پوست مهم‌ترین سد دفاعی بدن در برابر آسیب‌های محیط خارج است. همان‌طور که هر یک از اعضای داخلی مثل قلب، کلیه، کبد و… در غشایی خاص قرار داده شده تا از عوامل آسیب‌زا حفظ شوند، کل بدن نیز در غشای محافظی به نام پوست یا جلد قرار گرفته تا از آسیب‌های محیطی در امان بماند. پوست بزرگ‌ترین ارگان بدن است و ظاهر آن می‌تواند نشانه‌ای از سلامت اعضای داخلی بدن باشد. مبحث زیبایی و سلامت پوست و مو از دیرباز مورد‌توجه حکیمان طب سنتی ایرانی بوده است. در این زمینه دانشمندانی چون حکیم عالیقدر ابن‌سینا و حکیم رازی در کتب خود مباحثی با عنوان زینت داشته که در آنها به راهکارهایی برای حفظ سلامت پوست، مو و ناخن اشاره کرده‌اند. این مقاله با کمک دکتر لیلا شربیگی، متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی گروه پوست و مو دانشکده طب سنتی دانشگاه تهران و دکتر آزاده کیانی، متخصص طب سنتی، شما را با مهم‌ترین راهکارهای برخورداری از نیکویی رنگ رخسار و پوستی عاری از جوش آشنا می‌کند.
خوش‌رنگ بمانید!
یکی از موارد مهم در مبحث سلامت و زیبایی پوست، نیکویی رنگ رخسار است. برای برخورداری از این ویژگی باید خون سالم و صالح در بدن جریان داشته باشد. مصرف غذاهای موثر در رفع کم‌خونی می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. بهترین مواد غذایی خون‌ساز، ماءاللحم (عصاره گوشت)، زرده تخم‌مرغ عسلی، نخود و انجیر هستند. مصرف زرده تخم‌مرغ عسلی حداقل هفته‌ای 3عدد در وعده صبحانه و مصرف عصاره گوشت بره گوسفند هفته‌ای یک تا دو مرتبه پیشنهاد می‌شود. استفاده از غذاهای تهیه شده با نخود مثل فلافل و نخودآب (همراه با گوشت یا بدون گوشت) و همچنین خوردن سیر، پیاز و زیتون‌سیاه به همراه غذا هم می‌تواند در نیکویی رنگ پوست موثر باشد. علاوه بر اینها، جهت افزایش نفوذ خون در عروق زیرجلدی و ایجاد خوشرنگی چهره توصیه می‌شود از فلفل و زعفران در پخت غذاها استفاده کنید. در بعضی کتب نیز به نوشیدن آب کرفس جهت نیکویی رنگ رخسار اشاره شده است.
پوست براق با فرمول گیاهی
یکی دیگر از راه‌های برخورداری از نیکویی رنگ رخسار، درخشندگی چهره و براق شدن پوست، مصرف جلاب طبی است. برای تهیه این شربت باید از نبات، گلاب و زعفران استفاده کرد. میزان نسبت نبات به گلاب باید یک به 3 باشد. ابتدا این دو ماده را با هم مخلوط کرده و روی شعله گاز بجوشانید تا حجم آن به نصف برسد. در مرحله بعد نیز زعفران را به مخلوط اضافه کرده و شعله را خاموش کنید تا شربت سرد شود. اگر یک کیلو نبات با 3 کیلو گلاب مخلوط شده باشد میزان زعفران موردنیاز برای این شربت نیم مثقال (حدود 2 گرم) خواهد بود. از دیدگاه طب سنتی ایرانی مصرف شربت جلاب طبی همراه با زعفران، خون را رقیق کرده و قلب را تقویت می‌کند. همچنین اثر شادی‌بخش داشته و موجب بهبود حرکت خون داخل عروق ریز زیرجلدی و افزایش نیکویی رنگ چهره می‌شود. برای این منظور باید روزانه یک لیوان از شربت جلاب طبی بنوشید.
اگر موهای آسیب‌دیده یا دکلره دارید
برای برخورداری از موهای شفاف و جلوگیری از موخوره می‌توانید عصاره جوشانده ختمی (لعاب ختمی) را بعد از شست‌وشوی سر حدود 5دقیقه در حمام روی موها قرار دهید. برای تهیه این عصاره باید 3 قاشق غذاخوری پودر گل ختمی را در 5/1 لیوان آب مخلوط کرده و برای 5دقیقه بجوشانید تا لعاب‌دار شود. سپس این مخلوط را از صافی گذرانده و لعاب حاصل را (به اندازه نصف لیوان) در حمام به‌صورت ماسک روی تمام موها قرار دهید. اگر کف سرتان خیلی چرب است، می‌توانید به این مخلوط یک قاشق مرباخوری سرکه اضافه کنید. این کار به تمیز شدن موها کمک می‌کند اما در افراد با پوست حساس ممکن است باعث قرمزی و خارش کف سر شود. بنابراین افراد حساس باید از لعاب ختمی بدون سرکه استفاده کنند. مصرف مداوم لعاب گل ختمی باعث نرمی موها می‌شود و برای موهای رنگ شده یا دکلره بسیار مفید است. افرادی که از پف و قرمزی زیر چشم شکایت دارند یا به‌دلیل بیماری‌های مختلف پوستی مانند پسوریازیس و اگزما دارای ضایعات پوسته‌دهنده در صورت هستند نیز می‌توانند هفته‌ای سه تا چهار بار لعاب ختمی را روی نواحی موردنظر قرار داده و از فواید آن بهره‌مند شوند.
قبل از مصرف تست کنید
گیاه ختمی در حفظ سلامت پوست و مو، درمان آکنه به‌صورت موضعی و براق کردن موها بسیار موثر است. این گیاه که دارای طبیعت معتدل و مایل به سردی و تری است با قرار گرفتن روی پوست ملتهب، خشک، خارش‌دار و همراه با پوسته‌ریزی از التهابات می‌کاهد و به بهبود این علائم کمک می‌کند. البته باید توجه داشت که استفاده موضعی از گیاهان در افراد حساس به ترکیبات گیاهی می‌تواند باعث ایجاد حساسیت شود. بنابراین بهتر است قبل از مصرف موضعی هر یک از گیاهان، مقداری از آن را ریز کرده با کمی آب مخلوط کنید و به‌صورت ضماد در ناحیه داخلی بازو قرار دهید. سپس با گذشت 15دقیقه محل ضماد را از نظر قرمزی و خارش بررسی کنید. در صورت عدم وجود قرمزی و التهاب، مجاز به استفاده از گیاه موردنظر روی پوست خود هستید.
منبع: مجله سیب سبز