امروزه متوسط سن زندگی در بسیاری از کشورها در حال افزایش است و طبیعتا پژوهشگران هم بیش از پیش به تحقیقات دوران سالمندی روی می آورند. تا همین اواخر، پژوهش در زمینه سالمندی عمدتا به بیماری هایی مانند بیماری های قلبی، زوال عقلانی، آرتریت، مشکلات پروستات، و مانند این ها محدود می شد اما اخیرا پژوهشگران افق های بررسی های خود را گسترش داده‌اند و به مسایل دیگری هم پرداخته اند. مساله فعالیت جنسی در دوران سالمندی یکی از همین موارد است.
فعالیت جنسی در هر سنی بخشی غریزی و خودکار از رفتار انسانی است اما زیست شناسی زمینه ساز این رفتار بسیار پیچیده است.
برای بسیاری از مردان با افزایش سن، تمایل به فعالیت جنسی تغییر می کند. این روند معمولا تدریجی است و در میانسالی آغاز می شود. اغلب مردان، کاهش پاسخ دهی جنسی را با افزایش سن تجربه می کنند. گرچه مردان سالم همچنان می توانند در سنین بالا بچه دار شوند، اما کارایی تولید مثلی آن ها کمتر از مردان جوان است.
تغییرات هورمونی با افزایش سن
جنسیت مساله ای پیچیده است و دانشمندان همه ی عوامل دخیل در کارکرد جنسی در مردان جوان را نمی دانند، چه برسد به عوامل مسوول تغییراتی که در طول سالمندی سالم رخ می دهد.
با این حال هنوز روشن نیست که هورمون ها، اعصاب و عروق خونی همگی در طول زمان تغییر می کنند یا نه؟
در یک مرد، متوسط میزان تستوسترون تا یک درصد در هر سال در بالای 40 سال افت می کند اما سالمندترین مردان هنوز آن قدر تستوسترون دارند که کارکرد جنسی داشته باشند. تستوسترون برای ایجاد برانگیختگی جنسی روی بخشی از مغز به نام “لوکوس کورولئوس” عمل می کند و سلول های عصبی در این بخش مغز با افزایش سن کمتر به هورمون ها پاسخ می دهند.
میزان استرادیول، یک هورمون جنسی عمدتا زنانه، نیز با افزایش سن کاهش می یابد. در مقابل میزان یک هورمون زنانه به نام پرولاکتین، با افزایش سن بالا می رود.
تغییرات ناشی از بیماری
در مردانی که سالم باقی می مانند، همه این تغییرات به کاهش تدریجی و جزیی در فعالیت جسمی می انجامد اما در برخی از مردان، این تغییرات ناگهانی و کامل است.
از آن جایی که ناتوانی جنسی در مردان سالمند بسیار شایع است، بسیاری این عارضه را بخشی طبیعی از پیری تلقی می کنند، در حالی که این گونه نیست. بر عکس، ناتوانی جنسی در مردان بیانگر تاثیر بیماری های مزمنی است که به طور فزاینده ای با افزایش سن شایع می شوند. مهم ترین این بیماری ها، تصلب شرایین و فشارخون بالا هستند که بر رگ‌های خونی اثر می‌گذارند و دیابت که هم بر رگ‌های خونی و هم بر اعصاب تاثیر دارد.
به علاوه استرس، افسردگی و اضطراب در مورد کارکرد کافی جنسی، ممکن است فعالیت جنسی را در هر سنی کاهش دهد. تعارض‌های زناشویی، عدم ارتباط درست، فنون نادرست جنسی و یکنواختی و ملال هم ممکن است اثری مشابه داشته باشد.
بسیاری از این مشکلات با افزایش سن شایع تر می‌شوند.
از طرفی باید به داروهایی که بسیاری از مردان سالمندتر مصرف می‌کنند، توجه کرد. داروهای فراوانی ممکن است با کارکرد جنسی، تداخل کنند؛ از جمله داروهایی که برای درمان فشارخون بالا، بیماری قلبی، اضطراب و افسردگی به کار می‌روند.
چگونه این مشکل را حل کنیم؟
به بازار آمدن داروهای درمان‌کننده ناتوانی جنسی مردان مانند ویاگرا باعث بهبودی قابل‌توجهی در فعالیت جنسی مردان در سنین بالا و سلامت روانی و روابط آنها شده است. اما مردان سالمند دچار اختلال کارکرد جنسی باید همیشه با پزشک‌شان برای شناسایی عوامل زمینه‌ساز مشکل‌شان مشورت کنند.
پیشگیری از درمان مهم‌تر است
اگرچه درمان می‌تواند اختلال کارکرد جنسی در مردان را برطرف کند، در این مورد هم پیشگیری بهترین دارو است.
یک بررسی در دانشگاه هاروارد روی بیش از 30 هزار مرد در سنین میان 53 تا 95 سالگی بر توانایی ترک سیگار، انجام منظم ورزش، کنترل کردن وزن، و اجتناب از الکل در پیشگیری از اختلال جنسی در مردان تاکید دارد.
انتظاراتی که مردان در سنین بالا باید داشته باشند
سبک زندگی سالم، بهترین راه برای حفظ فعالیت جنسی در سنین بالا است. در حال حاضر بهترین راه برای حفظ توانایی های جنسی، حفظ سلامت است: رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و عادات بهداشتی درست موثرترین راه ها برای کاهش خطر بیماری های مزمن و نیاز یافتن به داروهایی است که ممکن است فعالیت جنسی را در مردان سالمند مختل کنند.(تبیان)