روانشناسها و عصبشناسها جوابهای جالبی به این سوال دادهاند:
تکامل: بعضی از روانشناسان،
علت این نوع از افسردگی را تکامل آدمی در طول سالهای دراز دانستهاند. به عقیده آنها درمناطق
معتدله کره زمین، فعالیت انسانها
تحتتاثیر
فصلها
قرار داشته است. آنها بهار و تابستان بسیار فعال بودهاند و در پاییز و زمستان به
یکباره دست از التهابهای
زندگی میکشیدهاند. روانشناسهای تکاملی میگویند، در دوران مدرن، زندگی
برپایه فصلها
کنار گذاشته شده است؛ اما ژنهای
ما هنوز در زمستان دلشان
میخواهد
زندگی کندتر و آرامتری
داشته باشند. ژنهایی
که حاصل همان دوره زندگی براساس فصلها هستند.
عرض جغرافیایی: حتما شما هم شنیدهاید که مردم نیمهشمالی اروپا بیشتر افسرده میشوند. تحقیقات روانشناسان هم این شنیده شما را تایید میکنند. آنها میگویند افسردگی زمستانی در
کشورهایی که در عرض جغرافیایی بالاتری زندگی میکنند بیشتر دیده میشود. مثلا مردم سوئد خیلی بیشتر
احتمال دارد که به افسردگی زمستانی مبتلا شوند تا مردم مکزیک. آمارها هم همین قضیه
را نشان میدهند:
فقط یک در صد از افسردههای
ژاپنی براساس فصلها
افسرده میشوند،
درصورتی که در آلاسکا این میزان به 9/2 درصد هم رسیده است؛ اما عرض جغرافیایی به
این خاطر به افسردگی ربط دارد که در کشورهای شمالیتر دنیا؛ نورخورشید مایلتر میتابد و تعداد روزهای ابری و
کوتاه بیشتر است. این کمنور
بودن روزها است که باعث افسردگی میشود؛
اما آیا نور مستقیما میتواند
بر احساس آدمها
اثر بگذارد؟ جواب این سوال را در سومین دلیل میتوانید پیدا کنید.
هورمون ملاتونین: ملاتونین، یک هورمون پردردسر و خنگ، اما به درد
بخور است. این هورمون وقتی ترشح میشود
که نورمحیط کم باشد. وظیفه این هورمون این است که وقتی نور کم شد، بدن شما را کرخت
کند تا به خواب خوشی فرو روید. در شرایط معمولی این هورمون وقتی چراغ اتاقتان را خاموش میکنید ذهن شما را خوابآلوده میکند؛ اما همین هورمون است که در
روزهای کمنور
زمستان، اشتباها بیشتر ترشح میشود
و شما را کرختتر
و کرخت تر میکند.
در واقع افسردگی زمستانی زیر سر همین هورمون ملاتونین است که یک نام مستعار هم
دارد: «هورمون تاریکی»؛ اما شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا همه
کسانی که در آلاسکا زندگی میکنند، زمستانها افسرده نمیشوند. اول اینکه میتوان
نورمحیط را جوری تنظیم کرد که هورمون ملاتونین گول بخورد. ثانیا نگاه مثبت به
زمستان میتواند
اثرات ملاتونین را جبران کند.