این کلمه سه حرفی انگلیسی در اصل از حروف ابتدایی سه کلمه Sun به معنای خورشید، Protective به معنای محافظت و Factor در معنای عامل تشکیل شده و در اصل
به معنی فاکتور محافظتی ضد آفتاب در برابر خورشید است. داستان SPF از آنجا شروع شد که شرکت‌های تولید کننده ضد آفتاب سعی کردند محصولات خود را محک
بزنند و به نوعی در این مسئله با یکدیگر رقابت کنند. خب در ابتدا لازم بود یک
معیار معتبر و استاندارد برای محصولاتشان تعریف کنند، به همین منظور سعی کردند دریابند، ضد آفتاب
استعمال شده پوست را در برابر کدامیک از مضرات آفتاب محافظت می‌کند؟
پاسخ دادن به این سوال چندان مشکل نبود. چرا که عوارضی چون سرطان
پوست، تیرگی، آفتاب سوختگی، قرمزی، چین و چروک‌های پوستی، خشکی و لک‌های پوست همگی با مصرف ضد آفتاب
کاهش می‌یافت
اما آنها می‌بایست
عارضه‌ای را انتخاب می‌کردند که بتوانند آن را در زمان
کوتاهی اندازه‌گیری
کنند و بتوانند معیاری را به صورت عدد برای ضد آفتاب خود مطرح کنند، این بود که
بالاخره پس از ماه‌ها
تحقیق و مشورت با یکدیگر به توافق رسیدند که بهترین معیار زمان قرمز شدن پوست بر
اثر تابش مستقیم آفتاب است. این معیار به راحتی قابل محاسبه بود و از سوی دیگر،
مشتریان ضد آفتاب نیز به سرعت می‌توانستند
آن را امتحان و به کیفیت جنس خریده شده واقف شوند.
بدین ترتیب کارخانجات تولید کننده موظف شدند پس از تولید محصولات
خود، ابتدا از چند داوطلب بخواهند تا بدون استفاده از پوشش، زیر آفتاب رفته و
کارشناسان نیز مدت زمان قرمز شدن پوست آنها را بر حسب دقیقه اندازه‌گیری و ثبت کنند. سپس محصول در
روزی مشابه از نظر شدت نور خورشید و ساعتی یکسان با آزمایش قبلی در همان
ناحیه از
بدن این افراد مورد استفاده قرار گرفت و زمان قرمز‌شدن پوست محاسبه شد. پس از این
امتحان، تنها کافی‌است
زمان قرمز شدن پوست بر حسب دقیقه به زمان قرمز شدن پوست بدون استفاده از محصول
تقسیم شود، عدد حاصل SPF آن ضد آفتاب خواهد بود. همانگونه که اشاره شد کارشناسان باید در
انتخاب زمان امتحان ضد آفتاب نهایت دقت را بکنند چراکه آفتاب در روزها و ساعت‌های مختلف قدرت سوزانندگی
متفاوتی دارد و این قدرت هر لحظه ممکن است تغییر کند.
وقتی می‌گوییم
SPF یک ضد
آفتاب 30 است این رقم به چه معناست؟
حالا دیگر با داشتن این اطلاعات پاسخ به این سوال بسیار راحت است. SPF=30 در این ضد آفتاب، یعنی مصرف
این محصول به شما کمک می‌کند
اگر پوست‌تان
تا دیروز بدون مصرف ضد آفتاب بعد از پنج دقیقه قرمز می‌شد، حالا بعد از 5×30=150 دقیقه
یعنی یک‌ساعت
و نیم قرمز شود.
حال سوال اینجاست که آیا می‌توانیم بگوییم این محصول پوست ما را در برابر قرمز شدن
30 برابر مقاوم‌تر
می‌کند؟
پاسخ به این سوال چندان راحت نیست، چرا که با یک نگاه ساده پاسخ مثبت
است اما بهتر است فرم سوال را کمی تغییر دهیم. آیا واقعا این صحت دارد که پوست ما
در تمامی ابعاد 30 برابر مقاوم‌تر
شده است؟
اینجاست که شما با کمی دقت به پاسخی منفی می‌رسید. در واقع این درست است که
پوست شما با مصرف این ضد آفتاب 30 برابر دیرتر قرمز می‌شود اما آیا احتمال بروز عوارض
شایع آفتاب مانند پیری، خشکی، چین و چروک و لکه‌های پوستی نیز تا 30 برابر کاهش
می‌یابد؟
اگر خیلی ساده به موضوع نگاه کنیم می‌توانیم
بگوییم شاید، اما هیچ‌کس
نمی‌تواند
این واقعیت را به این راحتی ثابت کند. چرا که یافتن پاسخ، نیازمند بررسی‌های طولانی مدت‌تری توسط کارشناسان و خصوصا
پزشکان است و صرفا با دانست SPF نمی‌توان
به این مهم پی برد. چرا که SPF فقط مخصوص قرمزی پوست است و نه هیچ چیز دیگر. در پایان باید گفت
در نظر گرفتن SPF به عنوان یکی از فاکتورهای انتخاب یک ضد آفتاب خوب منطقی است اما SPF را نباید درصد غلظت و یا قدرت یک
ضد آفتاب دانست.