سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم (cervical cancer) یا سرطان گردن رحم گونه‌ای سرطان است که از گردن رحم آغاز می‌گردد. این بیماری به خاطر رشد غیرطبیعی سلول ایجاد میشود و این سلولها می‌توانند در دیگر اعضای بدن گسترش یابند و یا به آنها حمله کنند. در ابتدای ابتلاء به این بیماری، معمولاً نشانه‌ای بروز پیدا نمیکند. نشانه‌های بعدی این بیماری شامل مواردی همچون: خونریزی واژنی، درد لگن یا دردآمیزش میشود. سرطان دهانه رحم ،دومین علت مرگ و میر زنان در جهان می باشد. با کمال تاسف در هر دو دقیقه یک زن در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهد.
علائم سرطان دهانه رحم
– خونریزی در فاصله بین دو قاعدگی
– خونریزی بعد از تماس جنسی ،دوش واژینال و یا پس از معاینه لگن
– درد در ناحیه لگن که وابسته به سیکل ماهانه نباشد
– وجود ترشحات زیاد و غیر طبیعی چه غلیظ یا رقیق همراه با بوی تعفن و تکرر ادرار
– درد در هنگام دفع ادرار
چگونه می توان از سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد؟
شما می توانید با انجام تست های پاپ اسمیر (خصوصا روش مایع) و HPV Genotyping ونیز پیگیری هایی که پزشک معالجتان توصیه می کند از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری نمایید.این تست ها می توانند با شناسایی سلول های تغییر یافته قبل از سرطانی شدن راه را برای درمان بیمار باز کنند.
با انجام تست های پاپ اسمیر از سن 21 سالگی در صورتی که از نظر جنسی فعال هستید
با انجام همزمان ) CO Test تست های پاپ اسمیر و HPV Genotyping ) از سن 30 سالگی و بالاتر
چه عواملی ریسک مبتلا شدن به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند ؟
1- داشتن بیش از یک شریک جنسی
2- داشتن شریک جنسی که بیش از یک شریک جنسی دارد
3- عدم استفاده از کاندوم
4- عدم رعایت بهداشت شخصی
5- استعمال دخانیات
6- ضعف سیستم ایمنی بدن
HPV چیست؟
HPV مخفف Human Papiloma Virus یا ویروس پاپیلومای انسانی است . بیش از 100 گونه از این ویروس تا کنون شناسایی شده است که در بیشتر موارد توسط سیستم ایمنی از بین میرود ولی حدود 40 نوع آن باعث بروز عفونت در دستگاه تناسلی می شوند این گروه از ویروس ها به دو دسته پر خطر (High Risk) و کم خطر یا (Low Risk) تقسیم می شوند. HPV یک ویروس بسیار شایع است تخمین زده شده که از هر 10 خانم 8 نفر آنها تا سن 50 سالگی حداقل یکبار به این ویروس مبتلا می شوند.
ویروس HPV منحصر به خانم ها نبوده و بین آقایان هم بسیار شایع می باشدولی بروز علایم در آقایان کمتر است و اکثرا به صورت زیگیل های تناسلی دیده می شوند، همچنین در سرطان های مقعد وآلت تناسلی آلودگی به این ویروس مشاهده می شود.
HPVچگونه به سرطان دهانه رحم مرتبط است ؟
ویروسهای نوع کم خطر باعث بروز زگیل های تناسلی میشوند و انواع پر خطر در صورتیکه تشخیص و درمان نشوند با ایجاد تغییرات سلولی در دهانه رحم ایجاد سرطان می کنند. سرطانی شدن دارای یک روند تدریجی است و از لحظه شروع تغییرات تا سرطان قطعی ممکن است 10 تا 15 سال زمان سپری شود.
مشخصه های کلینیکی ویروس پاپیلوما انسانی:
(زگیل های تناسلی) Anogenital1- پاپیلوما توزیس تنفسی تکرار شوند ه
2- (سلول های پیش سرطانی سرویکس) Cervical Intraepithelial Neoplasia
3- سرطان ها: سرویکس، مقعد، واژن، آلت و بعضی از موارد سرطان سر و گردن
چگونگی غربالگری سرطان سرویکس :
طبق آخرین گایدلاین انجمن کولپوسکوپی و سرویکال پاتولوژی آمریکا(ASCCP)
بهترین استراتژی برای غربالگری سرطان سرویکس تستco-testing
(انجام همزمان سیتولوژی وHPV ژنوتایپینگ در یک نمونه جمع آوری شده ازترشحات واژن و سرویکس است)
چگونه به HPV آلوده می شوید ؟
HPV از طریق تماس نزدیک ناحیه تناسلی و از طریق پوست به پوست و معمولا از راه مقاربت جنسی منتقل می شود برای آلوده شدن به این ویروس لزوما نباید مقاربت کامل صورت گیرد و حتی تماس پوستی نواحی تناسلی شرکای جنسی می تواند منجر به انتقال ویروس گردد.
این ویروس می تواند ماه ها و یا سالها قبل از آنکه باعث تغییرات غیر طبیعی سلول های دهانه رحم شود به صورت پنهان باقی بماند و این به این معنی است که تعیین زمان دقیق آلوده شدن به ویروس و یا اینکه انتقال از چه شخصی صورت گرفته امکان پذیر نمی باشد و می توان بدون هیچ علامتی آلوده به این ویروس بود.
پاپ اسمیر جیست ؟
پاپ اسمیر تستی غربالگری است که در آن نمونه های برداشت شده از دهانه رحم از نظر تغییرات سلولی بررسی می شوند.
در حال حاضر در کشور ما این تست به دو روش سنتی و جدید پایه ی مایع انجام می شود.
در گذشته توصیه می شد خانمها 3 سال پس از آغاز اولین تماس جنسی ،پاپ تست را شروع کنند ولی از سال 2012 انجمن سرطان امریکا به همراه نیروی خدمات پیشگیری و انجمن کولپوسکوپی و پاتولوژی دهانه رحم ،راهنماهای جدید غربالگری را ارائه کردند که در آن توصیه شده خانم ها از سن 21 سالگی و مشروط به فعالیت جنسی ،شروع به غربالگری نمایند. طبق این راهنما ها ،خانم های بین 21 تا 29 سال هر سه سال یکبار باید پاپ تست بدهند و خانم های 30 تا 65 می توانند در صورت انجام پاپ تست به تنهایی هر 3 سال یکبار و با تست همزمان پاپ و HPV هر 5 سال یکبار غربالگری شوند.
روش جدید پایه مایع یا LIQUID BASE (Thin prep یا E-prep)
در این روش نمونه توسط وسیله ای به نام براش بطور همزمان از داخل و خارج دهانه رحم سلولها برداشت می شوند و به یک ویال حاوی مایع نگهدارنده منتقل می شود ( در این روش هیچ سلولی از دست نمی رود.) و پس از انتقال ویال به آزمایشگاه از بخشی از مایع حاوی سلولهای دهانه رحم توسط دستگاه مخصوص تهیه لام ،بصورت اتوماتیک و با بهترین کیفیت و بر اساس استانداردهای جهانی ،لام تهیه می شود. این لام بصورت متمرکز و تک لایه و بدون خون و عوامل اضافه خواهد بود ،مابقی مایع می تواند برای تست HPV و یا سایر تست های در خواستی متخصص زنان استفاده شود . در روش سنتی در صورت نیاز به این قبیل آزمایشات بیمار باید مجددا به پزشک مراجعه نموده و نمونه برداری شود.
در این روش که خوشبختانه اخیرا تحت پوشش بیمه نیز قرار گرفته است تشخیص انواع تغییرات سلولی دهانه رحم به طرز قابل توجهی افزایش یافته است.
فواید و مزایای روش جدید E-prep
– مدت زمان بین آزمایشات مجدد بیشتر می گردد.
– این روش صحیح تر و از روش قدیمی متداول، سریعتر است.
– این روش پاپ اسمیر را وارد یک عصر طلایی جدید می کند.
توجه : در ایران بطور کلی دو سیستم دستگاهی وجود دارد که با نام تجاری E-perp و Thin prep فعالیت می کنند و فقط آزمایشگاه هایی که مجهز به این تکنولوژیها هستند می توانند خدمات بیمه ای به خانمهای گرامی عرضه کنند. در صورتیکه نمونه پاپ شما بصورت مایع بود از آزمایشگاهی که به آن مراجعه می کنید در مورد دستگاهی بودن روش تایید بگیرید چون همه مراکز مجهز به این سیستم نیستند و با روش های دستی که قابل قبول نیستند تست را انجام می دهند.
تست HPV چیست ؟
این تست در واقع شناسایی ویروس HPV در نمونه برداشت شده از دهانه رحم و همچنین تعیین نوع آن از نظر پر خطر یا کم خطر بودن است که اصطلاحا به آن تعیین ژنوتایپ می گویند. تعیین ژنوتایپ با فناوری پیشرفته مولکولی (PCR ) در آزمایشگاه آریا بخش تخصصی مولکولی انجام می شود.
انواع ویروس های پر خطر و کم خطرHPV
– ویروس های پر خطر (عامل سرطان دهانه رحم)
– ویروس های کم خط (عامل زگیل های تناسلی)
آیا هر یک از این تست ها به تنهایی کافی نیست و منفعت انجام همزمان پاپ اسمیر و HPV چیست؟
در خانمهای بالای 30 سال احتمال اینکه تغییرات سلولی منجر به سرطان با تست همزمان پاپ اسمیر و HPV Genotyping تشخیص داده نشود بسیار کمتر از یک پاپ اسمیر یا HPV Genotyping به تنهایی است چون در تست همزمان احتمال منفی کاذب به حداقل خود می رسد. بنابراین خانمهایی که یک پاپ اسمیر طبیعی و یک HPV منفی دارند احتمال اینکه در طی سالهای آینده به ضایعه جدی مبتلا شوند بسیار اندک است. همانطور که قبلا هم اشاره شد محققین دریافته اند که همزمانی این دو تست می تواند فاصله بین دو غربالگری را تا 5 سال افزایش دهد. همچنین اضافه شدن تست HPV به پاپ ممکن است تشخیص اختلالات سلول های غددی که منجر به سرطان سلولهای غددی دهانه رحم شده است را بهبود بخشد!
شایان توجه است هنوز داده های کافی برای اینکه نشان دهد میتوان از تست HPV Genotyping به تنهایی برای غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده کرد در دست نیست. مطالعاتی در جریان است که امکان استفاده از تست روتین HPV به عنوان تست اولیه و پیگیری با پاپ اسمیر و یا دیگر تست ها در صورت مثبت بودن انواع پر خطر HPV را نشان دهند.
HPV Genotyping توسط دستگاه Hybrid Spot 12 (HS 12)
غربالگری و ژنوتایپینگ HPVبر پایه PCR و هیبریدیزاسیون نقطه ای معکوس.
غربالگری و ژنوتایپینگ هم زمان 36 نوع ژنوتایپ پر خطر و کم خطر.
قابل استفاده برای نمونه های مایع ، بافت های فیکس شده پارافینی و نمونه های زگیل تناسلی.
قابل انجام بر روی نمونه ادرار برای بانوانی که امکان گرفتن نمونه واژینال از آن ها وجود ندارد.
کم ترین زمان و بالاترین کیفیت جوابدهی. همه روزه در آزمایشگاه آریا
ممزایای دستگاه Hybrid Spot 12 (HS 12)
یکی از محاسن این روش عدم نیاز به استخراج ماده ژنومی می باشد و PCR بدون مرحله اختصاصی استخراج ماده ژنومی انجام می پذیرد که این روش علاوه بر کاهش مدت زمان انجام تست احتمال رخداد خطا را نیز به حداقل می رساند .از دیگرمحاسن این روش تعیین همزمان36 نوع ژنوتیپ دردودسته کم
بهترین زمان برای انجام غربالگری سرطان رحم چه زمانی است؟
بهترین زمان برای غربالگری دهانه رحم بین 10 تا 20 روز بعد از شروع دوره قاعدگی است . رعایت نکات زیر قبل از نمونه برداری حائز اهمیت است :
از یک تا دو روز قبل از نمونه برداری از مقاربت جنسی اجتناب شود
دو روز قبل از نمونه برداری از شستشوی واژینال خودداری شود
دو روز قبل از نمونه برداری از استفاده ی داروها ، ژلها و کرمهای واژینال اجتناب شود
مثبت شدن تست HPV و پاپ اسمیر به چه معناست ؟
مثبت شدن نتیجه آزمایش HPV یا پاپ اسمیر اصلا به این معنا نیست که شما سرطان دهانه رحم دارید ولی آنها را باید یک هشدار تلقی کرد و با مراجعه به پزشک و انجام دستورات لازم از تغییرات سلولی که ممکن است در صورت عدم درمان ، در آینده ایجاد بدخیمی و سرطان کنند جلوگیری نمود.
مثبت شدن HPV به معنای بی وفایی و عدم رعایت اصول اخلاقی از جانب همسر یا شریک جنسی نیست
مثبت شدن HPV مانعی بر سر راه بارداری شما نیست ولی کل روند بارداری باید تحت نظر پزشک متخصص زنان باشد. با صلاحدید پزشک متخصص ، زایمان می تواند بصورت سزارین انجام شود تا از انتقال ویروس به نوزاد حین تولد جلوگیری گردد. البته سزارین این احتمال را به صفر نمی رساند.
در صورت ابتلا به چند نوع ویروس در یک زمان با توجه با بالا رفتن ریسک بروز سرطان باید پیشگیری و درمان را جدی تر پیگیری نمود.
احتمال آلودگی به ویروس حتی در افرادی که فقط یک شریک جنسی دارند نیز وجود دارد. استفاده از کاندوم این ریسک را کاهش می دهد ولی بطور کامل خطر انتقال ویروس را از بین نمی برد.
زگیل های تناسلی معمولا جزو عفونت های خود محدود شونده هستند و حتی بدون درمان بعد از مدتی توسط سیستم ایمنی بدن پاک می شوند. امکان عود مجدد زگیل ها حتی پس از درمان هم وجود دارد و تا سه ماه پس از درمان هم ممکن است دوباره بروز کنند.
پیشگیری و درمان
در صورت تشخیص به موقع در مراحل پیش سرطانی و یا مراحل اولیه سرطان دهانه رحم با درمان های معمولی نظیر فریز کردن ، کولپوسکوپی بیوپسی و … بیمار را می توان درمان کرد.
گارداسیل (Gardasil) چیست ؟
گارداسیل (Gardasil) اولین واکسن مورد تأیید اداره مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا برای پیشگیری از سرطان گردن رحم است.این واکسن برای پیشگیری انواع مشخصی از ویروس پاپیلومای انسانی خصوصا تیپ ۶،۱۱،۱۶،۱۸ کاربرد دارد.
کاربرد دقیق این واکسن چیست ؟
واکسن گارداسیل برای افراد در فاصله سنی ۹ تا ۲۶ سالگی تجویز میشود. در واقع واکسن گارداسیل معمولا قبل از سنین نوجوانی و قبل از شروع فعالیت جنسی توصیه میشود.اگر فردی که این واکسن را تزریق میکند به هیچ یک از ۴ نوع ویروس قبلا مبتلا نشده باشد به احتمال ۹۹ درصد به هیچ یک مبتلا نمیشود. امااین واکسن زگیلهای تناسلی موجود را درمان نمیکند با این حال برای افرادی هم که دچار زگیل تناسلی شدهاند هم توصیه میشود زیرا از انواع دیگر ویروس پاپیلومای انسانی که فرد دچار آن نشده است جلوگیری می کند.
آیا این واکسن در مردان موثر است؟
بله. واکسن گارداسیل در مردان نیز مؤثر است و میتواند زگیل تناسلی، سرطان مقعد، آلت و برخی ضایعات پیش سرطانی که توسط انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می شود محافظت کند. مردانی که با مردان رابطه جنسی داشته باشند بیشتر در معرض بیماریهای مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی تیپ ۶،۱۱،۱۶،۱۸ و سرطان معقد و آلت تناسلی هستند .
این واکس چه کارهایی نمی کند؟
این واکسن جایگزین آزمایش پاپ اسمیر از نظر سرطان دهانه رحم در زنان نمی شود. این واکسن از همه انواع سرطانهای دهانه رحم پیشگیری نمی کند این واکسن به عنوان درمان سرطانهای رحم و مقعد کاربرد ندارد
شماره های تماس جهت ارتباط با آزمایشگاه آریا:
03132232068
03132232069
آدرس: اصفهان، خیابان آمادگاه، جنب بانک ملت
