بودنش با درد و افسردگی همراه است و نبودنش با کلافگی و بی‌حوصلگی! همین است که اغلب خانم‌ها وقتی قاعدگی سراغ‌شان می‌آید دل‌شان می‌خواهد از همه فاصله بگیرند و وقتی هم به هر دلیلی قاعده نمی‌شوند، با زمین و زمان در می‌‌افتند.
اغلب زنان می‌دانند که دوره طبیعی عادت ماهانه در فاصله 20 تا 40 روز اتفاق می‌افتد اما بسیاری از همین زنان سال‌هاست که با بی‌نظمی و شدت غیرطبیعی عادت ماهانه‌شان می‌سازند و به‌خیال اینکه هیچ درمانی فایده ندارد، چنین وضعیتی را تحمل می‌کنند. اینکه قاعدگی در چه شرایطی مشکل‌ساز است و نیاز به درمان دارد را با دکتر نسرین زارع‌پور، متخصص زنان و نازایی در میان گذاشتیم. او معتقد است هیچ یک از مشکلات مرتبط با این موضوع غیرقابل حل نیستند و اگر خانم‌ها هرچه زودتر به فکر چاره نیفتند. بحران‌های جدی‌تری سلامتی‌شان را تهدید خواهد کرد.
طبیعی‌اش چقدر است؟
علائم و خصوصیات دوره قاعدگی در هر فردی متفاوت است ولی معمولا قاعدگی طبیعی علائم یکسانی دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد: طول دوره قاعدگی از سه تا هفت روز، خونریزی از 30 تا 80 سی‌سی و خونریزی طبیعی بدون دفع لخته، بعضی از خانم‌ها ممکن است با علائمی مانند دردهای شدید و خونریزی‌های زیاد یا خونریزی‌های کم و نامنظم در این دوره مواجه شوند که با مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت هورمون‌ها در بعضی موارد با تجویز قرص‌های ضدبارداری از ادامه این وضعیت جلوگیری می‌کنند.
زمانی که این علائم به طور مداوم در طولانی‌مدت رخ دهد و باعث بروز اختلال در زندگی عادی افراد شود، باید با مراجعه به پزشک علت بروز چنین علائمی مورد بررسی قرار گیرد. پزشک معالج با انجام آزمایش خون، سونوگرافی و بررسی وضعیت هورمون‌ها به تحقیق در مورد این علائم می‌پردازد و درمان را باتوجه به سن افراد از آن زمان آغاز می‌کند.
اگر بی‌حال شدید…
به طور کل دو نوع درد قاعدگی داریم: اول دردهای اولیه و دوم دردهای ثانویه. دردهای اولیه که خانم‌ها در سنین پایین به آن دچار می‌شوند معمولا یک یا دو ساعت قبل از شروع قاعدگی آغاز شده و یک یا دو ساعت بعد از قاعدگی تمام می‌شوند که این دردها طبیعی است و مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند، ولی در دردهای ثانویه بیمار 12 ساعت بعد از قاعدگی دچار دردهای شدیدی می‌شود که این دردها غیرطبیعی است و باید مورد بررسی قرار بگیرد، بی‌حالی بیش از اندازه در زمان قاعدگی طبیعی نیست و باید با انجام آزمایش خون میزان کم‌خونی افرادی که بیش از اندازه بی‌حال هستند بررسی شود.
چه راه‌حلی دارد؟
بی‌حالی اگر به دلیل درد ناشی از قاعدگی باشد با تجویز مسکن در اکثر موارد حل می‌شود، اگر این راه نتیجه نداد، پزشک در مرحله بعد قرص‌های ضد بارداری را تجویز می‌کند ولی اگر با هیچ کدام از این موارد مشکل حل نشد، باید با انجام آزمایش خون و سونوگرافی به طور جدی این موضوع بررسی شود.
اگر خونریزی کم بود….
فواصل قاعدگی باید بین 20 تا 40 روز و دوره آن باید بیشتر از سه روز باشد. اگر کمتر از این زمان بود از لحاظ هورمونی و کارکرد تخمدان‌ها باید بررسی صورت گیرد. به طور کل خانم‌هایی که دیربه‌دیر عادت ماهانه می‌شوند یا خونریزی‌شان کم است، مشکل تنبلی تخمدان دارند.
اگر خونریزی کمتر از سه روز بود باید بررسی شوند برای درمان به پزشک مراجعه کنند. با انجام سونوگرافی و بررسی تخمدان‌ها اگر مشکلی در این موارد نداشتند، باید با کمک دارو مشکل را حل کنند. استفاده از قرص‌های ضدبارداری ال‌دی یا قرص‌های هورمونی دیگر باتوجه به وضعیت سنی افراد و تاهل آنها تجویز شده و باعث می‌شود این افراد فاصله زمانی قاعدگی‌شان بیشتر از دو ماه طول نکشد و تا حدی قاعدگی‌شان تنظیم شود.
چه عوارضی دارد؟
از عوارض خونریزی کم در زمان قاعدگی این است که احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون، چاقی، موهای زائد، سرطان سینه، سرطان رحم و افزایش چربی خون را در این افراد افزایش می‌دهد. اگر فردی در درازمدت شاهد خونریزی کم در زمان قاعدگی بود، باید با مراجعه به پزشک به درمان این عارضه بپردازد.
اگر شدید بود…
به طور معمول خونریزی طبیعی باید بیشتر از سه روز تا هفت روز و حداکثر 10 روز و در فاصله زمانی 20 تا 40 روز باشد ولی اگر خونریزی بیشتر از 10 روز و در فاصله زمانی کمتر از 20 روز طول کشید، باید با مراجعه به پزشک مورد بررسی قرار گیرد. مقدار طبیعی خونریزی هم بین 30 تا 80 سی‌سی است، اگر بیشتر از این مقدار و به صورت دفع لخته باشد فرد از لحاظ فیبرم، کیست و تیروئید مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دفع لخته‌های بزرگ خونی نمایانگر قاعدگی غیرطبیعی است، خونریزی قاعدگی در حالت معمول دفع لخته ندارد و در غیر این‌صورت یعنی مقدارش از حد طبیعی زیاد است و باید آن را جدی گرفت.
چه عوارضی دارد؟
عوارض خونریزی شدید در زمان قاعدگی باتوجه به سن افراد متفاوت است، اگر خونریزی شدید در سنین پایین باشد معمولا فرد دچار مشکلات هورمونی است که با تجویز قرص‌های هورمونی از شدت آن کاسته می‌شود، ولی اگر خونریزی در سنین بالا باشد خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش پیدا می‌کند، در اکثر مواقع به مرور زمان این افراد دچار کم‌خونی شدید می‌شوند.
اگر نامنظم بود…
فواصل زمانی طبیعی برای قاعدگی بین 20 تا 40 روز است؛ اگر افراد کمتر یا بیشتر از این زمان به طور مداوم قاعدگی‌شان رخ بدهد دچار بی‌نظمی قاعدگی می‌شوند، معمولا افرادی که قاعدگی نامنظم دارند مبتلا به تنبلی تخمدان و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند. به طور کل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک قابل درمان قطعی نیست و قرص‌هایی که پزشک برای افراد مبتلا تجویز می‌کند به این منظور است که قاعدگی برای مدتی منظم شود و فرد مبتلا در طولانی‌مدت شاهد عوارضی مانند موهای زائد و چاقی نباشد.
افرادی که اضافه وزن دارند و مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هم هستند حتما باید وزن‌شان را کاهش دهند، البته اینطور نیست که حتما خانم‌های چاق دچار این مشکل باشند ولی این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
چه عوارضی دارد؟
خانم‌هایی که مبتلا به سندرم پلی‌کیستیک هستند همیشه دچار نازایی نمی‌شوند ممکن است بعد از قطع قرص‌های ضدبارداری بلافاصله باردار شوند ولی در بعضی موارد امکان دارد حتی با آی وی اف هم باردار نشوند. این افراد به دلیل تخمک‌گذاری نامنظمی که دارند برای حامله شدن دچار مشکل می‌شوند. خانم‌هایی که به این بیماری مبتلا هستند باید زیر 30 سال باردار شوند که با بالا رفتن سن‌شان دچار مشکلات دیگری علاوه بر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نشوند.
پژوهش‌ها چه می‌گویند؟
محققان می‌گویند عادت ماهانه نه تنها با خلق و خوی زنان بازی می‌کند بلکه مرگ و زندگی‌شان را هم در دست می‌گیرد.
کار، کار گوشت قرمز است!
محققان بریتانیایی می‌گویند دخترانی که در زمان کودکی رژیم غذایی پر از گوشت قرمز دارند، دچار قاعدگی زودرس می‌شوند. این درحالی است که برخی متخصصان بر ارتباط میان قاعدگی زودرس و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه تاکید می‌کنند و دلیل این موضوع را بالارفتن سطح استروژن در بدن این زنان اعلام می‌کنند.
شاید بمیرند!
کم نیستند زنانی که در طول عادت ماهانه‌شان افسردگی را با درجات متفاوت تجربه می‌کنند. پژوهشگران می‌گویند زنان به‌ویژه اگر مبتلا به افسردگی باشند، در طول عادت ماهانه ممکن است به خودشان آسیب وارد کنند و حتی با خودکشی جان خود را از دست بدهند.
از مادرتان بپرسید
بعضی‌ها تغذیه و آب و هوا را به عنوان اصلی‌ترین دلیل زودرس یا دیررس شدن قاعدگی معرفی می‌کنند اما محققان می‌گویند سن بلوغ در مادران بیشترین تاثیر را در زمان بلوغ دختران بازی می‌کند. بررسی‌های آنها نشان می‌دهد دانشمندان متوجه شده‌اند به ازای هر 12 ماهی که یک مادر یا خواهر بزرگ‌تر دیرتر به بلوغ برسد، آغاز عادت ماهانه در دختر جوان‌تر خانواده سه ماه به تاخیر می‌افتد. )مجله سیب سبز(