کم‌کاری تیروئید ایرانیان 4 برابر آمار جهانی

آخرین بررسی های انجام شده توسط دفتر پیشگیری از معلولیت سازمان بهزیستی در کشور نشان میدهد: «کم کاری تیروئید یکی از علل قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی است که متأسفانه این آمار در ایران 4 برابر آمار جهانی است. این در حالی است که کاهش میزان ترشح این هورمون سبب کاهش فعالیت اندامها شده و در نتیجه فرد دچار افسردگی، خستگی بیش از حد و کاهش ضربان قلب میشود و در صورت وقوع این حالت یا غده تیروئید دارای اشکال در عملکرد است یا تحریک های هیپوفیز کاهش پیدا کرده است.»
دکتر ابــراهیم محسنزاده متخصص غدد و متابولیسم در مورد بیماری تیروئید میگوید: «غده تیروئید نقش مهمی در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن دارد بنابراین اختلال در آن میتواند در عملکرد بدن تأثیر بگذارد. اختلال در عملکرد تیروئید در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید با کاهش وزن، تعریق و تپش قلب همراه است و در بیماران مبتلا به کمکاری تیروئید ریزش مو، افزایش وزن غیرقابل توجیه، خشکی پوست و اختلالات قاعدگی را به دنبال دارد. چنانچه فردی با این علایم به پزشک مراجعه کند، حتماً باید آزمایش بدهد.»
وی با بیان اینکه کمکاری تیروئید میتواند مادرزادی یا اکتسابی باشد، میافزاید: «نوع اکتسابی آن معمولاً شایعتر است و نوع مادرزادی کمکاری تیروئید از بدو تولد شروع میشود به طوری که اگر کودکان در همان دوران آغاز تولد غربالگری شوند، میتوان این بیماری را در آنها تشخیص داد و اقدامات درمانی را آغاز کرد.»
این متخصص غدد تأکید می کند: «کم کاری تیروئید اکتسابی به علت حمله سیستم ایمنی بدن به بافت غده تیروئید به وجود میآید و باعث بزرگ شدن غده تیروئید میشود که مهمترین علت ابتلا به آن، بیماری خود ایمن تیروئیدی به نام «هاشیماتو» است. کمکاری تیروئید یک بیماری خوشخیم است و برای درمان فقط کافی است که هورمون تیروکسین در بدن جایگزین شود.»
وی در مورد علائم کم کاری تیـروئید خــاطرنشان میکند: «مهمترین علائم کمکاری تیروئید شامل ورم، افزایش وزن، خشکی پوست، احساس سرما، گرفتگی های عضلانی، تنگی نفس، یبوست، خستگی، اختلال در نظم و حجم قاعدگی، اختلال در تمرکز، کاهش حافظه، ریزش و خشکی مو، شکنندگی ناخنها، افزایش فشارخون، چربی خون و در موارد شدیدتر کاهش عملکرد قلبی وعروقی است که هر چقدر که کم کاری تیروئید شدیدتر باشد، این علایم هم وخیمتر میشود.»
این استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این مطلب که نحوه درمان کمکاری تیروئید اغلب به شرایط بیمار بستگی دارد، میگوید: «اگر کم کاری تیروئید در مراحل اولیه که هنوز خفیف است، تشخیص داده شود، میتوان خیلی ساده و با تجویز دارو آن را کنترل و درمان کرد. البته گاهی این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده نمیشود، به همین دلیل پیشرفت آن و تخریب بافت تیروئید افزایش مییابد و بیمار باید داروی بیشتری را برای درمان مصرف کند.»
دکتر کیوان حریرچی متخصص غدد نیز در مورد تیروئید سمی میگوید: «تیروئید سمی یا «تیروتوکسیکوز» به مجموعهای از علائم ظاهری و آزمایشگاهی گفته میشود که بر اثر افزایش بیش از حد طبیعی هورمون تیروئید به وجود میآید.»
وی با بیان این مطلب که مهمترین علت تیروئید سمی، بیماری هایی است که باعث افزایش مداوم تولید هورمون ازغده تیروئید میشوند، میافزاید: «به طور کلی 3 عامل اصلی باعث ایجاد این بیماری میشوند؛ ترشح بیش از حد هورمون محرک غده تیروئید، برخی از بیماریها مانند «گریوز» یا برخی از تومورها که مانند یک محرک غیرطبیعی بر ترشح تیروئید اثر میگذارند و اختلال در خود غده تیروئید.»
این متخصص غدد در مورد شایعترین حالتهایی که بر اثر افزایش هورمون تیروئید در افراد دیده میشود خاطرنشان میکند: «حالتهای عصبی، نبود ثباتخلق، کمخوابی، تعریق بیش از حد و بیتحملی در برابر گرما، کاهش وزن، تپش قلب و تنگی نفس است که حالتهای عصبی بیشتر در بیماران جوان و علائم درد قلبی بیشتر در بیماران مسن دیده میشود.»
وی با اشاره به این مطلب که یکی از مهمترین عوارض پرکاری تیروئید، بیرون زدگی چشمها از داخل حدقه است که باعث کشیدگی عصب چشم و آسیب به آن میشود تأکید میکند: «برای از بین بردن تمام حالتهای یک بیماری و جلوگیری از عوارض جبرانناپذیر پرکاری تیروئید، مراجعه به پزشک متخصص و پیگیری درمان منظم و ثمربخش اهمیت بسیاری دارد. پزشک معالج با توجه به نتایج آزمایشها و معاینه بیمار، بهترین راه درمان را برای معالجه انتخاب خواهد کرد. درمانهای دارویی، استفاده از ید رادیواکتیو و برداشتن تمام یا قسمتی از تیروئید با جراحی جزو درمانهای رایج پرکاری تیروئید است.»
دکتر رضا حسینی روانپزشک هم می گوید: «تیروئید غدهای است که هورمون تنظیمکننده بسیاری از کارکردهای حیاتی بدن از جمله هضم و جذب غذا، سیستم عصبی، درجه حرارت بدن و… را تنظیم میکند و با ترشح هورمونهای3 Tو4 T، سوخت و ساز (متابولیسم) بدن را کنترل میکند. سوخت وساز را میتوان پایه همه اعمال بدن دانست که تیروئید نقش بسیار مهمی در تنظیم آن دارد بنابراین بیماریهای تیروئید روی بسیاری از اعمال بدن تأثیر میگذارد.»
وی با بیان این مطلب که متأسفانه در جامعه ما بیماری تیروئید بسیار شایعاست و افزایش آگاهی عمومی در پیشگیری از این بیماریها و عوارض آنها تأثیر بسزایی در ارتقا و بهبود کیفیت زندگی افراد دارد، میافزاید: «معمولاً بیماران مبتلا به کمکاری تیروئید با علائمی مانند افسردگی، حالتهای عصبی، ناامیدی، کاهش توجه و تمرکز، اختلال حافظه، خواب آلودگی، افزایش وزن و افزایش اشتها، بی توجهی به محرکهای بیرونی، بیتفاوتی و کندی و محدودیت در ابراز عواطف و هیجانات مواجه هستند و این در حالی است که بروز این علائم زندگی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد و ممکن است وی در رویارویی با برخی از مشکلات عصبی از حل مشکلات ناامید شود.»
این روانپزشک می افزاید: «اضافه وزن یا کاهش وزن غیرقابل توجیه باعث کاهش اعتماد به نفس بیمار میشود اگرچه علائم فوق با تجویز داروهای تیروئید تا حد زیادی کاهش مییابد اما آگاهی داشتن از عوارض بیماری و چگونگی برخورد با آن میتواند تا حدودی این بیماری را تحت کنترل فرد در بیاورد.»
وی با اشاره به این مطلب که درمان کمکاری تیروئید در نوزادان اهمیت خاصی دارد تأکید میکند: «در 2 سال اول زندگی، رشد و تکامل مغز صورت میگیرد و اگر تأخیری در درمان این بیماری پیش بیاید، لطمه های جبرانناپذیری در رشد مغز به وجود می آید که میتواند به کاهش ضریب هوشی بچه ها منجر شود. در صورتی که فرد مبتلا به اختلالات تیروئید، افسردگی شدید داشته باشد، مشاوره با روانپزشک و رواندرمانی و مصرف داروهای ضدافسردگی به وی توصیه میشود.”روزنامه ایران