شبیه به دوپامین دارند، ماده شیمیایی موجود در مغز که معمولا تولید پرولاکتین را کنترل می‌کند، ولی ماندگاری این داروها بسیار بیشتر و تاثیر آنها بسیار قوی‌تر از دوپامین است. از داروهایی که معمولا بیشتر تجویز می شود می توان بروموکریپتین (پارلودل) و کابرگولین را نام برد.
برای زنانی که تمایل به حفظ قدرت باروری خود دارند، بروموکریپتین تجویز خواهد شد. احتمالا پزشک شما توصیه می کند تا مصرف بروموکریپتین و یا کابرگولین را در طی دوران بارداری قطع کنید. البته این داروها برای دوران بارداری نیز بی خطر شناخته شده اند ولی با این وجود احتمالا پزشک مصرف آن را به حداقل ممکن می‌رساند .
البته در صورتی که اندازه تومور شما بسیار بزرگ باشد، پزشک برای جلوگیری ار بروز دیگر عوارض پرولاکتینوما، ادامه مصرف داروها را پیشنهاد خواهد کرد. اگر شما مبتلا به پرولاکتینوما هستید و قصد باردار شدن دارید، بهتر است قبل از آن با پزشک خود مشورت نمایید
جراحی در مواردی پیشنهاد می شود که دارودرمانی موثر نبوده و مصرف داروی بیشتر برای فرد ممکن نباشد . همچنان ممکن است ، آزاد سازی اعصاب بینایی از فشار تومور ضروری باشد .
برای بیمارانی که دارو درمانی در مورد آنها بی اثر بوده و نیز شرایط مناسبی برای انجام عمل جراحی ندارند، رادیو تراپی انتخاب مناسبی خواهد بود.