بدون درد با تزریق دارو : یکی از متداول‌ترین روش‌های زایمان بدون درد تزریق داروست. زمانی که دهانه رحم 5 سانتی‌متر باز می‌شود می‌توان از داروهای تزریقی مانند پتدین استفاده کرد. در این روش درد حین زایمان طبیعی به‌شدت کاهش می‌‌یابد و مادر می‌تواند حین انقباضات استراحت داشته باشد. در اصل پیش از آنکه فشار وارد کردن به نوزاد شروع شود باید این دارو تزریق شود.
طبیعی با بی‌حسی اپیدورال : این روش مانند روش بی‌حسی اپیدورال در زایمان سزارین است. در این روش از نقطه خاص روی کمر بیمار سوزن باریکی رد می‌شود و یک لوله پلاستیکی نازک از طریق این سوزن داخل مهره‌های کمری جاگذاری می‌شود و به تدریج داروهای بی‌دردی از این لوله تزریق می‌شود. معمولا این کار زمانی انجام می‌شود که دهانه رحم 4 تا 5 سانتی‌متر باز شده باشد. بی‌حسی اپیدورال بی‌دردی نسبتا خوبی ایجاد می‌کند اما در مرحله آخر زایمانی و زمانی که دهانه رحم 10 سانتی‌متر باز شده و سر جنین باید کانال زایمانی را طی کند کمک‌های ارادی مادر بسیار کمک کننده است. در خانم‌هایی که بی‌حسی اپیدورال دارند به دلیل آنکه پایین تنه‌شان بی‌حس است نمی‌توانند فشاری وارد کنند بنابراین خروج جنین با تاخیر انجام می‌شود و پزشک گاهی نیاز به استفاده از وکیوم دارد.
زایمان با وسایل فیزیوتراپی : انتقال امواج الکتریکی از طریق پوست در شیوه‌ای موسوم به تنس هنگام زایمان به کاهش درد مادران باردار کمک می‌کند. تنس‌هایی وجود دارد که امواج الکتریکی تولید می‌کند و روی مهره‌های کمری 4 و 5 قرار داده می‌شود. پلاکی روی این مهره‌ها قرار می‌گیرد و امواج ظریفی ایجاد می‌کند که باعث ترشح مورفین‌های طبیعی بدن می‌شود و طول مدت زایمان را کاهش می‌دهد. استفاده از سوزن‌های طب سوزنی نیز دقیقا به همین منظور و برای کاهش درد زایمان طبیعی به کار می‌رود.
زایمان در آب : ایده انجام این کار از کشورهای اروپای شرقی که منابع آب فراوانی دارند، منشا گرفته است. در این روش مادران زمانی که درد زایمان پیدا می‌کنند وارد وان آب می‌شوند. در این حالت حس درد کمتر و بی‌دردی نسبی ایجاد می‌شود. اما این روش در کشور ما موفق نبوده است. در برخی مراکز وان آب تعبیه شده اما ضربان قلب جنین با سونیکیت باید کنترل شود که این وسیله در زایمان در آب باید ضد آب باشد به همین دلیل عملا با شرایط کشور منطبق نبوده و مورد استفاده قرار نگرفته است. برخی خانم‌ها خیال می‌کنند این روش یک روش بی‌دردی کامل است در حالی که این روش فقط در کاستن از درد موثر است.
زایمان فیزیولوژیک در صدر: در این روش اجازه داده می‌شود زایمان به همان طریق طبیعی که سال‌هاست انجام می‌شود، اتفاق بیفتد. مهم‌ترین نکته در مورد این زایمان کلاس‌های آموزشی است تا استرس مادر کاهش یابد. برای انجام این زایمان مراکز بهداشتی از اواسط بارداری مرتب کلاس‌هایی برای مادران برگزار می‌کنند و درباره فیزیولوژی و مراحل زایمان توضیح می‌دهند. در این روش مادر آزاد است بنشیند، بایستد یا راه برود حتی می‌تواند حین زایمان از مایعات و آبمیوه استفاده کند. کار دیگری که معمولا انجام می‌شود این است که هنگام درد وسایلی مانند توپ‌های بزرگ را به مادر می‌دهند تا بغل کند و دردش کمتر شود. روش‌هایی مانند شل کردن عضلات و کم کردن استرس و تکنیک تنفس عمیق و ریلکسیشن قبل از بروز دردها باید آموزش داده شود ضمن آنکه یک ماما مدام در کنار مادر باید باشد تا اضطراب او کاهش یابد.
سزارین، گزینه آخر : در زایمان سزارین دو روش وجود دارد؛ یکی بیهوشی و دیگری بی‌حسی کمری که این هم به دو روش اپیدورال و اسپینال استفاده می‌شود. اغلب پزشکان متخصص ترجیح می‌دهند از روش بی‌حسی استفاده کنند زیرا در بیهوشی ماده بیهوشی در جریان خون مادر وارد می‌شود و ممکن است به جنین نیز برسد یا حتی زمانی که نوزاد شیر مادر می‌خورد این احتمال وجود دارد که ماده بیهوشی وارد بدن نوزاد شود. مزیتی که بی‌حسی نسبت به بیهوشی دارد این است که در بی‌حسی مادر صدای گریه نوزادش را می‌شنود و می‌تواند نوزادش را در آغوش بگیرد.
زایمان با گاز استنشاقی : استفاده از گازهای مخصوص استنشاقی نیز درد حین زایمان را کاهش می‌دهد و عوارض خاصی ندارد. در این موارد مخلوطی از اکسیدنیترو و اکسیژن تجویز می‌شود که در بسیاری از زنان بی‌دردی رضایت‌بخشی را در جریان زایمان فراهم می‌کند. در این حالت مادر کپسول انتونوکس را روی بینی می‌گذارد و هر زمان درد را حس کرد آن را استنشاق می‌کند.
زایمان؛ خوابیده یا نشسته؟ : در مرحله آخر زایمان وضعیت‌های متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته است تا بهترین وضعیت برای وضع حمل مشخص شود. از جمله وضعیت‌های مستقیم مثل نشستن در صندلی زایمان، وضعیت زانوزده، چمباتمه زدن و وضعیت‌های خوابیده به پشت همراه با بالا بردن تخت به میزان 30 درجه است. در وضعیت خوابیده به پشت فاصله زمانی تا زایمان کوتاه‌تر بوده، زایمان راحت‌تر انجام می‌شود و درد و خونریزی بعد از زایمان نیز کمتر خواهد بود.
زایمان با هیپنوتیزم : این روش در کاهش درد بسیار موثر است. این روش حالتی است که در آن خودآگاهی فرد تغییر پیدا می‌کند و با تلقین‌پذیری، درد زایمان کم می‌شود که البته باید توسط فرد ماهری انجام شود. آمار دقیقی درباره مراکزی که این کار را انجام می‌دهند وجود ندارد اما به طور کلی در این روش باید مادر از پنج ماهگی آموزش ببیند. . دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان
منبع:جام جم