دود و دم ناشی از اتومبیل‌ها، ریزگردها، کارخانه‌ها، سیستم‌های گرمایشی خانگی و صنعتی و… کافی نبود؛ اظهارات جدید مسئولان سازمان حفاظت از محیط زیست حکایت از فعالیت شبانه کارخانجات و واحدهای صنعتی آلاینده در تهران دارد.
امسال پایتخت‌نشینان 10 روز بیشتر از سال گذشته هوای پاک تنفس کردند چرا که در سال 93 هوای تهران فقط 7 روز ناسالم بوده است درحالی که در مدت مشابه سال گذشته 17 روز هوای ناسالم در کلانشهر تهران گزارش شده بود. با اینکه، آمارهای اینچنینی نشان می‌دهد در رابطه با کاهش آلودگی هوا، پیشرفت چشمگیری به وجود آمده اما، این به‌معنای پاک‌شدن هوای تهران و برطرف شدن نگرانی‌های ناشی از آلودگی هوا در این شهر نیست چرا که تهران همچنان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان است. براساس گزارش وزارت بهداشت سالانه ۲۷۰۰ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا فوت می‌کنند. برخی از بررسی‌ها حتی آمار فوتی‌های ناشی از آلودگی هوا را بیشتر از این نشان می‌دهد. همچنین، سالانه بیش از چهار هزار نفر در تهران دچار بیماری‌های تنفسی می‌شوند. آلودگی هوا سالانه هشت میلیارد دلار به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند.
فعالیت شبهنگام برخی صنایع
با وجود این، به‌تازگی اخبار نگران‌کننده دیگری درباره آلودگی هوای تهران منتشر شده است. در جدیدترین اظهارنظر، رئیس اداره‌کل محیط زیست استان تهران با بیان اینکه هم‌اکنون ۳۰ واحد صنعتی در استان تهران فعالیت می‌کنند، گفته است: در این میان برخی صنایع به‌دلیل عدم رعایت شاخص‌های زیست‌محیطی، شبهنگام فعالیت می‌کنند. محمدهادی حیدرزاده درباره فعالیت شبانه برخی صنایع در استان تهران اظهار کرده است: برخی از صنایع استان تهران به‌دلیل کم‌‌توجهی به شاخص‌های زیست‌محیطی، شبهنگام و در روزهای تعطیل فعالیت می‌کنند. او افزوده است: با توجه به محدودیت نیروی انسانی، نمی‌توان ادعا کرد که به‌طور شبانه‌روز تمامی صنایع کنترل و نظارت می‌شوند. بر همین اساس، برخی صنایع به شکل اتفاقی یا از طریق گزارش‌ها رصد و مورد پیگیری قرار می‌گیرند. حیدرزاده گفته است: لازم است با توجه به قانون، تمام صنایع برای ساماندهی فاضلاب‌ها و خروجی آلاینده‌های خود مجهز به سامانه پایش لحظه‌ای شوند و بر همین اساس ملاک قضاوت قرار گیرند. در این میان راستی‌آزمایی صنایع نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. فارس نوشت؛ او با بیان اینکه شاید ادعای واهی باشد که ما بتوانیم تمامی صنایع را پایش کنیم، ادامه داده است: در این‌باره باید از سامانه‌های مختلف استفاده کرد و به سمت قوانین و مقرراتی حرکت کرد که تعهدات اجتماعی دارندگان صنایع را افزایش دهد.
شهرداری تهران و کنترل منابع آلاینده هوا
چندی پیش نیز، رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران گفته بود: در چار‌چوب وظایف و ماموریت‌های شهرداری تهران و به منظور کاهش آلودگی هوا دستور‌العمل اجرایی مقابله با آلودگی هوا آماده و جهت اجرا به مناطق 22 گانه ابلاغ شد. علی‌محمد شاعری با اشاره به اینکه اصلی‌ترین مشکل محیط زیستی شهر تهران در حال حاضر آلودگی هواست افزوده بود: در صورت ادامه وضعیت انتشار منابع آلاینده، سلامت و بهداشت شهروندان تهرانی در معرض تهدید جدی قرار خواهد گرفت. او در ادامه محورهای دستور‌العمل مقابله با آلودگی هوا را کنترل منابع آلاینده متحرک شامل اخذ برگ معاینه فنی موتورسیکلت‌ها و خودروی‌های مورد استفاده شهرداری‌های مناطق، موتورسیکلت‌ها و خودروهای متعلق به پیمانکاران، منع تردد خودروها و وسایل نقلیه فرسوده و همچنین بدون برگ معاینه فنی تحت مالکیت شهرداری و پیمانکاران، کنترل منابع آلاینده ثابت شامل: کنترل آلودگی هوا در صنایع و کارگاه‌های آلاینده مستقر در سطح منطقه و ساختمان‌های تحت تملک شهرداری و همچنین کنترل آلودگی هوا در فعالیت‌های عمرانی، خدماتی و ساختمانی نام برده بود. با این وجود هنوز هم شاهد تردد خودروها و وسایل نقلیه فرسوده در سطح شهر، فعالیت واحدهای صنعتی بدون درنظر گرفتن شاخص‌های زیست محیطی و… در شهر تهران هستیم. با توجه به اینکه این آلاینده‌ها در فصل زمستان که با پدیده وارونگی هوا نیز دست به گریبان هستیم، بیش از پیش شهروندان را با مشکل روبه‌رو می‌کند به نظر می‌رسد، اندیشیدن تمهیداتی از سوی مسئولان برای برخورد با این معضل باید در راس برنامه‌ها قرار بگیرد.
محیط زیست کوتاهی می‌کند
یک عضو فراکسیون محیط زیست مجلس می‌گوید: موضوع اصلی در رابطه با حیطه فعالیت سازمان حفاظت از محیط زیست این است که محیط زیست تنها موضوع‌های زیست‌محیطی را عنوان کرده و درمورد آنها ابراز نگرانی می‌کند. این درحالی است که، قوانین مربوط به تخلف واحدهای زیست محیطی در رابطه با ایجاد آلایندگی بسیار شفاف و روشن در قانون وجود دارد. مهرداد بائوج‌لاهوتی می‌افزاید: سازمان محیط زیست مختار است که فعالیت هر آلاینده‌ای اعم از خودروها و واحدهای صنعتی را متوقف کند و در این مورد هیچ ابهامی وجود ندارد. او تصریح می‌کند: محدودیت نیروی انسانی که از سوی رئیس اداره‌کل محیط زیست استان تهران مطرح شده است، به هیچ وجه دلیل موجهی نیست چرا که همه کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی برای فعالیت خود باید از این سازمان مجوز کسب کنند و رفع آلایندگی همه آنها تائید شود. وقتی واحدی تخلف زیست محیطی می‌کند، باید پرسید سازمان محیط زیست چگونه به آن مجوز داده و پس از آن هم بر کار این واحدها نظارتی نمی‌کند؟ لاهوتی ادامه می‌دهد: بحث جان و سلامتی شهروندان مطرح است و اصلا موضوعی نیست که بشود راحت از کنار آن گذشت. من معتقدم در مورد مسائل اینچنینی محیط زیست کوتاهی می‌کند، سپس در نتیجه آن مشکلاتی از قبیل بیماری برای افراد به وجود می‌آید و باید میلیاردها تومان از سرمایه‌های کشور صرف مقابله با این بیماری‌ها شود.
شورای شهر ورود پیدا کرده است
یک عضو شورای شهر تهران نیز می‌گوید: آلودگی هوای تهران چند عامل دارد. یکی از این عوامل ریزگردهای ناشی از فعالیت کارخانجات شن و ماسه در غرب استان تهران است. غلامرضا انصاری می‌افزاید: نکته دوم موضوع فعالیت واحدهای صنعتی آلاینده است که متاسفانه، در دولت گذشته قوانین مربوط به ممنوعیت فعالیت این واحدها تا شعاع 120 کیلومتری کلانشهرها که در همه جای دنیا در حال اجراست نقض شد. او ادامه می‌دهد: علاوه بر این، در رابطه با انتقال صنایع آلاینده به خارج شهر تهران هم اقدام خاصی صورت نگرفت. از دولت یازدهم این انتظار می‌رود که در رابطه با فعالیت این واحدها و عوامل یاد شده، استانداری تهران، شهرداری و اداره محیط زیست با یک همگرایی و همکاری ویژه این معضل را برطرف کنند. انصاری بیان می‌کند: انتقال این صنایع آلاینده و مزاحم به خارج از شهر و در شعاع 120 کیلومتری تهران از وظایف نهادهای مربوطه است که به نظر می‌رسد یک پروسه چهار، پنج‌ساله را می‌طلبد. او در رابطه با نقش شورا در این زمینه می‌گوید: شورا در این موارد فقط در حد هشدار ورود پیدا کرده است. چرا که این موضوع زیر نظر دولت و سازمان حفاظت از محیط زیست است. مدیریت یکپارچه شهری هنوز در شورا مطرح نشده و فقط در مسائل شهری و شهرداری اجازه مداخله داریم. انصاری می‌افزاید: بسیاری از تصدی‌های دولت هنوز به شورا واگذار نشده و کمیسیون محیط زیست، سلامت و خدمات شهری فقط در حد هشدار و تذکر می‌تواند به این مسائل ورود پیدا کند. (روزنامه آرمان)