مشکلات دهان و دندان امروزه یکی از رایج‌ترین مشکلات مردم در سرتاسر جهان است. البته امروزه با پیشرفت وضعیت بهداشت، میزان فساد و از بین رفتن دندان بسیار کمتر از گذشته است ولی با توجه به نوع تغذیه، عادات غلط و عدم به کارگیری صحیح روش‌های بهداشتی، معضلات دندان هنوز هم وجود دارد.یک دندان سالم در ظاهر از دو قسمت عمده تشکیل شده تاج دندان و ریشه دندان. تاج قسمتی از دندان است که در دهان دیده می‌شود و ریشه قسمتی از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد ولی در واقع از سه قسمت مجزا یعنی مینا، عاج و پالپ یا عصب دندان تشکیل شده است. دندان یک سری بافت‌های نگه دارنده دارد که شامل استخوان فک، لثه و الیاف نگه‌دارنده است.مینای دندان سخت‌ترین عضو بدن از لحاظ استحکام می‌باشد و به‌عنوان یک پوشش کل تاج دندان را می‌پوشاند و در واقع چیزی که در دهان از یک دندان سالم مشاهده می‌کنیم همان مینای دندان است. ضخامت این لایه متغیر بوده و در بعضی جاها تا سه میلی‌متر می‌رسد. پس قسمتی از تاج دندان که در دهان قابل مشاهده و لمس است.، مینا نامیده می‌شود.سایر قسمت‌های تاج در زیر مینا قرار دارند. خمیرها و پودرهای دندان مورد استفاده نباید به مینا آسیبی برساند و این امر با انتخاب مناسب خمیرها و پودرهای دندانی که دارای مواد ساینده با سختی کمتر از مینا دندان که با قدرت سایش ملایم هیچ‌گونه آسیبی به مینا نمی‌رساند، مقدور است.تغییر رنگ ظاهری دندان می‌تواند علل خارجی یا داخلی داشته باشد. بعضی از باکتری‌ها در دهان ایجاد رنگدانه می‌کنند و باعث تغییر رنگ سطح دندان به سبز، قهوه‌ای، مشکی یا نارنجی می‌شوند. تنباکو، چای، قهوه و دخانیات همه موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند. تمام این عوامل، علل خارجی تغییر رنگ سطح دندان‌ها هستند.استفاده از خمیرها و پودرهای سفیدکننده از ایجاد چنین رنگ‌هایی که علل خارجی داشته باشد جلوگیری می‌کند. از علل داخلی تغییر رنگ دندان می‌توان به مصرف بعضی از داروها مثل آهن و ید اشاره کرد. فرسایش دندان‌ها یک روند طبیعی است که با افزایش سن ایجاد می‌شود. البته این حالت اگر در افراد با سن پایین دیده شود، جنبه غیرطبیعی پیدا می‌کند. این سایش‌ها انواع مختلفی دارند و به دلایل متعددی ایجاد می‌شوند.تخریب ساختار دندان به دلیل برخورد آنها در حین جویدن، عادت به فشار دادن دندان‌ها روی همدیگر در حالت استرس، مصرف غذاهای اسید دار، استفاده غلط از مسواک و خلال دندان، عادت به قرار دادن قلم و سنجاق و تنباکو یا هر ماده خارجی بین دندان‌ها، مصرف میوه‌های ترش، نوشابه‌ها، بعضی از داروهای شیمیایی، استفراغ‌های مزمن و بعضی مواد صنعتی از عوامل ایجادکننده این سایش‌ها هستند. این سایش‌ها تا زمانی که در مراحل اولیه هستند و زیبایی و عملکرد دندان‌ها را مختل نکرده‌اند مشکل‌ساز نیستند و بهترین راه چاره تغییر عادت فرد می‌باشد و همچنین استفاده از مواد متعادل‌کننده PH دندان.برخی افراد تصور می‌کنند که با بالا رفتن سن دندان‌ها شل و لق می‌شوند، در حالی که هیچ دندانی با بالا رفتن سن شل نمی‌شود. با بالا رفتن سن، زمان فراموش کردن مسواک طولانی‌تر می‌شود، یعنی هرچه سن فرد بالاتر می‌رود، عدم رعایت بهداشت اثر بدتری را روی دندان می‌گذارد و به دنبال تجمع جرم‌ها، دندان ممکن است به وسیله جرم‌ها از بین برود ولی کسی که تمام مراقبت‌ها را انجام دهد، دندان‌های سالم خواهد داشت.عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان مناسب به تشکیل لایه میکروبی منجر می‌شود. دو تا پنج دقیقه بعد از استفاده از مواد قندی و غذا، اسیدهای مخرب ناشی از فعالیت میکروب‌های موجود در لایه میکروبی تولید شده و به مدت 20 دقیقه تا یک ساعت در دهان باقی می‌مانند.اسید تولید شده مینای دندان را تخریب و به شروع پوسیدگی منجر می‌شود. استفاده از مواد شوینده دندان و دهان‌شویه‌ها با PH قلیایی کم و مواد ضدباکتری پس از مصرف مواد قندی اسید ایجاد شده و باکتری‌های موجود در سطح دندان را از بین می‌برند و مانع از پوسیدگی می‌شوند.همچنین فلوراید موجود در فورمولاسیون این مواد باعث استحکام مینای دندان شده و آنها را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌کند. پس نتیجه‌ای که می‌توانیم داشته باشیم این است که با انتخاب مناسب مواد شوینده دهان و دندان (خمیر دندان، پودر دندان، دهان‌شویه) و استفاده از آنها می‌توان گام مهمی در سلامت دندان‌ها برداریم.
نویسنده: دکتر روژین سرکارات
منبع:راسخون